Dacs

una comuna francesa
Vila d'Occitània

Dacs[1] o d'Acs[2],[3] (Dax en francés) qu'ei ua comuna gascona de Shalòssa, situada hens lo departament de las Lanas e la region de la Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània. Que hèi partida de la region istorica de Gasconha. Qu'estó lo sièti d'un vescomtat e d'ua senescaucia segondària dependenta de la Senescaucia Principau de las Lanas.

Dacs
Dax
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La Hont Cauda de Dacs.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 42′ 26″ N, 1° 03′ 19″ O
Superfícia 19,70 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
46 m
13 m
2 m
Geografia politica
País  Gasconha
Contrada Shalòssa
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
40
Lanas Escut de Lanas
(sosprefectura)
Arrondiment
401
Dacs (caplòc)
Canton
4097
2 cantons, Dacs-1 e Dacs-2 (Dacs-Nòrd e Dacs-Sud avant 2015)
Intercom
244000675
Lo Gran Dacs Aglomeracion
Cònsol Julien Dubois
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
20 762 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

21 604 ab.
Densitat 1 054,62 ab./km²
Autras informacions
Gentilici daqués, daquesa
Còde postal 40100
Còde INSEE 40088

Geografia modificar

 
Comunas a l'entorn.

Toponimia modificar

La prononciacion qu'ei [daks]. Las fòrmas ancianas que son Aquae Tarbellicae, en latin, au sègle IV, Aquis Tarbellicis, en latin, au sègle IV, civitas Aquensium, en latin, cap a 400, episcopus Aquensis, en latin, shens data, Aquis, en latin, au sègle VI, Sancta Maria de Ax, Sanctus Vincentius de Ax, Aquae, Aquensis, Aquis, en latin, aus sègles XI-XII, le prebostat d'Ax, en 1276, Akes, en 1294, Dax (mapas de 1630, 1638, deu sègle XVII, shens data, de 1651), Acqs e Ax (abans la Revolucion), Dax eaux (mapa de 1714), Dax (mapa de 1733) [4].

Albèrt Dauzat qu'explica la capitala deus Tarbèls a aigas termalas coneishudas tanlèu l'epòca d'August, designadas peu nom; Dacs vien deu latin aqua « aiga », a l'ablatiu locatiu plurau aquis[5].

Negre e Astor, citats per Bénédicte Boyrie-Fénié, qu'explican Dacs vien deu latin aquis, ablatiu-locatiu plurau de aqua « a las aigas »; lo d qu'ei aglutinat [4].

Bénédicte Boyrie-Fénié qu'ei en acòrd dab las explicacions precedentas e que precisa Dacs qu'ei Akiz(e) en basco, fòrma qui a pas gaire cambiat despuish l'Antiquitat[4].

Istòria modificar

Administracion modificar

Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
25 de mai de 2020 2026 Julien Dubois divèrs centre  
7 de noveme de 2016[6] 2020 Élisabeth Bonjean PS  
2008 1er de noveme[7] de 2016 Gabriel Bellocq PS  
junh de 1995 2008 Jacques Forté UMP  
març de 1977 1995 Yves Goussebaire-Dupin UDF senator
  1977      
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia modificar

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 20776, totala:
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
3 391 3 398 3 179 4 948 4 716 4 776 5 842 5 615 5 805

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
6 125 9 856 9 469 9 062 10 250 10 218 10 858 10 240 10 196

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
10 329 11 210 11 387 11 047 12 385 12 663 13 056 14 113 14 557

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
17 051
19 348
19 137
18 648
19 309
19 515
20 810
20 860
20 528
21 491
2009 2010
21 003
22 035
20 665
21 702
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


Espòrt modificar

 
US Dacs (en roge) contra RC Massy.

Lòcs e monuments modificar

Personalitats ligadas dab la comuna modificar

Véder tanben modificar

Ligams extèrnes modificar

Nòtas modificar

  1. http://books.openedition.org/pulm/1024>"Quora la divergéncia grafica complica pas la lectura, se podriá admetre lei grafias divergentas que se son sedimentadas. Lei sits d’estacions termalas an fornit de toponims similars a partir dau latin Aquis, De Aquis, qu’es l’ablatiu locatiu plurau de aqua. Legissèm Ax en País de Fois (Alibèrt 1935, 419; Deledar & Poujade 1992) e Dacs en Shalòssa (Petit dictionnaire, 1984. 128). Una uniformizacion grafica Ax/Dax o Acs/Dacs es pas indispensabla en tèrmes practics de lectura. Amb la meteissa racina avèm Ais de Provença ; una grafia Aix* o Aics* seriá una tissa pedanta e inutila." e Domergue Sumien, https://web.archive.org/web/20171107022730/https://opinion.jornalet.com/lenga/blog/2381/lei-noms-dais-de-provenca-de-dacs-e-de-la-vila-dax
  2. Top'Òc Diccionari toponimic occitan del Congrès permanent de la lenga occitana.
  3. https://web.archive.org/web/20120316000828/http://toponimiaoc.webs.com/40lanas.htm
  4. 4,0 4,1 et 4,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Landes et Bas-Adour, ed. Institut occitan e CAIRN, Pau, 2005, p. 91-92
  5. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 7, a Aix-en-Provence
  6. http://www.sudouest.fr/2016/11/08/elisabeth-bonjean-maire-comme-prevu-2560919-3350.php#xtatc=INT-7-[bloc_article_payant_A2]
  7. http://www.sudouest.fr/2016/10/28/video-l-emouvante-declaration-de-gabriel-bellocq-au-conseil-municipal-de-dax-2550409-3350.php
 
Patrimòni Mondial de l'UNESCO
'Etapa precedenta

'
Romavatge de Sant Jacme de Compostèla

Via Turonensis
'Etapa seguenta

'