Senta Gema e Martalhac

Senta Gema e Martalhac ^[1]^,^[2] o Senta Gèma e Martalhac^{[cal referéncia]}, (Sainte-Gemme-Martaillac en francés) es ua comuna gascona d'Agenés, situada dens lo departament d'Òut e Garona e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Senta Gema e Martalhac
Sainte-Gemme-Martaillac

Glèisa de Sent Pèir (deus ligams ? encadenat ?) de Martalhac

Geografia fisica

Coordenadas

44° 22′ 02″ N, 0° 09′ 11″ E

Superfícia

14 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

156 m
128 m
58 m

Geografia politica

Gasconha Agenés

França

Las Seuvas/Ahorèsts /Los Bòscs de Gasconha, (Boglon abans 2015)

Intercom
244701355

CC deus Tuquets e Lanas de Gasconha

Cònsol

Christine Merlin-Chabot
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

399 ab.

Evolucion de la populacion

404 ab.

Densitat

27,07 ab./km²

Autras informacions

Còde postal

47250

Còde INSEE

47244

Geografia

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas de **Senta Gema e Martalhac**
Lo Gresèth e Cavanhan	Senta Marta	Lo Mas d'Agenés
		Calonjas
La Bastida Castèthamorós		Lairitz e Montcassin

Toponimia

Las fòrmas ancianas son : Sanctae Gemme (ecclesia ~), en latin, en 1197, Martalhac (par. de ~), en occitan, en 1259, Sancta Gemma, en latin, en 1274, Sancte Gemme (parrochia ~), en latin, en 1305, Sancta Gemma, en latin, en 1307-1317, Sancte Gemme (parrochie ~) et Sancti Petri de Marcilhaco (alias Martilhaco), en latin, en 1314, Sancte Gemme (capella ~), capella de Martilhaco, en latin, en 1326. La prononciacion es ['seŋtə'ʒemə / marta'ʎak] ^[1].
Senta Gema. La purmèira dificultat es la question de l'obertura de e. Per Santa Gèma (Albigés), Patrici Pojada escriu un è obèrt, per Senta Gema (Gers), un e barrat ^[3](e atau ha la mapa deu Conselh Generau deu Gers). Per Senta Gèma (Gironda), Bénédicte Boyrie-Fénié causeish un è obèrt ^[4], perqué la comuna es dens la Petita Gavacheria. Ací, lo e barrat es, au mens se supausa, lo resultat d'una observacion. Senta Gema, supausada la sòr (bessona) de Senta Quitèira e de Senta Liurada, es una martira d'Aquitània, mèi o mens legendària ^[1]^,^[5], mès lo siti nominis plaça lo martiri de Gemma en 109 e lo de Quitèira au sègle V. ^[6]^,^[7]
Martalhac vendré deu nom latin d'òme *Martilius, inatestat, tirat de Martius, dab lo sufixe acu, latinizacion deu sufixe gallés -āco(n). Martalhac èra donc probablament ua anciana grana propietat antica qu'avèva per mèste Martilius. Lo -i- de la segonda sillaba s'assimilèt au -a- de la purmèira ^[1]. L'assimilacion vocalica es pas tan frequenta dens los toponimes occitans (au segond millenari) que la dissimilacion, mès com es un fenomèn ancian e que seré enqüèra mèi mauagit de justificar un ipotetic *Martalius, sembla logic que lo fenomèn aja foncionat dens aqueth sens. I a un Martilhac, un Martilly, mès tanben un Martailly. Segon Xavier Delamarre, lo tèma *mart- es celtic e un nom inatestat Martilios pòt estar a l'origina deus noms semblablas^[8].

Istòria

Senta Gema e Martalhac èran (normalament) de la ciutat deus Nitiobròges e après de la diocèsi d'Agen, çò que justifica mèi o mens de los plaçar dens l'Agenés. Dempui lo 13 d'agost 1317 e d'aquí a la Revolucion, èran de la diocèsi de Condòm creada per Joan XXII ^[9].
Senta Gema èra ua parròpia e Martalhac son annèxa ^[1]. Dens la comuna de La Bastida Castèthamorós dempui la Revolucion, las duas se'n separèn en 1879. ^[10]

Administracion

Lista deus cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 2008	2026	Christine Merlin-Chabot		grafèira
març de 2001	2008	Michel Fabre		retirat agricòla
març de 1971	2001	Jean Bordes	UDF	conselhèir generau
31 d'octobre de 1944	21 de març de 1971	Gérard Cadrouilh
22 de seteme de 1944	31 d'octobre de 1944	Raoul Mouret
6 d'aost de 1944	22 de seteme de 1944	Gabriel Castets
17 de noveme de 1943	25 de junh de 1944	Gérard Laborde
4 de març de 194	27 d'aost de 1943	Robert Boyer
19 de mai de 1929	17 de gèir de 1943	Pierre Mouret
13 d'aost de 1905	19 de mai de 1929	Alcide Boudey
19 d'octobre de 1879	13 d'aost de 1905	Mathieu Porcq ^[11]
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Boglon; es adara deu canton de las Seuvas/Ahorèsts /deus Bòscs de Gasconha.

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 379, totala: 385

-

543

509

511

473

460

425

393

370

343

398

352

381

342

359

292

280

308

279

299

310

325
337

2009

2010

340
351

343
352

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

En 2018 la populacion èra de 399 abitants e la densitat èra de 28,5 ab/km².

Lòcs e monuments

roinas de la glèisa de Sent Pèir (deus ligams ? encadenat ?) de Martalhac

Vòta

La vòta es lo 25 d'aost o au dimenge pus près. Es lo jorn de Sent Geniès o Sent Gény (Gines ? en occitan, qu'es lo nom d'ua anciana parròpia de La Bastida Castèthamorós ^[1]. Mistèri...

Personalitats ligadas damb la comuna

Véser tanben

Comunas d'Òut e Garona

Ligams extèrnes

Nòtas

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 et ^1,5 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 231-232
↑ https://web.archive.org/web/20181125204222/https://www.locongres.org/aplicacions/top-oc/topoc-recerca/?lang=oc
↑ Patrici Pojada, Répertòri toponimic de las Comunas de la Region Miègjorn-Pirenèus, ed. Loubatières, Portèth de Garona, 2009, p. 97 e 72
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 289
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 634
↑ http://nominis.cef.fr/contenus/saint/7324/Sainte-Gemme.html
↑ http://nominis.cef.fr/contenus/saint/7059/Sainte-Quitterie.html
↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 192 e 302
↑ Jean Burias, Atlas Historique français, Agenais, Condomois, Bruilhois, CNRS, 1979
↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=31404
↑ http://www.annuaire-mairie.fr/ancien-maire-sainte-gemme-martaillac.html

Portau de Gasconha

[bf-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 et ^1,5 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 231-232

[2] ttps://web.archive.org/web/20181125204222/https://www.locongres.org/aplicacions/top-oc/topoc-recerca/?lang=oc

[3] Patrici Pojada, Répertòri toponimic de las Comunas de la Region Miègjorn-Pirenèus, ed. Loubatières, Portèth de Garona, 2009, p. 97 e 72

[4] Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 289

[5] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 634

[6] ttp://nominis.cef.fr/contenus/saint/7324/Sainte-Gemme.html

[7] ttp://nominis.cef.fr/contenus/saint/7059/Sainte-Quitterie.html

[8] Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 192 e 302

[9] Jean Burias, Atlas Historique français, Agenais, Condomois, Bruilhois, CNRS, 1979

[10] ttp://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=31404

[11] ttp://www.annuaire-mairie.fr/ancien-maire-sainte-gemme-martaillac.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]