Tarba

Vila d'Occitània

Tarba
Tarbes

La maison comuna.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

43° 13′ 51″ N, 0° 04′ 21″ E

Superfícia

15,33 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

326 m
311 m
284 m

Geografia politica

França

(prefectura)

Arrondiment de Tarba
(caplòc)

Canton
6599

Tarba-1, Tarba-2, Tarba-3 (caplòc de 5 cantons avant 2015)

Intercom
246500565

CA de Tarba-Lorda-Pirenèus

Cònsol

Gérard Trémège (UMP, LR)
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

42 426 ab.

43 463 ab.

Densitat

2 678,54 ab./km²

Autras informacions

Escais

los maherans (istoric)

Gentilici

Tarbais, Tarbaises (en francés)

Còde postal

65000

Còde INSEE

65440

Tarba (Tarbes en francés) qu'ei ua comuna gascona de Bigòrra situada dens lo departament deus Hauts Pirenèus e la region administrativa d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

GeografiaModificar

Autes vilatges e quartièrs : La Seda, Carrèra Lonca, lo Borg Vielh, lo Mauborguet, lo Borg Nau, Martiac, Matalop, lo Borg Crabèr, Bastilhac, Conhac, L' Aubadera, L'Aumeta, lo Marcadiu, lo Pradèu, la Sendèra, la Planeta.

Comunas a l'entorn.

ToponimiaModificar

La prononciacion qu'ei ['tarbo] (grafia fonetica deus autors). Las fòrmas ancianas que son : Civitas Turba ubi castrum Bogorra, en latin, enter 386 e 450 (Noticia Provinciarum), Gurba/Tussa/Tursæ, en latin (Noticia Provinciarum), Beorretanæ Urbis... apud Talvam vicum hujus territorii, en latin, cap a 580, Gregòri de Tors, De gloria confessorum, Bigorritanæ civitas en 506 (Concili d'Agde), Consilio Pontii Tarbensis episcopi, en latin, en 1080, Tharba en 1171, Tarvia en 1175, Tarbe en 1214, Tarba, au sègle XII, apud Tarviam, en latin, en 1292, apud Tarbiam, en latin, en 1300, la cede de Tarbe en 1313, de Taruia en 1313, In Sede Tarviensis, Archipresbiter Sedis Tarbiae, en latin, en 1342, Tarba en 1429 e 1541, Tarbe (mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIII)^[1].

Segon Dauzat, Tarba qu'ei un nom escur, probablament d'origina aquitana^[2].

Segon Negre, lo preceltic Tarba qu'ei d'origina e de sens mausegurs^[1].

Segon Miquèu Grosclaude, la prumèra fòrma qu'estó sovent discutida : caleré corregir Turba, en latin « horrèra, aplec », en Tarba ? Per la mencion de 580, segon Roland Coquerel (De Bigorra à Saint Lézer p. 12), Urbs Beorretana e Talva designen pas ací la medisha localitat. R. Coquerel (op. cit.) que pròva gràcias a tèxtes e arguments arqueologics, l'oppidum deus Bigerriones èra pas a Tarba, mes a Sent Leser, l'anciana Bigorra. Tarba que seré vienuda capitala deus Bigerriones (o Bigerri) que plan tard, a ua data desconeishuda, mes tanlèu la patz romana solida. La dificultat qu'ei R. Coquerel escriu « Qu'ei probable a Tarbelli, poblada que vivèva sus un territòri de la vath d'Ador vesin deu deus Bigerriones, lo caplòc deus Hauts Pirenèus deu lo son nom. La civitas Tarba e la civitas Bigorra qui existisshèvan ensemble podèvan pas qu'estar dictinctas ua de l'auta. Tarba qu'èra hòra deu territòri bigordan ». Lo problèma qu'ei l'espandida enòrma deu territòri atribuït aus Tarbelli, qui aniré entrò a Dacs (Aquæ Tarbellicæ) e a la Mar Grana. E alavetz que vienen los pòbles situats dens l'intervalle entre Dacs e Tarba, com los Venarni (Bearn), Iluronenses, etc ? Èran tanben Tarbelli ? Justament, l'aparicion de las mencion qui concerneishen los Venarni e los Iluronenses qu'ei tardiva : serén a l'origina ua fraccion deus Tarbelli ? Lo nom de Tarba qu'ei probablament aquitan, benlhèu deu nom deus Tarbelli^[1].

IstòriaModificar

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

AdministracionModificar

Lista deus cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març 2001	2026	Gérard Trémège	UDF puish UMP, LR	dirigent d'ua societat d'expertessa comptabla, conselhèr regionau despuish 2004, president (2008 → 2014) puish vice-president deu Gran Tarba (2014 → 2017), president de la CA de Tarba-Lorda-Pirenèus
març 1983	2001	Raymond Erraçarret	PCF	regent, conselhèr generau de Tarba-1 (1979 → 1985) e de Tarba-3 (1988 → 2001)
març 1977	1983 (defuntat pendent lo compte de las voses)	Paul Chastellain		ancian obrèr ajustaire a l'Arsenau, conselhèr generau de Tarba Nòrd (1964 → 1973) puish de Tarba-3 (1973 → 1983)
març 1959	1977	Paul Boyrie	RI (Republican Independent)
julhet 1953	1959	Marcel Billières	SFIO	director deu centre espitalèr de Tarba, conselhèr generau de Tarba Nòrd (1958 → 1964)
	1953
Totas las donadas son pas encara conegudas.

DemografiaModificar

modificar

v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 41062, totala: 42871

12 425

13 321

14 004

-

21 293

-

-

28 615

-

46 600

55 375

54 897

51 422

47 566

46 275

45 433

44 973

44 173
46 116

2009

2010

43 686
45 613

43 034
44 952

Fonts

Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

En 2018 la populacion qu'èra de 42426 abitants e la densitat qu'èra de 2 767,51 ab/km².

Lòcs e monumentsModificar

Personalitats ligadas dab la comunaModificar

Véder tanbenModificar

Comunas deths Hauts Pirenèus

Ligams extèrnesModificar

NòtasModificar

↑ ^1,0 ^1,1 et ^1,2 Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier, Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1254&titre=tarbes
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 669

Portau de Gasconha

[glb-1] 1,0 ^1,1 et ^1,2 Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier, Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1254&titre=tarbes

[2] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 669

[1]

[2]