Noalhan

Naualhan/Noalhan (Noaillan en francés) es una comuna bordalesa ^[1] de Guiana, lingüisticament gascona, administrada pr'eu departament de Gironda de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Noalhan
Noaillan

L'ostau de comuna, l'ostau comunau (« meria ») (set 2010)

Geografia fisica

Coordenadas

44° 28′ 49″ N, 0° 21′ 55″ O

Superfícia

31,8 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

99 m
30 m
17 m

Geografia politica

Guiana Bordalés

França

Lengon

Lo Sud Gironda (Vilandraud avant 2015)

Intercom
243301280

CC deu Sud Gironda

Cònsol

Bernadette Sore-Noël
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2019)

1 676 ab.

Evolucion de la populacion

1 712 ab.

Densitat

50,79 ab./km²

Autras informacions

Gentilici

Noaillannais (en francés)

Còde postal

33730

Còde INSEE

33307

Geografia modificar

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri modificar

Comunas confrontantas de **Naualhan/Noalhan**
	Leujacs	Roalhan quadripunt
Balisac		Lo Nisan
Vilandraut		Usèsta

Toponimia modificar

Las fòrmas ancianas son Noalhan (Montasinum de ~), en 1220, Noilla (Amaneus de ~), en 1242, Noailhano (Amaneo de ~), en 1273, Novelhano (de ~), en 1273, Noailhan (Miletus de ~), Novelliano (par. de ~), en 1274, Novelliano (de ~), en 1281, Novelliano (de ~), en 1289, Noalhano, en 1294, Novelliano (pro Montasio de ~), en 1295, Noilhanum (dominus de ~), en 1307-1317, Novellianum, en 1307-1317. La prononciacion es [nawa'jã] ^[2].

Dauzat e Rostaing citan una de las atestacions en Novelliano, que recusan a causa de la fòrma modèrna. Interprètan lo nom com un derivat de novalis, « tèrras eishartigadas dempui gaire », dab lo sufixe -anum^[3]. Son seguits per Jacques Astor (citat per Bénédicte Boyrie-Fénié). Negre (citat tanben per B. Boyrie-Fénié) part probablament de las fòrmas latinas en Novelliano e explica lo nom per Novellianus, nom roman d'òme, en postulant l'atraccion deu latin novalia. Bénédicte Boyrie-Fénié admet mèilèu l'explicacion de Negre. Explica la prononciacion [nawa'jã] per un passatge de o iniciau pretonic a au, en prenent l'exemple de aunor < onor^[2], çò qu'es una error : l'aunor ven de la onor.

Se Negre avè augut totas las fòrmas ancianas, auré constatat que totas las que son en Novel- son en latin e que las en occitan s'interprètan com Noalh-. La latinizacion supausa adaptacion e interpretacion a partir de las fòrmas oralas o escritas occitanas, aquí perqué las que son dirèctament en occitan an mèi de pes. Un derivat de novalis/novalia es donc una solucion mèi racionala que Novellianus, que l'adjectiu novèl/navèth inspirèt benlèu aus escribas.

Per comprene la prononciacion [nawa'jã] (que devèva èste [nawa'ʎan] avant la francizacion de la prononciacion), l'exemple de Noalhac, a 30 km de Noalhan, a una certana utilitat. Noalhac a gardat una prononciacion en tres sillabas : [nua'ʎak] (e pas [nwa'ʎak]). Per Noalhan, l'evolucion pòt èste atau : [nua'ʎan] > [nuwa'ʎan] (introduccion d'una consonanta per evitar l'iatus, qu'es una varianta consonantica de [u]) > [nawa'ʎan]. Fau interpretar la darrèra evolucion au còp com una dissimilacion de u, perqué l'articulacion [-uw-] es mauagida, e com una assimilacion a las vocalas de las autas sillabas; la dissimilacion es a la basa e l'assimilacion es un mejan. La grafia pòt adméter Naualhan, mès pas *Navalhan : la consonanta intèrna a una foncion anti-iatica, es pas lo resultat deu v de novalis.

Istòria modificar

Administracion modificar

Lista deus cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	2026	Bernadette Sore-Noël
octobre 2017	2020	Jean-Pierre Auroux	shens	retirat
març 2008	2017]]	Laurence Harribey	PS	retirada, senatritz (1èir d'octobre 2017-), presidenta de la CC deu canton de Vilandraut (2008-2013), 1èira vice-presidenta de la CC deu Sud Gironda (2014-), suplenta deu députat Gilles Savary, conselhèira regionala de Navèra Aquitània
març de 2001	2008	Jean Peringuey	PS	conselhèir generau (1998-2004)
	2001
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Vilandraud; es adara deu canton deu Sud Gironda.

Demografia modificar

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1615, totala: 1716

2 177

2 059

1 967

2 148

2 485

2 158

2 434

2 460

2 520

2 528

2 509

2 308

2 056

1 966

1 844

1 735

1 747

1 584

1 530

1 497

1 439

1 166

1 141

1 057

1 102

941

921

861

779

772

762

858

1 015

1 350

1 397

1 445
1 472

2009

2010

1 497
1 524

1 564
1 592

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments modificar

Personalitats ligadas dab la comuna modificar

Véser tanben modificar

Comunas de Gironda

Ligams extèrnes modificar

Nòtas modificar

↑ http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9616679v/f72.item.zoom p. 60
↑ ^2,0 et ^2,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 232
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 488, a Naillac e p. 491, a Neaux

Portau de Guiana

[1] ttp://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9616679v/f72.item.zoom p. 60

[BBF-2] 2,0 et ^2,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 232

[3] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 488, a Naillac e p. 491, a Neaux

[1]

[2]

[3]