Brageirac (Dordonha)

Pels articles omonims, vejatz Brageirac.

Brageirac (fòrma "socializada") o melhor Brajairac^[1] ^[2] ^[3] ^[4] ([brɒtsɒj'ra] non local / [bra'zɛjra] local; Bergerac en francés) es una comuna occitana de Perigòrd, situada administrativament dins lo departament de Dordonha e la region de Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Brageirac
Bergerac

Brageirac en riba de Dordonha.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

44° 51′ 07″ N, 0° 28′ 59″ E

Superfícia

56,10 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

146 m
39 m
12 m

Geografia politica

França

(sosprefectura)

Arrondiment de Brageirac
(capluòc)

Brageirac-1 e 2

Daniel Garrigue
(2014-2020)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

26 823 ab.

Evolucion de la populacion

27 541 ab.

Densitat

498,61 ab./km²

Autras informacions

brajairat

24100

Lo gentilici es brajairaqués -esa^[5] o brajairat -a^{[cal referéncia]}.

Geografia

Brajairac es bastida lo long de Dordonha, al centre del Perigòrd purpal.

Las ribas de Dordonha, en Brageirac, e lo Pont Vièlh.

Comunas a l'entorn.

Toponimia

La prononciacion es [brazɛj’ra] ^[6]. Las fòrmas ancianas son Brageirac en 1100, Braiaracum, en latin, en 1116, Brageyriacum, en latin, en 1207, Berguerac en 1379 ^[7]. L'origina del nom de Brageirac es un nom galloroman (= d'origina gallica) d'òme, *Bracarius, que ven d'un nom de mestièr, bracarius, « fabricant de bragas », braca en gallic ^[7]^,^[8]^,^[6]. Lo nom seriá identic a Bragairac, mas los parlars brajairagués càmbian ga en ja coma en nòrd-occitan, tot en gardant ca.

D'autors an refusat l'explicacion per Bracarius, coma Léo Fayolle, que ne'n fasiá un equivalent de Berbiguièras, del bas latin berbicaria, mas dempuèi l'origina lo nom conten la sillaba iniciala Bra- e la finala -ac. Autra ipotèsi dobtosa e influenciada pel nom francés exclusivament, un nom germanic Berger, de Berg, « montanha », emb lo sufixe -iacum ^[7].

Lo nom es estat escrit en grafia mistraliana non normativa Bergeira, Bregeirac (perig.) o Brageirac (b. lem.) ; èra escrit Brageyrac, Brageirac, Bragairac, Brajairac, Bragueyrac, Bargairac en occitan ancian^[5].

Panèl de dintrada a Brageirac.

Istòria

Lo 24 d'agost de 1345, al començament de la Guèrra de Cent Ans, la vila es assalhida per lo comte de Derby.

En 1565, lo rei de França Carles IX s'arresta dins la vila al moment de sa virada reiala (1564-1566), acompanhat de la Cort de França e dels Grands del reiaume.

Lo 17 de setembre de 1577 : signatura de la Patz de Brageirac entre los catolics e l'igonauds, tractat qu'acaba la sieisena guèrra de religion.

En 1794, las comunas de La Còmna, La Magdalena, Sent Cristòu de Mont Bazalhac e Senta Fe de las Vinhas fusionan amb Brageirac.

Vinhal

Lo vinhal de Brageirac es un dels mai coneguts de França. S'espandís sus 12 600 ha, compren dotze apelacions e dona entre 500 000 hl e 600 000 hl per campanha.

Las dotze apelacions d'origina contra-rotlada (AOC) son :

Monuments e luòcs toristics

Musèu d'Interès Nacional de Tabat
Musèu del Vin e de la Batelariá
Memorial de la Resisténcia
Musèu d'Art Sacrat
Musèu Costi
Estatuas de Ciranò de Brageirac (plaça de la Mirpa e novèla estatua plaça Pelissiera)

Estatua de Ciranò, plaça de la Mirpa en Brageirac.

Bessonatges

Doas vilas son bessonadas coma Brageirac :

despuèi 1997 la vila de Repentigny al sud de Quebèc, rasís lo Lac Sent Laurenç, dins la region de Lanaudière ;
despuèi 1998 la vila de Faenza situada al nòrd d'Itàlia en Emília-Romanha, a 50 km de Bolonha.

Administracion

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
julhet de 2020	2026	Jonathan Prioleaud	divèrs drecha	comptable
abril de 2014	2020	Daniel Garrigue	divèrs drecha	Conselhier general del canton de Brageirac-1 (2011-2015)
març de 2008	2014	Dominique Rousseau	PS	Director d’establiment social, conselhier general del canton de Brageirac-1 (1998-2011), president de la CC de Brageirac Porpre (2008-2012), puèi de la comunautat d'aglomeracion brageiraguesa (2013-2016)
1995	2008	Daniel Garrigue	RPR puèi UMP	Deputat (1993-1997 e 2002-2012)
1975	1995	Michel Manet	PS	deputat (1978-1980), senator (1980-1998)
1967	1975	Louis Pimont	SFIO	Deputat (1962-1968 e 1973-1975)
1959	1967 (demission)	Henri Sicard	UNR	deputat (1958-1962)
	1959
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

Comuna sola :

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 27972, totala: 29002

11 720

8 544

8 665

8 044

8 557

9 285

10 102

9 873

10 402

10 875

12 116

12 123

11 699

13 120

15 042

14 353

14 735

15 642

15 936

15 623

16 162

17 041

16 593

17 520

18 902

22 525

23 622

25 185

27 165

27 764

26 832

26 899

26 071

27 716

27 601

27 555
28 616

2009

2010

27 433
28 492

27 648
28 691

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

Aglomeracion : (17 comunas, dont 4 en Gironda)

Airal urban : (59 comunas, dont 8 en Gironda)

Accès

París : A10 – A71 – A20 – N89 – N21
Lion : A47 – A72 – A710 – D941 – N89 – A89 – A20 – N89 – A89 – N21
Bordèu : N89 – A89 – D709
Tolosa : A62 – D931 – N21

Transpòrts

Espòrts

Aviron : l'Espòrt Nautic de Brageirac
Escalada, alpinisme, raquetas : Associacion Esportiva de la Podrariá de Brageirac
Fotbòl : Brageirac Fot
Kendò : Associacion de las Òbras Laïcas de Brageirac
Cloncada sosmarina : Associacion Ciranò Cloncada Brageirac
Rugbi : Union Esportiva Brageirac Rugbi Valada de Dordonha
Tennis : Associacion Esportiva dels P.T.T.

Ligams extèrnes

I a tanben de las informacions sus los cantons Bergerac-1 et Bergerac-2 dins la Wikipèdia Alemanha.

Personalitats ligadas amb la comuna

Elias Fonsalada, trobador del sègle XII e/o XIII
Salh d'Escòla, trobador del sègle XII e XII
Pakito (Julien Ranouil), DJ y productor musical francés

Veire tanben

Brageiragués

Ligams extèrnes

Nòtas

↑ Brajairac es confòrme a la pronóncia [brɒʦɒj'ra] (per exemple a l'entorn de Doma) e a l'etimologia Bracarius + acum segons lo toponimista Yves Lavalade
↑ sit Toponimia Occitana https://web.archive.org/web/20120315231640/http://toponimiaoc.webs.com/24dordonha.htm
↑ grafia atestada en documents ancians: https://www.guyenne.fr/Publications/Jurades_Bergerac/les_jurades_de_bergerac_t1.htm
↑ https://toponimia-perigord.forumactif.org/t11-ai-ei-per-ai-etimologic
↑ ^5,0 et ^5,1 https://tdf.locongres.org/files/assets/common/page-substrates/page0277.jpg
↑ ^6,0 et ^6,1 https://web.archive.org/web/20160811040638/http://communes-oc.cg24.fr/cantons/bergerac/BERGERAC.htm
↑ ^7,0 ^7,1 et ^7,2 Chantal Tanet et Tristan Hordé, Dictionnaire des Noms de Lieux du Périgord, ed. Fanlac, segonda edicion, 2000, p. 53-54
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 73

Patrimòni Mondial de l'UNESCO

Etapa precedenta

Lembras

Romavatge de Sant Jacme de Compostèla

Via Lemovicensis

Etapa seguenta

Sent Laurenç de las Vinhas

Portau de Perigòrd

[1] Brajairac es confòrme a la pronóncia [brɒʦɒj'ra] (per exemple a l'entorn de Doma) e a l'etimologia Bracarius + acum segons lo toponimista Yves Lavalade

[2] sit Toponimia Occitana https://web.archive.org/web/20120315231640/http://toponimiaoc.webs.com/24dordonha.htm

[3] rafia atestada en documents ancians: https://www.guyenne.fr/Publications/Jurades_Bergerac/les_jurades_de_bergerac_t1.htm

[4] ttps://toponimia-perigord.forumactif.org/t11-ai-ei-per-ai-etimologic

[TdF-5] 5,0 et ^5,1 https://tdf.locongres.org/files/assets/common/page-substrates/page0277.jpg

[dord-6] 6,0 et ^6,1 https://web.archive.org/web/20160811040638/http://communes-oc.cg24.fr/cantons/bergerac/BERGERAC.htm

[tanho-7] 7,0 ^7,1 et ^7,2 Chantal Tanet et Tristan Hordé, Dictionnaire des Noms de Lieux du Périgord, ed. Fanlac, segonda edicion, 2000, p. 53-54

[8] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 73

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]