Tais europèu
Tais europèu al British Wildlife Centre, Surrey (Angletèrra).
Reparticion geografica
LC : Preocupacion menora
Lo tais (o taisson) europèu (puslèu eurasian) (reg. taish, taishon) a per nom scientific Meles meles. Es l'espècia gròssa de Mustelids d'Euròpa. Trapet e cort de pata, pòt aténher 70 cm de long (90 cm amb la coa, que fa fins a 20 cm), per 25 a 30 cm al garròt e fins a un vintenat de quilogramas (12 kg en mejana[1]).
Se reconeis plan amb sas bendas longitudinalas negras que mòstra son morre blanc. Aquel tais pòt viure dins gaireben tota l'Euròpa e una granda partida del nòrd de l'Asia centrala e del nòrd, al sud del cercle polar (fin 2 000 m d'altitud a çò nòstre).
Es un animal escavaire, capable de bastir de vastas galariás « familialas ».
Originas
modificarSegon las donadas paleontologicas disponiblas, aquela espèci èra fòrça pesenta pendent (fòra dels soms glaciaris) l'Èra quaternària dins una granda partida de l'Eurasia, tanben dins lo periòde istoric ont sas ossadas se trapan sovent pels arqueològs[2]. Pasmens apareguèt recentament (fa gaireben 800 000 ans).
Sos fossils mai ancians datanen França del Pleïstocèn (fa 100 000 ans)[3].
Espandiment e abitat
modificarÈra fòrça present en Eurasia, e viu encara fins a dos mila mètras d’altitud.
Sembla ara confinat a unes bòscs e talvèras de pradas e mens sovent en mitan obèrt, mas alara près d'un bosquet, d'una gròssa sèga. Aquel espandiment poiriá resultar de las pressions de caças fachas sus l'espècia dempuèi de millenaris.
Descripcion
modificarSe reconeis plan amb sas bendas longitudinalas negras que mòstra son morre blanc qui cobrisson los sieus uèlhs negres fins a las aurelhas. Lo rèste de la pel es gris, venent negre jol ventre e las patas. La muda se debana a la davalada. Massís e cort sus patas, amb un còs long e una cropa mai larga que las espatlas, pòt far pensar a un ors pichon dotat d'una coa flòta. La feme sovent mai pichona que lo mascle[1].
Sa vista es marrida, mas son ausida es fina e subretot a un fòrça bon odorat. Doas glandulas analas produson des secrecions odorantas utilizadas per marcar lo territòri e congenèrs.
Lo dessús del crani pòrta una fòrta giba caracteristica dels cranis de fòrça carnivòrs.
Sas patas fòrtas e dotadas de solidas àrpias e tanben sa tèsta pichona e d'aire conic evòcan una adaptacion a una vida escavaira.
Esperança de vida
modificarEs de quinze ans, e pòt anar fins a vint ans en captivitat, mas es plan mendre dins la natura, o gaireben totes los adults morisson abans l'edat de quatre o cinc ans, e rarament detz a dotze ans[3]. 30 àa60 % dels joves morisson dins lor primièra annada, de malautiá, de famina, de parasitòsi, o caçat per l'òme, lo linx, lo lop, lo can, lo rainal, lo ducàs, l'aigla…, e a vegadas d'« infanticid animal »[3]. Lo tais es sensible a la ràbia e a la tuberculòsi bovina, fòrça espandida en Granda Bretanha e Irlanda.
Compòrtament
modificarAquel animal territorial foguèt presentat coma solitari[1] [3], longtemps mesconegut, quitament dels scientifics a causa de sas mòrses subretot nocturnas[3]. Al contrari dels autres mustelidèus, poja pas als arbres, mas pòt escalar un arbre penjat[1] o passar un riu sus un tronc (se besonh pòt nadar[1]). Cada clan es fidèl al tuta màger, mas d'individús pòt daissar son clan per un clan vesin[1].
Sa vida sociala (quand viu pas en solitari) es marcada per:
- lo netejatge; se fa mai sovent en comun e pendent unas minutas al sortir la tuta[3];
- los marcatges socials odorants; se fan amb de secrecions de la region anala pausadas per de frejament d'un individú suls flancs e la cropa d’un congenèr, aquelas regions essent regularament nifladas quand dos taisses s'encontran[3] ;
- los jòcs; ne fan subretot los joves mas a vegadas los adults. Constituits de redolets, butassadas, corregudas, presa de copet e cais, pujadas als arbre, eca, amb sovent des vocalizacions (evocant un pichon rire), coïcadas, renadas, bofaments o ronronament, e d'actituds especificas[3].
I a una ierarquia dins los grops, mas que sembla mens marcada que per fòrça autres mamifèrs[3].
Se sap per d'estudis ecoetologics prigondas facha al Reialme Unit ont las populacions son densas forman de clans d'unes individús (e fins a una trentena excepcionalament) que, a l'entorn d'una tuta comuna màger, aparan lo territòri del clan per un marcatge odorant (secrecions de glandulas perianalas, soscaudalas e digitalas e cagadas perifericas[4], e de patrolhas regularas als tèrmes del territòris que son marcadas per de dralhas plan netas. Los taisses intrús son atacats e caçats[3].
Al contrari, ont es rare (en zona periurbana o d'agricultura intensiva per exemple), son comportament social es diferent: es mens territorial (s'obsèrva quitament d'encambament de territòris e de domènis vitals de grops diferents e a vegadas viu en solitari sens marcatge ni defensa du territòri[3].
Alimentacion
modificarLos estudis basats sul radiopistatge e de tendas fotograficas mostrèron que lo tais adapta son compòrtament alimentari a las fonts sasonièras del mitan, e lor accessibilitat (puja pas plan als arbres per exemple). Quand a una larga disponibilitat de fonts, pòt pasmens èsser fòrça selectiu.
L'analisi dels rèstes trapats dins los excrements permetèt de conéisser melhor son alimentacion.
En ivèrn, sensible al freg, espleita sas resèrvas de grassa e se vira cap als lombrics que pren escavant le sol pas encara gelat. Sas variacions annadièras de pes (importantas) semblan ligadas a la variacions d'accessibilitat de la noiridura. Espleita las pradas (a la prima subretot), puèi de parcèlas agricòlas (en estiu) e los bòscs (a la davalada). Se trapa un cadavre, de grat se fa necrofag, mas es pas caçaire que percaç las presas.
Pasmens se se classa coma carnivòr, sa denticion es aquela d'un omnivòr (caninas e incisivas pòdon ni tuar ni despeçar de gròssas presas, e molaras planas adaptadas al trissatge dels vegetals).
Son alimentacion es variada, amb:
- de grandas quantitats de mollusques, d'insèctes (coleoptèrs, escarabats, vèspas et autres apidèus vivent o pausant pel sol (bordon..), langostas) e lors larvas;
- de campairòls;
- e a vegada de pichons rosegaires o conilhons, très rarament d'uòus o aucelons;
- pòt s'enguilhar dins un polalhièr, es capable de far tant de damatges qu'un rainal
- de granhòtas o grapauds;
- de sèrps.
- des vèrms, subretot en ivèrn: podava manjar cada an fin a cent quilogramas de lombrics;
- d'animals que pren dins lo sol escavant de tutas (campanhòl, talpa...).
- de vegetals, fruchs e fruchas secas (ex: aglands), raices et tuberculs; per una partida plan mai importanta de son alimentacion al vejaire dels autres mustelidèus.
Tuta
modificar
Lo tais pòt de grat s'installar dins de tutas existentas (rainals…), ma es lo contrari que se passa mai sovent: d'animals mens adaptats per aquela òbra prenon sovent una anciana tuta de tais, veire s'i installan alara que lo tais l'ocupa encara, d'exemples amb de rainals, conilhs[5], cats silvestres[6], quitament de catpudres[7] partejant la tuta d'un tais foguèt observats. La talha e configuracion de las tutas de tais vàrian segon las regions, mas l'animal s'adapta a fòrça contèxtes, podent quitament cavar de sols pro denses a condition que sián aisidament de cavar e plan secats e pròche dels terrens rics en vèrm de tèrra[8], non inondables e mai sovent situats dins una zona aparada o pauc frequentada (ont se sent en seguretat).
Dins la fauna europèa non aqüatica, lo tais es lo melhor terrejaire; per cavar las galariás de sa tuta, pòt desplaçar fins a 40 tonas de tèrra.
D'aquelas tutas son fòrça vièlhs e tan vasts qu'an fins a 30 o 40 intradas[9]; dins aquel cas, la superfícia ocupada per la tuta pòt aténher 2 000 m2 e la talha de son territòri cobrís 40 a 50 ectaras.
Es sovent cavat sus un sol clinat (que fa mai aisida la sortida dels rebuts), e al pè de mòtas (suquèt, bauç, tap…) en bòscs o mai rarament en mitan obèrt, mas alara près d'un bosquet, d'una sèga espessa o d'un tap o valat quitament de romegàs...
En zòna rocasuda son intrada pòt èsser una simpla ascladura pel ròc roche o dins un clapas. Pòt tanben s'enfonsar dins la paret d'una arenièra abandonada. Lo tais pòt adaptar la forma de sa tuta a des condicions estepicas[10]
I a pas de rapòrt entre la talha d'una tuta e le nombre dels ocupants.
Lo tais dispausa de mai d'una tutas ont passa mai de la mitat de son temps:
La tuta màger
modificarEs ocupada per un « clan » familhal de taisses (un clan es format d'un grop de dos a cinc taisses, mai un a trois joves) subretot a la davalada e per l'ivernatge. Aquí tanben las femes fan nàisser los pichons.
Se compausa de mai d'una galariás que pòdon davalar fins a 3 o 4 mètres de prigondor sus una distança fins a quinze mètres de long, o mai. Un ret mai o mens complèxe de galariás es accessible en mejana par cinc intradas[1] (fins a mai de detz per la tutas[1]). Aquelas galariás s'espandisson avegadas sus mai d'un nivèl, amb una longor totala fins a 300[1]. S'i trapan de cambras ont las femes pòdon s'ajaire e alachar e de cambras ont mascles, femes e joves passan lo jorn tranquils a dormir o a se repausar sus de jaces fachs de fuèlhas, de mossas, de falguièras e d'erbacèas sovent cambiadas[1].
Aquela tuta es un legat per las generacion venentas e pòt durar fins a de centenas d'ans.
Las tutas segondàrias
modificarMens utilizads, son mai pichons amb mens d’intradas[1]. Èran utilizat per cercar de vèrms o campairòls sosterens e servisson refugi en cas de dangièr o de luòc de repaus pròche de las plaça de noirrissatge[1]. Son sovent ligats a la tuta màger per de dralhas[1].
Abitat e airal vital
modificarAquel animal conegut boscassier s'adapta tanben plan a d'abitats pro variats qu'expleite de biais diferent segon la sason, mas mai sovent cava sa tuta près de boissons de baias salvatjas, coma de saü negre e eule que se regala al temps vengut.
La talha de son airal vital es ligada als sieus besonhs energetics e a l'abondança en noiritura de son territòri o mai precisament a son accessibilitat. Ayal, al sud d'Angletèrra ont lo climat es clement e lo sol ric en insèctes e vèrm, vui a l'entorn de 0,2 a 0,5 km2, alara que dins las zonas mas frejas e oligotròfas del Naut Jura, li cal 3 km2[1] per repondre a sos besonhs (pòt alara percorrir de quilomètres cada nuèch, contra unas centenas de mètres dins las zonas mai ricas en aliments)[1]. En Euròpa continentala, sa densitat mejana seriá de gaireben 0,63 individú per km2, mas se ne compta fins a sièis individús/km2 dins un bosc falemande e sovent mens d'un individú/km2 en altitud[1].
Tolèra plan la proximitat de l'Òme, tant qu'es pas destorbat de nuèch a proximitat de sa tuta.
Servicis ecosistemics
modificarLo tais aireja e mescla los sols qu'espleita. Et subretot, regularament escaa una partida de la « criptobanca de granas du sol » (que contribuís tanben a manténer quand entèrra de granas jos las tèrras que saca de sa tuta)
Lo tais enriquís tanben de sols en nutriments: marca son territòri per des placetas ont urina, çò qu'es una font de contunh renovelada d'azòt pel sol, qu'aman lo saüc e d'autras plantas nitrofilas (Ortigas, Cerfuèlh salvatge, Èrba d'alh, Cardèra pelosa, Geranium lusent...).
Coma d'autres consomators de pichons fruchs, ne rebutat las granas dins sos excrements, çò que favoriza lor germinacion, lor disseminacion e lor diversitat genetica. Aumenta atal la biodiversitat.
La tutas abandonadas o periodicament inutilizadas podent venir de refugis provisòris per d'autras espècias. Lo tais eurasiatic tolèra tanben la preséncia del rainal ros del conilh canin dins sa tuta[1]. Lo catpudre, la faïna, la moslèla olo cat salvatge expleitan tanben aquel jaç[1]. De rats de camp i pòdon intrar e apondre las lors galariás lateralas dins los tunèls de la tuta[1].
Per son activitat alimentària, regula las populacions d'unas autres espècias e joga un ròtle de seleccion naturala.
Reproduccion e biais de viure
modificarLa maturitat sexuala se fa a l'edat de 2 ans.
La reproduccion se debana subretot dels meses de genièr a març. Una feme pòt s'acoblar amb mai d'un mascle d'un meteis clan e pòt èsser receptiva d'autres periòdes de l'an. L'ovul fecondat demòra en espèra pendent 10 meses abans de se fixar dins l'utèr.
La quita gestacion dure pas mai que dos meses. Los taissons naisson mai l'an seguent entre febrièr e març. La portada de 2 a 7 taissons demora amb la maire dins la tuta que, coma fòrça de pichons de mamifèrs recent naiscut, son pas en mesura de se desplaçar e an pas pro de pelatges per s'aparar del freg. An los uèis barrats. Començon a sortir de la tuta de familha vèrs l'adat d'un mes e mièg e son alaitats pendent tres meses, mas après 6 setmanas la maire pòt tanben li torna montar d'aliments.
Après la parturicion, lo tais ven un dels rares mamifèrs monogams ont los cobles pareisson units per un periòde long[11].
Lo tais es fòrça pauc prolific (0,3 jove per an e e per feme en Euròpa de l'Oèst[1]); patiguèt fòrça dins los ans 1970 de las campanhas de gazatge de tutas per un contraròtle la rabia[12]); las autoritats sanitàrias enseguida (a partir de 1986) finançat (amb l'Euròpa e los departaments concernits) la vaccinacion (per un vaccin espandit) que se mostrèt espectacularament eficaç. Una granda partida de las tutas gazadas èran ocupadas per de taisses, que morissián empoisonats o jols tirs dels caçaires los esperant a la sortida.
Los taisses sortisson sonque de vèspre per cercar de manjar, urinar e defeciar. Lo tais pòt far sos besonhs dins la tuta, dins de cambras especialas, mas los fa mai sovent en defòra dins de traucs en forma d'embut cavat exprès.
Abans de partir en cerca de noiridura, se fa una session de netejatge del pelatge e de desespolhatge, sol o en comun. Lo tais se vira sus l'espatla e se gratar lo ventre e flancs amb las dents e arpias.
Los pichons demòran en davant la tuta per jogar esperant èsser noirits. Lors jòcs son una imitacion de la vida dels adults (falsas luchas, cavar, trobar de palhat pròpre e lo cunhar entre le menton e lo piter per lo far intrar de reculons dins la tuta). En octobre, los pichons atenhon gaireben la talha dels parents.
Pendent l'ivèrn, lo clan coneis un periòde de repaus e non de quita ivernacion: merman plan fòrtament los activitat e vivon sus las servas de grassas constituïdas pendent la davalada (pendent aquel periòde un tais pòt aumentar son pes de 60%). L'espandiment es encara mal conegut. Serián los mai vièlhs individús que quitan le clan e non pas los joves coma per fòrça espècias.
Classificacion
modificarLo tais es plantigrad, alara autrescòps èran classificats amb los Orsidèus.
Los autors classifican ara de preferéncia totes los genres de la sosfamilha de las Melinae dirèctament dins la sosfamilha de las Mustelinae.
Aquela espècia longtemps foguèt considerada coma la sola del genre Meles, mas los autors del sègle XXI penson que Meles leucurus e Meles anakuma son d'espècias indépendentas d'Asia e non de sosespècias dels Meles meles[13].
Tanpauc se la cal pas confondre amb Taxidea taxus, lo Tais d'America.
Lista de las sosespècias
modificarSegon Mammal Species of the World (24 juin 2013)[14] e Catalogue of Life (24 juin 2013)[15] :
- sosespècia Meles meles arcalus Miller, 1907
- sosespècia Meles meles canescens Blanford, 1875
- sosespècia Meles meles heptneri Ognev, 1931
- sosespècia Meles meles marianensis Graells, 1897
- sosespècia Meles meles meles (Linnaeus, 1758)
- sosespècia Meles meles milleri Baryshnikov, Puzachenko & Abramov, 2003
- sosespècia Meles meles rhodius Festa, 1914
- sosespècia Meles meles severzovi Heptner, 1940
L'espècia e l'òme
modificarIstòria e interaccions amb las societats umanas
modificarAquela espècia foguèt descricha pel primièr còp en 1758 pel naturalista suedés Carl von Linné (1707-1778).
Coma lo vibre dins las zònas umidas e coma lo rainal, qu'es escavaire, remanejant los sols, aguèt localament un impacte important sus l'organizacion dels jaces d'unes sites arqueologics[2], biais que devon prene en compte los arqueològs[16].
Preïstòria: los arqueozoològs l'identifican dins fòrça sites arqueologics dempuèi lo sègle XIX[17]. Dempuèi de referéncias neotafonomicas e d’experimentacions de maselariá sus de carnivòrs pichons, los arqueològs concluguèron que los restes d'aisinas trobadas su las ossadassadas preïstoricas de taisses (per exemple dins los restes inventoriatss dins la balma d'Sclayn (Paleolitic mejan – Neolitic), la balma d'Artenac (Mosterian), la balmas del Boscs Ragot de Gouex (Asihan), dins l’abric Faustin (Magdalenien final), dins un jaç del pòrgue de Rouffignac (Mesolitic) o dins lo jaç d’Unikoté (Paleolitic mejan – sub-actual) testimònian mai de lor consomacion per la carn que de lor utilizacion coma font de forradura "e aquò, non pas al Palelitic superior mas a partir del paleolitic mejan"[2].
Menaças, dinamica e estat de las populacions
modificarLo tais a mala reputacion pels caçaires e agricultors: consoma de còps un pauc de blat, d'òrdi, civada o unes espigas de malh pels camps, veire de raisims dins los vinhals, mas demòra fòrça excepcional. Se cal senhalar de damatges ont d'autras fonts alimentàrias mancan[18].
Aquela espècia desapareguèt una granda partida de son airal de reparticion naturala, a causa de la caça, de las tendas e de la degradacion o de la destruccion o de la barrièra ecologica dels abitats. Sofrís benlèu tanben de la regression dels vèrms de tèrra inducha per l'agricultura intensiva, o dempuèi pauc localament per l'introduccion d'espècias invasivas de nematòdes tuaire de vèrms.
En Euròpa la metapopulacion de taisses es pas considerada coma globalament menaçada, mas l'espècia sofriguèt fòrça del gasatge dels rainals (enebit dempuèi los ans 1990) e de la caça que se'n faguèt. Malgrat unas estudis localas o pontualas[4], sa demografia e sa dinamica de las populacions son mal conegudas[19].
Desapareguèt dins una granda partida de son aral natural de reparticion e sas densitats son fòrças bassas dins gaireben totas las grandas planas de cultura intensiva e pròche de las grandas aglomeracions. Per exemple, d'estudis menats dins l'aglomeracion lionesa mòstran sa desapareisson dins los sectors naturals e agricòlas enclavats entre des vias rapidas ont se nòta tanben una fòrta progression de las superfícias urbanizadas.
Aquela espècia es sensibla a la rabia (ara eradicada o fòrtament mermada mercé a de vaccins). Es tanben sensibla a la tuberculòsi bovina, que pòt prene a proximitat d'elevatges tocats. Es dins aquela tòca que se realizèron de campanhas derogatòrias de tuariá del tais al Reialme Unit dempuèi 1998. Pasmens tuar de taisses sanitoses per caça o tendas pòt possiblament agravar l'epidèmia fasent venir d'individús « colonizaires » infectats e contribuir a espandre una epidèmia[20].
Estatut de proteccion
modificarEn Euròpa es classificat dins l'annèxe III de la Convencion de Bèrna, çò que ne fa una espècia parcialament protegida (podent èsser l'objècte d'una espleitacion se la densitat de sas populacions o permet).
Polemica sul desentutatge del tais
modificarDins de regions, existís un leser o biais caçar, que la tòca es de trapar le tais enterrat al fons de sa tuta, cavant per aténher una cambra de la tuta amb de cans especialament dreçats per acular lo tais, es a dire le cunhar au fons de sa tuta[21]. A vegadas los caçaires se tornar bastir la tuna per poder i tornar l'an seguent.
Al desentutatge s'opausan de defensaires de la causa animala que jutjan la practica crudèla e deseimada. Mai, lo tais pòt avegadas se far nhacar pels cans. Pasmens demòra una tradicion cinegetica.
Eraldica
modificar
Lo taisson se presenta sempre passant.
Lo taisson apareis dins l'escut de la familha Thurn und Taxis, familha lombarda, iniciatritz de la pòsta europèa, e dins la familha Taxis de Dinha.
Nòtas e referéncias
modificar- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 et 1,19 Le blaireau et l’homme Pour une cohabitation pacifique, PDF, consultat 2014-05-10.
- ↑ 2,0 2,1 et 2,2 Mallye JB (2007) Les restes de Blaireau en contexte archéologique: taphonomie, archéozoologie et éléments de discussion des séquences préhistoriques (Thèse de Doctorat, soutenue à l'Université de Bordeaux 1).
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 et 3,10 Dr Emmanuel Do Linh San (2007) blaireau, ce solitaire qui vit en groupe.
- ↑ 4,0 et 4,1 Do Linh San E.(2002) Biologie et écologie du blaireau Meles meles (Mustelidae, Carnivora) dans la Broye : résultats préliminaires.
- ↑ Choix de l'habitat chez le blaireau européen en Belgique, P. Anris et R. M. Libois, Cahiers d’Éthologie appliquée, 1983, p. 19-23.
- ↑ Le blaireau en Lorraine, Groupe d’Étude des Mammifères de Lorraine, 2007, p.4.
- ↑ Le blaireau, un mustélidé omnivore, Univers nature.
- ↑ Anrys P & Libois R (1983) Choix de l'habitat chez le blaireau européen (Meles meles) en Belgique.
- ↑ Choix de l'habitat chez le blaireau européen en Belgique, P. Anris et R. M. Libois, Cahiers d’Éthologie appliquée, 1983, p. 16-17.
- ↑ Popescu, A., & SIN, G. (1968).
- ↑ Notre ami le blaireau.
- ↑ Voir p 2/8 EIDLCR (), L’Entente Interdépartementale de Lutte contre la Rage ; L’outil de terrain pour la lutte contre les zoonoses (Note de synthèse destinée aux Conseils généraux membres de l'EIDLCR), PDF, 8 pages, consulté 2014-05-10.
- ↑ Meles meles sur le site de l'UICN.
- ↑ Mammal Species of the World, consulté le 24 juin 2013
- ↑ Catalogue of Life, consulté le 24 juin 2013
- ↑ Cochard D. (2008, June).
- ↑ Gervais P (1876) Zoologie et paléontologie générales: Nouvelles recherches sur les animaux vertébrés dont on trouve les ossements enfouis dans le sol et sur leur comparaison avec les espèces actuellement existantes (Vol. 2).
- ↑ Blaser H (1975) La problématique des dégâts de blaireaux en maïs ; Fourrages-Mieux asbl : Convention gagnages RW / Fourrages-Mieux.
- ↑ Mouches A (1982) Le blaireau européen (Meles meles).
- ↑ Afssa – Saisine n° 2009-SA-0280 PDF, ; 14 pages, 25 novembre 2009 - AVIS de l’Agence française de sécurité sanitaire des aliments relatif aux mesures visant à renforcer la lutte contre la tuberculose bovine en Côte-d'Or.
- ↑ Claude Henry, Lionel Lafontaine et Alain Mouches (ill.
Annèxes
modificarBibliografia
modificar- (fr) Griffiths HI & Thomas DH (1998), La conservation et la gestion du blaireau d'Europe (Meles meles) (No. 90). Council of Europe (avec Google Books).
- (fr) Emmanuel Do Linh San, Le Blaireau, Éveil Nature, coll. « Approche », Saint-Yrieix-sur-Charente, 2003
- (fr) Emmanuel Do Linh San, Le blaireau d'Eurasie, Delachaux et Niestlé, 2006
- (en) E. Virgos, Role of isolation and habitat quality in shaping species abundance: a test with badgers (Meles meles L.) in a gradient of forest fragmentation, Journal of Biogeography 28: 381–389, 2001.
Ligams extèrnes
modificarBasas taxinomicas
modificar- Referéncia Animal Diversity Web : Meles meles (en) (consulté le 24 juin 2013)
- Referéncia Catalogue of Life : Meles meles (Linnaeus, 1758) (en) (consulté le 24 juin 2013)
- Referéncia Fauna Europaea : Meles meles (en) (consulté le 24 juin 2013)
- Referéncia ITIS : Meles meles (Linnaeus, 1758) (fr) ( (en)) (consulté le 24 juin 2013)
- Referéncias Mammal Species of the World : Meles meles Linnaeus, 1758 (en) (consulté le 24 juin 2013)
- Referéncia NCBI : Meles meles (en) (consulté le 24 juin 2013)
- Referéncia SeaLifeBase : (consulté le 24 juin 2013)
- Referéncia Fossilworks Paleobiology Database : Meles meles Linnaeus 1758 (en) (consulté le 24 juin 2013)
- Referéncia uBio : Meles meles (Linnaeus, 1758) (en) (consulté le 24 juin 2013)
- Referéncia UICN : espèce Meles meles (Linnaeus, 1758) (en) (consulté le 24 juin 2013)