Duràs (Guiana)

Pels articles omonims, vejatz Duràs.

Duràs (Duras en francés) es una comuna agenesa situada dins lo departament d'Òut e Garona e la region de Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Duràs
Duras

La vila de Duràs vista dempuèi lo castèu.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

44° 40′ 37″ N, 0° 11′ 01″ E

Superfícia

20,17 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

128 m
109 m
28 m

Geografia politica

Guiana Agenés

França

arrondiment de Marmanda

Canton
4711

burèu centr. deu Canton dei Tuquets de Guiana (capluec deu Canton de Duràs avant 2015)

Intercom
244700449

CC deu País de Duràs

Cònsol

Bernadette Dreux
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

1 251 ab.

Evolucion de la populacion

1 271 ab.

Densitat

65,1 ab./km²

Autras informacions

Gentilici

Duraquois (en francés)

Còde postal

47120

Còde INSEE

47086

Geografia modificar

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri modificar

Comunas confrontantas de **Duràs**
Esclòtas	Savinhac de Duràs	Sent Sarnin de Duràs
Balaiçagas		Pardalhan
Corts de Montsegur (Gironda) Talhacavat (Gironda)	Sent Pèir de Dròt	Auriac de Dròt

Toponimia modificar

Las fòrmas ancianas son : Sancti Airardi (ecclesia ~), en 977 (Costuma de La Rèula), Sancti Airardi (villa), en 1137, Duracium (ecclesia Sancte Fide prope ~), cap a 1300, Duracio (prior de ~)... in parrochia Sancti Ayrardi, en 1272, Duras, en 1274, Duracii (dominum ~), en 1291, Duracium (1307-1317), Duras (prior de ~), en 1326, Sancte Fidis la Petite (capella ~), en 1326, Duratis (prioratus de ~), en 1336, Duracium (Sancte Fidis juxta ~), en 1506, Durantium (Annexa Sancte Fidis prope ~), en 1507, Durati (prior et rector de ~), en 1520, Duras (sègle XVII)^[1].

Comentari de las fòrmas ancianas :

Probable que lo tèxte de 977 en provenéncia de La Rèula data en realitat de la fin deu sègle XII (los monges de La Rèula volèvan provar l'ancianetat de lurs drets);
la vila de Duràs, bastida autorn deu castèu, dependèva de la parròpia pus anciana de Sent Airard, situada dens la ribèira de Dròt, e lo priorat de l'abadia de La Reula s'i trobava abans d'estar desplaçat a Duràs;
si lo nom de Duràs preexistissé benlèu, aquò's autorn de 1137, que la familha de Bovila, que possedissé lo castèu, ne'n fit una aglomeracion importanta, en forçant la populacion de Sent Airard a s'i mudar^[2];
Senta Fe Petit (Sancte Fidis la Petite), chafrada Senta Fenòta, èra una parròpia situada entre Duràs e Auriac de Dròt; i a enquèra un vilatge, una glèisa e un cementèri.

Dauzat e Rostaing opinan per lo gallés duros, fortalesa, emb lo sufixe -acium, o benlèu un transferiment de Duratz (Albania, en albanés Durrës, en italian Durazzo, en francés medieval Duras)^[3].

Bénédicte Boyrie-Fénié cita l'opinion d'Ernèst Negre : lo nom de persona gallés Duratius; e la de Jacques Astor : lo gallés duro-, fortalesa, emb benlèu lo sufixe -ates qu'a l'avantatge d'èstre tanben gallés (Pierre-Henri Billy seré d'acòrd emb aquela interpretacion). Bénédicte Boyrie-Fénié se pronóncia per una formacion celtica e admet la possibilitat d'un luec fortificat en *duro- que lo siti de la vila suggerís, associat au sufixe -ates, mès per ela lo nom de persona, tanben gallés e plan coneishut, Duratius, es tanben possible, puèi que lo resultat fonetic camja pas ^[1].

Xavier Delamarre explica Duràs per Dūration : la propietat de Dūratios; precisa que lo nom celtic d'òme Durat(i)us es atestat ^[4].

Istòria modificar

La populacion de Sent Airard mudada a Duràs modificar

Tot lo país de Duràs apartené au sègle XII a la vescomtat de Vesaume (Bezaume, Bezaumes, Bezalme, Bezalmes, Vezalme, Vezalmes, Vezaume, segon los tèxtes; en latin, l'archidiaconat de Bezaume se podé escriure Archidiaconatus Vesalmensis). A l'epòca, Sent Airard èra ligat pr'aquò au monastèri benedictin de La Rèula per la preséncia d'un priorat.

Dens una letra deus Benedictins de La Rèula au rei Loís VII de França, de 1137 o un pauc après, aqueus monges de La Rèula se planhen que lo vescomte de Vesaume (probable qu'èra Guilhèm Amaniu de Gabardan) e son frair (Cartusamat ? Catursamat ? noms diferents dens lo tèxte de René Blanc e dens lo de F. Vincent) an mudat de fòrça la populacion de Sent Airard près d'un castèu que possedissen (se tracta donc deu castèu de Duràs), çò que, en mèi de las devastacions e autres inconvenients, fai pèrdre a l'abadia los revenguts dels peatges e deu marcat de Sent Airard.

La letra precisa que Sent Airard comptava mèi de tres cents ostaus. Mèi s'òm pòt supausar que l'importància deu luec es volontàriament exagerada, Sent Airard èra probablament una vila dens lo contèxte deu sègle XII.

Entre 1137 e 1233, data de la mencion d'un prior de Duras, lo priorat de Sent Airard fut tanben mudat de la vila anciana a la vila novèla, Duràs. Lo mantenement e desvolopament d'aquesta es assegurat per la reconciliacion entre la vescomtat de Vesaume e los monges de La Rèula. La capèla Senta Magdalena de Duràs devé existir tanlèu lo sègle XII, perqué la glèisa parropiala de Sent Airard èra lonh de la vila ^[5].

Duràs èra pas parròpia modificar

Duás visitas parropialas deus avesques d'Agen fan paréisher clarament que Duràs es pas una parròpia e que depend enquèra de Sent Airard. La prumèira es la de Nicolas de Villars, au començament deu sègle XVII e la segonda, la pus explicita, es la de Jules Mascaron (1634-1703), en 1680. Lo títol es clar : "glèisa e parròpia de St Airard de Duràs, de Senta Fe la Petita son annèxa e de la capèla Senta Magdalena en la vila de Duràs".

I aprenèm que lo curat de Sent Airard, qu'es nascut a Duràs, ditz las messas dens la capèla Senta Magdalena, maugrat que, segon los abitants de Sent Airard, deuré las dire dens la glèisa de sa parròpia, e que l'avesque precedent, Claude Joly, avé defendut (visita episcopala dins la parròpia deu 25 d'abril 1661) que se fisse cap foncion curiala a Duràs. Dempuèi la visita de Nicolas de Villars, i a un vicari en mèi deu curat, a la carga deu priorat de Duràs (ancianament de Sent Airard) que depend deus benedictins de La Rèula e quand se'n pòt pas trobar un, la messa se ditz pas sovent a Sent Airard e enquèra mens a Senta Fe la Petita, son annèxa.

Lo curat e los abitants de Duràs declaran que i avé sus una plaça una glèisa (e pas una capèla) a Duràs, pròva segon eths d'un ancian estatut parropial, qu'aquesta glèisa èra consagrada a Nòsta Dòna e que los uganauds la desroquèron en 1562. Pr'aquò, es impossible de trobar traça d'una glèisa dins los documents, nimèi d'una parròpia de Duràs independenta de Sent Airard, çò que fa pensar que tot, glèisa e parròpia de Duràs, es una ficcion. Los istorians locaus deu sègle XIX ajustan que la glèisa èra gotica e qu'èra ampla ^[6]; l'istòria es acceptada modèrnament per un autre istorian locau, René Blanc, que dessenha, dins un plan de Duràs en 1500, l'emplaçament de la glèisa, sus la plaça situada davant lo castèu^[7].

Administracion modificar

Lista deus cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 2008	2026 ^[8]	Bernadette Dreux	UMP, LR	agricultritz, conselhièra generala (2004-2015), presidenta de la CC
març de 2001	2008	Claude Donis
març de 1995	2001	Jean-Marc Delmas
març de 1971	1995	Lucien Chollet	aparentat UDF	conselhèir general (1967-1998)
	1971
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra capluec deu canton de Duràs; es adara deu canton dei Tuquets de Guiana e ne'n es lo burèu centralizator.