Grapaud
Lo mot grapaud (var. sabaud), es un nom vernacular ambigú qu'es balhat a divèrsas espècias animalas classadas dins la familha dels anfibians anoras, en particular los representants del genre bufo. Se distinguís sovent los grapauds de las granhòtas, nom balhat a d'autras espècias d'anoras, pel fach que los grapauds an en general una pèl mai rugosa, de patas pus cortas, sautan pas tant plan, se desplaçan lentament e passan mens de temps dins lo mitan aqüatic que las granhòtas, mas sustot a lor aspècte jutjat mai repossant, lors crits pauc melodioses a las aurelhas umanas[1], etc. Los batracians designats per aqueste tèrme son al centre d'un abondanta simbolica un pauc pertot dins lo monde.
nom normalizat ambigú : maites taxons distints. | |
| Grapaud | |
.JPG) en particular : * lo genre bufo * dins lo genre Alytes * dins lo genre Bombina * etc. | Fòrça espècias dins l'òrdre dels anoras, en particular : * lo genre bufo * dins lo genre Alytes * dins lo genre Bombina * etc. |
|
Fòrça espècias dins l'òrdre dels anoras, | |
| Taxons concernits | |
| {{{4}}} |
Terminologia
modificar
Illustracion per l'Enciclopèdia
de Diderot e d'Alembert
.JPG)
Los grapauds « vertadièrs », al sens zoologic del tèrme, apartenon al genre bufo, mas los naturalistas designan tanben per aqueste tèrme d'autras espècias d'anoras, los destrian atal de las granhòtas.
La femèla a pas de nom particular.
Lo tèrme de grapaud a totjorn un sens pejoratiu e lo mot se pòt utilizar coma una insulta.
Per analogia, mantuna espècia d'animals, d'aspècte estranh, son tanben apeladas « grapaud » coma lo Grapaud de mar, lo grapaud-pescaire per la baudrèa comuna, lo grapaud ala e lo grapaud-volant qu'es un engolavent.
Qualques espècias nomadas « grapaud »
modificar
- Grapaud accoucheur - Alytes obstetricans
- Grapaud d'America - Bufo americanus
- Grapaud arboricòla - Pedostibes hosii
- Grapaud boreal - Bufo boreas
- Grapaud bufre - Bufo marinus
- Grapaud comun - Bufo bufo
- Grapaud de Colorado - Bufo alvarius
- Grapaud cornut - Megophrys nasuta o Ceratophrys cornuta
- Grapaud daurat - Bufo periglenes
- Grapaud gutural - Bufo gutturalis
- Grapaud roge de Madagascar - Dyscophus antongilii
- Grapaud sonaire - Bombina sp.
- Grapaud de las estèpas - Bufo cognatus
- Grapaud verd - Bufo viridis
- Grapaud calamit - Bufo calamita
Biologia
modificarComa totes los anoras, son d'animals diches de sang freja (poïquilotèrmes).
Lo grapaud a pas de dents e sa lenga es pas escavada. Se noirís de vèrmes de tèrra, escargaròls, limaces, clopòrtes, milapatas, moscas, aranhas, formigas, pudents, canilhas, etc.
Totes los grapauds (al sens larg del tèrme) son d'espècias menaçadas e protegidas en França e dins fòrça païses.
Simbòls e cultura
modificar
En Occident, lo grapaud es associat a la fachilhiariá e als maleficis e a çò lag, entrava dins la composicion dels filtres e èra utilizat dins de rituals magics, probable per sos efièches allucinatòris. D'unes grapauds an de proprietats medicinalas encara utilizadas uèi[2]. Òm lo considèra tanben coma la fàcia tenebrosa, infernala e lunara de la granhòta e de las teofanias lunaras en fan l'atibut mòrt[3].
En America del Sud (escultat), en China (secat), a l'Orient Mejan (deïficat) o en Vietnam, lo grapaud es lo simbòl de l'aiga e comanda la pluèja[3].
En Asia, protegís tanben en China dels tirs d'armas e es associat a la luna mentre qu'en Vietnam es l'oncle del dieu del cèl e lo relamp del cèl menaça lo que lo bat. Lo grapaud es tanben simbòl de succès o de fòrça, de coratge e de riquesa s'es escarlata[3]. Lo cent tresen imne del seten livre del Rig-Véda es intitolat " panegiric dels grapauds " e assimila aquestes als preires vedics[4].
En Africa se ditz que garís las cremaduras e que crenh pas la mossegada de la sèrp. Los bambaras creson que se transforma en mirga pendent la sason seca e los pigmèus bambuti lo considèran coma un esperit malefic responsable de l'installacion de la mòrt sus tèrra[3]. Pels egipcians es lo simbòl de la multitud perque reapareis a la prima per milierats a la sason de las pluèjas e la divessa Eqet a un cap de grapaud. Es associada al dieu Khnoum que sus son torn d'olièr façona l'umanitat e que presidís a la creacion e a la naissença dels dieus e de las planetas[4].
Dins la cultura
modificarVictor Hugo a dedicat al grapaud un poèma, « Le crapaud », dins La Légende des siècles, LIII.
Mai d'un conte e d'una legenda occidentals evòcan de princes charmants o de fachilièras metamorfosats en grapaud, eveniment sovent reütilizat pels autors de dessenhs animats e bendas dessenhadas.
De pluèjas de grapauds de còps son evocadas.
Nòtas e referéncias
modificar- ↑ (fr) Definicions lexicograficas e etimologicas de Crapaud del CNRTL.
- ↑ grapaud, simbòl(s), utilizacion...
- ↑ 3,0 3,1 3,2 et 3,3 Lo grapaud (simbolica)
- ↑ 4,0 et 4,1 grapaud d'aiga e de fuòc
Vejatz tanben
modificarArticles connèxes
modificarLigams extèrnes
modificar- Lo grapaud sus Terra Nova
