Noalhan

una comuna francesa
Vilatge d'Occitània

Naualhan/Noalhan (Noaillan en francés) es una comuna bordalesa [1] de Guiana, lingüisticament gascona, administrada pr'eu departament de Gironda de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Noalhan
Noaillan
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
L'ostau de comuna, l'ostau comunau (« meria ») (set 2010)
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 28′ 49″ N, 0° 21′ 55″ O
Superfícia 31,8 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
99 m
30 m
17 m
Geografia politica
País  Guiana Bordalés
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
33
Gironda Escut de la Gironda
Arrondiment
333
Lengon
Canton
3350
Lo Sud Gironda (Vilandraud avant 2015)
Intercom
243301280
CC deu Sud Gironda
Cònsol Bernadette Sore-Noël
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2019)
1 676 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

1 712 ab.
Densitat 50,79 ab./km²
Autras informacions
Gentilici Noaillannais (en francés)
Còde postal 33730
Còde INSEE 33307

Geografia

modificar
 
Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

modificar
Comunas confrontantas de Naualhan/Noalhan
Leujacs Roalhan quadripunt
Balisac   Lo Nisan
Vilandraut Usèsta

Toponimia

modificar

Las fòrmas ancianas son Noalhan (Montasinum de ~), en 1220, Noilla (Amaneus de ~), en 1242, Noailhano (Amaneo de ~), en 1273, Novelhano (de ~), en 1273, Noailhan (Miletus de ~), Novelliano (par. de ~), en 1274, Novelliano (de ~), en 1281, Novelliano (de ~), en 1289, Noalhano, en 1294, Novelliano (pro Montasio de ~), en 1295, Noilhanum (dominus de ~), en 1307-1317, Novellianum, en 1307-1317. La prononciacion es [nawa'jã] [2].

Dauzat e Rostaing citan una de las atestacions en Novelliano, que recusan a causa de la fòrma modèrna. Interprètan lo nom com un derivat de novalis, « tèrras eishartigadas dempui gaire », dab lo sufixe -anum[3]. Son seguits per Jacques Astor (citat per Bénédicte Boyrie-Fénié). Negre (citat tanben per B. Boyrie-Fénié) part probablament de las fòrmas latinas en Novelliano e explica lo nom per Novellianus, nom roman d'òme, en postulant l'atraccion deu latin novalia. Bénédicte Boyrie-Fénié admet mèilèu l'explicacion de Negre. Explica la prononciacion [nawa'jã] per un passatge de o iniciau pretonic a au, en prenent l'exemple de aunor < onor[2], çò qu'es una error : l'aunor ven de la onor.

Se Negre avè augut totas las fòrmas ancianas, auré constatat que totas las que son en Novel- son en latin e que las en occitan s'interprètan com Noalh-. La latinizacion supausa adaptacion e interpretacion a partir de las fòrmas oralas o escritas occitanas, aquí perqué las que son dirèctament en occitan an mèi de pes. Un derivat de novalis/novalia es donc una solucion mèi racionala que Novellianus, que l'adjectiu novèl/navèth inspirèt benlèu aus escribas.

Per comprene la prononciacion [nawa'jã] (que devèva èste [nawa'ʎan] avant la francizacion de la prononciacion), l'exemple de Noalhac, a 30 km de Noalhan, a una certana utilitat. Noalhac a gardat una prononciacion en tres sillabas : [nua'ʎak] (e pas [nwa'ʎak]). Per Noalhan, l'evolucion pòt èste atau : [nua'ʎan] > [nuwa'ʎan] (introduccion d'una consonanta per evitar l'iatus, qu'es una varianta consonantica de [u]) > [nawa'ʎan]. Fau interpretar la darrèra evolucion au còp com una dissimilacion de u, perqué l'articulacion [-uw-] es mauagida, e com una assimilacion a las vocalas de las autas sillabas; la dissimilacion es a la basa e l'assimilacion es un mejan. La grafia pòt adméter Naualhan, mès pas *Navalhan : la consonanta intèrna a una foncion anti-iatica, es pas lo resultat deu v de novalis.

Istòria

modificar

Administracion

modificar
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2020 2026 Bernadette Sore-Noël    
octobre 2017 2020 Jean-Pierre Auroux shens retirat
març 2008 2017]] Laurence Harribey PS retirada, senatritz (1èir d'octobre 2017-), presidenta de la CC deu canton de Vilandraut (2008-2013), 1èira vice-presidenta de la CC deu Sud Gironda (2014-), suplenta deu députat Gilles Savary, conselhèira regionala de Navèra Aquitània
març de 2001 2008 Jean Peringuey PS conselhèir generau (1998-2004)
  2001      
Totas las donadas son pas encara conegudas.
  • Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Vilandraud; es adara deu canton deu Sud Gironda.

Demografia

modificar
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1615, totala: 1716
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
2 177 2 059 1 967 2 148 2 485 2 158 2 434 2 460 2 520

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
2 528 2 509 2 308 2 056 1 966 1 844 1 735 1 747 1 584

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
1 530 1 497 1 439 1 166 1 141 1 057 1 102 941 921

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
861
779
772
762
858
1 015
1 350
1 397
1 445
1 472
2009 2010
1 497
1 524
1 564
1 592
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

modificar

Personalitats ligadas dab la comuna

modificar

Véser tanben

modificar

Ligams extèrnes

modificar
  1. http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9616679v/f72.item.zoom p. 60
  2. 2,0 et 2,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 232
  3. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 488, a Naillac e p. 491, a Neaux