Lo Vialar e Sant Prancaci

Pels articles omonims, vejatz Lo Vialar (omonimia).

Lo Vialar e Sant Prancaci^[1] (Villar-Saint-Pancrace, Grand Villar o le Villar en francés) es una comuna d'Occitània, en Daufinat, formaa per l'agropament dau Vialar e de Sant Prancaci. Es administrativament dins lo departament daus Auts Aups e la region de Provença-Aups-Còsta d'Azur.

Lo Vialar e Sant Prancaci
Villar-Saint-Pancrace

La chapela de Sant Prancaci.

Geografia fisica

Coordenadas

44° 52′ 25″ N, 6° 37′ 40″ E

Superfícia

42,53 km²

Altituds
· Maximala
· Minimala

2 903 m
1 160 m

Geografia politica

Region istorica

Daufinat

Occitània

Estat

França

Region
93

Provença Aups e Còsta d'Azur

Comunautat de comunas dau Briançonés

Cònsol

Laurence Fine (2008-2014)

Geografia umana

Autras informacions

(en francés)

05100

Lo gentilici dau Vialar es vialan -a o viaran -a, e son parlar—que fa partida dau sosdialècte briançonés—es lo vialan^[2] o viaran^[3].

Geografia

Lo vilatge del Vialar e Sant Pancraci, situat au jonhent de Durença e dau "Torrent daus Ais", es devesit en divèrses quartièrs e vilatjòts que lo Vilar n'es lo borg mai important. Quartièrs : "lo Cochi", "lo Paroir", "lo Torn", "lo Chabon", "Sobeiran", "Sant Pancraci", "Sachàs" (??), "lo Pasquièr", "Champroèt" ^[4]. S'i tròbon tanben nombrosas chapèlas : Chapèla daus Penitents (tocan la glèisa), Sant Pancraci, Sant Laurenç, Santa Barba, Sant Nicolàs, Sant Ròc, Sant Joan e Santa Elisabèt.

Existís tanben, en altitud, mantun regropaments de chalets d'alpatges ont las gents pujan s'installar en estiu (en occitan alpin s'mirà o l'mirage (grafias de verificar)

FORMAS OCCITANAS A VERIFICAR : le Mélézin (1879 m.), lo Lausin (1500 m.), le Clot dels Prats (1570 m.), los Prats del Valon (1720 m.), Peu-sec?? (1960 m.), las Aias ("les Ayes") (1715 m.), Vers-le-Col??, l'Orseireta??, l'Orsièra, la Taure?? (2100 m.), l'Alp ou l'Are?? (2200 m.).

Lo "Bòsc daus Ais" constituís una d'las seuvas mai bèlas d'euves (Pinus Cembra) daus Aups de l'Estat francés. Es una resèrva biologica forestièra.

Toponimia

Las atestacions ancianas son, per luèuc:

Lo Vialar o Lo Viarar [lvjæˈra]^[3] - Sanctus Pancratius en 1158; Villarium magnum en 1326; Villarium en 1333; Universitas Villariorum Sancti Pancratii en 1343; Universitas Villariorum en 1343; Grossum Villarium en 1349; Villarium Sancti Campiaci mandamentum Briançonii en 1352; Parrochia Sancti Prancassii Villariorum en 1437; Villarii en 1441; Villarium Sancti Pancratii en 1476; Villarium Briansonii au siècle XV; Villarium Briansonesii en 1506; Villarium Sancti Pancratii mandamenti Briançonii en 1525; Les Villars Sainct Pancrace en 1539; Le Grand Villard en 1789^[5].

Las Aias [laˈzaja]^[3] (fr Les Ayes) - In Ayis in Alpe en 1347^[6].
Chalet^[5].
Las Aias [laˈzaja]^[3] (fr Les Ayes) - Les Aies (non datat)^[7].
Montanha e torrent^[5].
l'Orsereita/l'Orsh'reita [luʀˈʃʀito]^[3] (fr l'Orceyrette o l'Orciérette) - ?^[8].
Chalet^[5].
l'Orsièra [luʀˈʃjεro]^[3] (fr l'Orcière) - ?^[9].
Chalet^[5].
Sachàs [saˈʧε]^[3] (fr Le Sachas) - Sachacium en 1344; Sacha au sègle XVIII (Cassini)^[10].
Masatge^[5].
La Taura [la ˈtawro]^[3] (fr La Taure) - ?^[11].
Chalet^[5].

Istòria

Las originas d'la vila remontan a l'epòca preromana, e foguèt sens dobte una institucion de Ligúria. Un "tresaur" de monedas romanas foguèt trobat jos una ròca que foguèt dinamitat per lo bastiment d'un ostai. Fins a la Revolucion, Vilard-Sant Pancraci èra una comunitat de l'Escarton de Briançon, qu'apareis en latin dins la Carta de Libertats Briançonencas de 1343 jol nom Villarus Sanctus Pancratius. La vila venguèt Lo Grand Vilar pendent la Revolucion, mas lo nom se pòt encara ausir de manièra informala actualament. L'usatge de l'ortografia "Villard" per "Vilar" es una ipercorreccion comuna dins la transcripcion en francés dau toponim occitan.

Cal notar l'existéncia d'la tor dau castèl qu'aperten a Lord Bayle.

La possibilitat de l'existéncia d'una fabrica de cervesa per lo periòde comprés entre l'Edat Mejana près d'la capèla de Sant Pancraci.

Lo vilatge coneguèt mantunas charbonièras (minas de charbon) fins a 1987. La majoritat d'aquestas èran fachas pels pageses, levat lo luòc que se sona la Tor, industrializat e connectat a l'estacion de Briançon.