Casus belli (locucion)

Casus belli es una locucion latina, significant literalament « escasença per la guèrra », que designa un acte de natura a desencadenar las ostilitats entre dos Estats.

Sovent s'agís de disputas de succession, de l'afranquiment d'una frontièra o d'una zona desmilitarizada per de tropas, de prejudicis fisics a la persona d'un o mai resident, d'ajuda a un movement terrorista o facciós, de la presa d'una nau, d'atemptat terrorista, de negacion d'engatjaments internacionals, etc. I a casus belli venent de grèuges multiples, l'acumulacion dels subjèctes de conflicte fasent mai seriosas la solucion bellisista.

Lo motiu real d'una guèrra, quand es pas legitim, es sovent amagat darrièr un casus belli factici. D'incidents de frontièras, d'eveniments violents fortuits, coma un assassinat politic o un atemptat, provocats o montats exprès (operacions de falsa bandièra) foguèron sovent utilizats per las nacions per justificar, per la via d'una propaganda, lor initiativa d'un conflicte armat dubèrt presentada coma una reponsa necessària (o per obténer la dintrada en guèrra d'un aliat a lor costa) contra un país tèrç.

Exemples

Dins l'antiquitat

• Lo passatge del Rubicon per Juli Cesar en 49 AbC. provoquèt la guèrra civila de Cesar, que l'opausèt a Pompèu.

A l'Edat Mejana

• L'interdiccion de passatge dels pelegrins crestians cap Jerusalèm pels Seldjoquids en 1078, alara qu'aviá estat sempre autorizat pels Fatimids, provoquèt, après 21 ans, la primièra crosadas.

Periòde modèrne

• La signatura del Tracta de Nonsuch lo 10 d'agost de 1585 entre Elisabèt I d'Angletèrra e la Republica de las Províncias Unidas provoquèt l’expedicion de l’Invincibla Armada lançada per Felip II d'Espanha.
• L’« incident de la Rebecca » en 1731 provoquèt la Guerre de l'aurelha de Jenkins opausèt de 1739 a 1742 lo reialme de Grand Bretanha a l’Empèri espanhòl pel contraròtle de las Antilhas.
• La Boston Tea Party, lo 16 de decembre de 1773, provoquèt la guèrra d'independéncia dels Estats Units d'America.
• Lo « còp de ventalh » d'Hussein Dey al cònsol de França lo 30 d'abril de 1830 es un dels pretèxtes que menèt la conquèsta de l'Aegeria per la França.
• L'afar dels luòcs sants serviguèt de pretèxte a la pojada de las tensions entre la Russia, la França e lo Reialme Unit, qu'anava desencadenar la guèrra de Crimèa.
• La batalha de Fort Sumter los 12 e 13 abril de 1861 provoquèt la guèrra de Secession.
• La despacha d'Ems expediada lo 13 julhet de 1870, publicada jos forma retocada per Otto von Bismarck e de mai traducha en francés, provoquèt la guèrra francoalemanda de 1870.
• Lo raid Jameson (1895-1896) es mai sovent considerat coma lo casus belli de la segonda Guèrra dels Boers (1899-1902).

Periòde contemporanèu

• L'atemptat de Sarajevo, lo 28 de junh de 1914, fuguèt lo pretèxte a la dintrada en guèrra de l'Àustria-Ongria contra lo reialme de Serbia, menent a la Primièra Guèrra mondiala.
• L'incident de Mukden, lo 18 de setembre de 1931, foguèt un pretèxte a l'invasion japonesa de la Manchoria.
• L'incident de Welwel, lo 5 de decembre de 1934, desencadena la crisi etiopiana e mena a la segonda guèrra italoetiopiana.
• L'incident del pont Marco Polo, lo 7 de julhet de 1937, desencadenèt la Segonda Guèrra sinojaponesa en 1937.
• L'operation Himmler, lo 31 d'agost de 1939, foguèt un pretèxte inventat per l'Alemanha per dintrar en guèrra contra la Polonha, çò que desencadenèt l'intrada en guèrra de la França e del Reialme Unit, e la Segonda Guèrra mondiala.

Atacas de las torres del World Trade Center que mena a la guèrra d'Afganistan (2001).

• L'ataca de Pearl Harbor pels japoneses lo 7 de decembre de 1941 provoquèt l'intrada dels Estats Units d'America dins la Segonda Guèrra mondiala.
• Los incidents del golf del Tonquin en agost de 1964 menèron a la pojada cap a la guèrra de Vietnam.
• Lo blocatge de l'etrech de Tiran per l'Egipte lo 23 de mai de 1967 foguèt l'element desencadenant de la guèrra dels Sièis Jorns.
• De partidas eliminatòria de fotbal entre l'Onduras e lo Salvador foguèron lo pretèxte de la guèrra de Cent Oras en julhet de 1969.
• Los atemptats de l'11 de setembre de 2001 provoquèron la guèrra d'Afganistan (2001) pels Estats Units d'America e lors aliats contra los talibans.
• La possession d'armas de destruccion massissa e dels ligams entre le regime en plaça e Osama bn Laden foguèron presentadas coma las rasons del desencadenament de la guèrra d'Iraq pels EUA en 2003 (afirmacions jamai confirmadas mas pus tard infirmadas).

Autres: dins la mitologia grèga o las ficcions

• Lo rei de Tròia Laomedon ten pas sa promesa de donar de cavals immortals o alara denega l'espitalitat al marins Argonautas, es perque Eracles li mena la guèrra.
• Lo raubament d'Elena per Paris causa dins l'Iliada la guèrra de Tròia.