Lòrp e Senta Aralha

una comuna francesa
Vilatge d'Occitània

Lòrp e Senta Aralha[1],[2],[3],[4] (Lorp-Sentaraille en francés) es una comuna occitana de Gasconha, en Coserans, situada dins lo departament d'Arièja e la region de Miègjorn-Pirenèus.

Lòrp e Senta Aralha
Lorp-Sentaraille
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 00′ 36″ N, 1° 07′ 13″ E
Superfícia 6,15 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
418 m
362 m
354 m
Geografia politica
País  Occitània
Estat Bandièra de França França
Region
76
Occitània (region administrativa)
Departament
9
Arièja Armas del Departament d'Arièja
Arrondiment
093
Sent Gironç
Canton
0916
Pòrtas deth Coserans, ancianament de Sent Líser
Intercom
240900324
de l'agglomération de Saint Girons
Cònsol Bernard Lamary
(2014-2020)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
1 477 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

1 511 ab.
Autras informacions
Còde postal 09190
Còde INSEE 09289

Geografia

modificar

Perimètre del territòri

modificar
Comunas confrontantas de Lòrp e Senta Aralha
Taurinhan eth Vielh Gajan (Arièja)
Caumont  
Sent Líser Sent Líser

Toponimia

modificar
  • Lòrp qu'es benlèu aparentat a Lurbe, qui seré en basc lur, « tèrra » e pe/be « devath, en devath ». Lo sens de Lurbe que seré « tèrra baisha », puslèu que « espeluga » (Dauzat) [5]. Que pòt correpóner hòrt plan damb la situacion de Lòrp dens l'arribèra de Salat, meilèu dens çò qui sembla estar una arribèra baisha (altitud un pauc pus hauta au sud, lo terrenh qu'es en penent). Lurbe qu'a ua evolucion quasi purament basca, quan la de Lòrp seré romanica : *Lurbe (tractat damb -ŭ-) > *Lórbe > *Lórb > *Lórp e passatge a ò obèrt pr'amor de l'accion obrenta de -r, çò qui es la sola dificultat de l'explicacion.
  • Senta Aralha. Lo nom qu'es atestat, en latin, en 1195 : eccl. Sancte Eulalie [6]. La prononciacion que seré [seŋta'raʎɔ]. [7]. La senta onorada dens lo nom de la comuna qu'es Aulària de Barcelona (fòrma dominanta de son nom en occitan), en latin Sancta Eulalia, martirizada a Barcelona en 304. L'aferèsi, supression de la vocala iniciala deu segond mot, remplaçada per la vocala finala deu prumèr, de -a final de senta davant la vocala iniciala E- (Dauzat parla d'elision [8]) [9] que dona, en partent d' Eulàlia, Aulàlia. La seguida que seré Aulària (dissimilacion) > Auràlia (metatèsi) > Aràlia (reduccion deu diftongue) > Aralha (palatalizacion de -l- per lo iòd). Dens l'òrde de l'evolucion fonetica, donat per Maurici Romieu, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, la plaça de la palatalizacion de -l- qu'es convencionala [10]. Véser tanben Senta Aulària.

Istòria

modificar
  • Lòrp e Senta Aralha que fusionèn entre 1790 e 1794 [11].
  • La comuna qu'èra oficialament Sentaraille e en 1971, que vengó Lorp-Sentaraille [12].

Administracion

modificar
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2001 2020 Bernard Lamary divèrs dreta comerçant
1975 2001 Emile Cazeaux    
1965 1975 Jean-Baptiste Rieu-Boussut    
1959 1965 Gérard Rouaix    
1945 1959 Alfred Ferrière    
1945 1945 Pierre Bergès    
1944 1945 Alfred Ferrière    
1919 1944 Joseph Commenge    
1914 1919 Jean Morère    
1912 1914 Joseph Commenge    
1907 1912 Pierre Bergès    
1902 1907 Louis PREOBERT    
1901 1902 Philippe Bergès    
1900 1901 Jacques VIVES    
1878 1900 Philippe Bergès    
1876 1878 Guillaume Ducos    
1871 1876 Jean Bernère    
1855 1871 Grégoire Anel    
1852 1855 Pierre Bergès    
1848 1852 Pierre Bernère    
1848 1848 Pierre Maurette    
1837 1848 Raymond Anel    
1830 1837 Pierre Bergès    
1815 1830 Raymond Anel    
1808 1815 Grégoire Anel    
1792 1808 Jean BARBE [13]    
Totas las donadas non son pas encara conegudas.
  • Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna qu'èra deth canton de Sent Líser; qu'es ara deth canton des Portes du Couserans (en francés), donc de Las Pòrtas de Coserans.

Demografia

modificar
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): , totala:
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
571 562 604 667 638 723 719 771 734

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
723 753 788 766 714 732 727 716 725

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
713 680 643 583 545 563 534 588 592

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
651
697
852
944
1 092
1 138
1 242
1 239
Cercar
2009 2010
1 294
1 343
1 324
1 376
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

modificar

Personalitats ligadas amb la comuna

modificar
  • Aristide Bergès (1833-1904)

Véser tanben

modificar

Ligams extèrnes

modificar

Nòtas e referéncias

modificar
  1. Pojada, Patrici. Repertòri toponimic de las comunas de la region Miègjorn-Pirenèus. Nouvelles Éditions Loubatières, 2009. ISBN 978-2-86266-573-3. 
  2. «Toponimia occitana».
  3. Congrès permanent de la lenga occitana. «Top'Òc: Diccionari toponimic occitan».
  4. Institut d'Estudis Occitans. «BdTopoc–Geoccitania».
  5. Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 277-278
  6. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 586
  7. Patrici Pojada, Répertòri toponimic de las Comunas de la Region Miègjorn-Pirenèus, ed. Loubatières, Portèth de Garona, 2009, p. 38
  8. Se tractaré d'elision invèrsa
  9. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 586
  10. Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 296, per Sentralha (Òut e Garona)
  11. http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=34809
  12. http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=34809
  13. http://www.annuaire-mairie.fr/ancien-maire-lorp-sentaraille.html