Tresen Reich
Lo Tresen Reich (var. Tresau Reich, Tresesme Reich) es un tèrme que designa l'Estat alemand nazi dirigit per Adolf Hitler de 1933 a 1945. L'expression designa mai que mai un periòde istoric car, formalament, leis institucions de la Republica de Weimar foguèron jamai suprimidas. En causa dei crimes nombrós comés per lei nazis, lo IIIen Reich es sovent considerat coma l'arquetipe de l'estat dictatoriau e policier violent e murtrier.
.svg)
Lo regim durèt dotze ans, de la nominacion d'Hitler coma cancelier lo 30 de genier de 1933 a la captura dau darrier govèrn nazi de Karl Dönitz lo 23 de mai de 1945. Es largament dominat per la figura e leis idèas d'Adolf Hitler. Totalitari, militarista e expansionista, lo IIIen Reich entraïnèt la partida europèa de la Segonda Guèrra Mondiala per crear una Euròpa dominada per la « raça superiora alemanda ». Per sostenir son esfòrç de guèrra, organizèron lo pilhatge sistematic dei territòris ocupats per l'armada alemanda e lo genocidi dei populacions consideradas coma una menaça per lo pòble alemand ((judieus, Tziganes, divèrsei populacions eslavas, andicapats, malauts mentaus, etc.). Per reprimir tota temptativa de revòuta e assegurar un enquadrament eficaç de la populacion, plusors organizacions contrarotladas per lo partit nazi (NSDAP) foguèron fondats. La pus coneguda es la SS, una organizacion paramilitara destinada a formar l'elèit dau Reich.
En genier de 1943, lo Tresen Reich ocupava la màger part d'Euròpa. Pasmens, foguèt pauc a cha pauc vencut per leis Aliats (URSS, Estats Units, Reiaume Unit, etc.). En abriu-mai de 1945, Berlin foguèt ocupada per l'Armada Roja e Hitler se suicidiguèt. Quauquei jorns pus tard, Alemanha capitulèt e foguèt ocupat per lei venceires. Plusors organizacions nazis foguèron declaradas criminalas e lei caps dau Reich encara vivents foguèron condamnats a mòrt per crimes de guèrra, crimes còntra la patz e crimes còntra l'Umanitat a l'eissida dei procès de Nuremberg. Plusors oficiers e foncionaris subaltèrnes foguèron tanben condamnats a de penas de preson per son ròtle dins aquelei crimes.
La fin de la Republica de Weimar
modificarLa crisi generala
modificarA partir de 1929, la Republica de Weimar victima, coma la màger part deis estats europèus, de la crisi economica internacionala qu'entraïnèt de dificultats majoras coma l'aparicion d'un chaumatge de massa persistent. Lei mesuras politicas per faciar aquelei problemas van prefondament devesir lei principaus partits politics alemands que serán d'ara endavant pas capable de formar una coalicion. Aquò va causar l'agravament de la crisi e la deriva vèrs un regim totjorn pus autoritari que va causar l'emergéncia dau nazisme en 1933.
La division dei partits politics alemands
modificarLo 28 de genier de 1930, mentre que lo chaumatge regardava 13% de la populacion alemanda, lei partits dau centre refusèron de sostenir l'adopcion dau plan Young per lo pagament dei Reparacions de guèrra sensa l'adopcion de mesuras destinadas au redreiçament dei finanças de l'Estat. Pasmens, lei partits d'esquèrra lei refusèron entraïnant l'impossibilitat de formar un govèrn novèu e lo renforçament dau poder presidenciau.
La radicalizacion dau regim
modificarL'abséncia de govèrn tenent la majoritat dei vòtes au Parlament va permetre l'instauracion d'un regim presidenciau fòrt. D'efèct, l'article 48 de la Constitucion de Weimar èra una solucion alternativa au poder de l'assemblada. Ansin, a partir de març de 1930, lei govèrns successius diriguèron lo país sensa majoritat e gràcias ais attribucions dau president alemand : lei deputats avián la possibilitat de rebutar una decision governementala per un vòte mai lo president aviá lo drech de dissòuvre lo Parlament causant d'eleccions novèlas. La crenhença d'aqueleis eleccions per lei partits va alora permetre l'installacion de govèrn durant quauquei mes.
Lo retorn d'una diplomacia de confrontacion
modificar
La politica dau cancelier Brüning foguèt caracterizada per lo retorn d'una diplomacia ofensiva còntra lei clausas dau tractat de Versalhas e per un agravament de la crisi economica que será la causa de sa remanda en mai de 1932. Au nivèu diplomatic, refusèt lei proposicions de Briand relativa a la seguritat collectiva e assaièt de preparar una union economica amb Àustria qu'èra defenduda per Versalhas. Lo projècte s'acabèt per una revirada en causa de l'oposicion francesa. Dins aquò, obtenguèt dos succès importants qu'èran la fin dau pagament dei Reparacions e l'acceptacion per leis autrei país de l'idèa d'un rearmament alemand.
L'agravament de la crisi
modificarAu nivèu economic, la politica de Brüning de lucha còntra l'inflacion aguèt gaire de succès e venguèt rapidament la fònt d'un agravament fòrça important de la crisi. Assaiant de redurre lei despensas e de baissar lei pretz e lei salaris, causèt una aumentacion novèla dau chaumatge e un reforçament dei partits comunista (KPD) e nazi ais eleccions legislativas de setembre de 1930. Puei, a partir de l'estiu de 1931, la crisi dau sistèma bancari entraïnèt unei falhida e una baissa de la produccion industriala. Enfin, establiguèt una politica de limitacion deis importacions e contunièt sa politica visant baissas dei pretz e dei salaris per de diminucions novèlas en setembre e en decembre de 1931.
Aquelei mesuras, tocant principalament la capacitat de crompa deis Alemands, aguèron de consequéncias desastrosas. Per exemple, la produccion industriala foguèt devesida per dos per l'industria de bens de produccion entre 1929 e 1932 e demeniguèt de 20% per lei bens de consomacion. Enterin, lei pretz foguèt demenits per mai de 30%. Aquò causèt una multiplicacion dei falhidas e lo chaumatge evolucionèt de 14% de la populacion activa en 1930 a 29,9% en 1932.
Lo progrès dau nazisme
modificarLei problemas economicas d'Alemanha e la politica economica desastrosa dau cancelier Bruning van permetre lo renforçament dei partits extremistas alemands e principalament lo partit nazi que va venir la premiera fòrça politica dau país.
La reorganizacion dau Partit Nazi
modificarCreat en 1919 a partir dau DAP d'Anton Drexler, lo Partit Nazi (NSDAP) obtenguèt rapidament una audiéncia importanta ambé 50 000 militants en 1923. Hitler n'en venguèt lo cap en 1921 e assaièt de prendre lo poder per un còp d'estat mancat en 1923. Après sa revirada, lo partit capitèt de subreviure e Hitler decidiguèt de conquistar lo poder per la via legala. Sei resultats demorèron febles fins au començament de la crisi que será l'occasion de l'ascension dau partit entre lei formacions principalas de la vida politica alemanda.
Pasmens, leis annadas 1920 veguèron la creacion de la màger part d'estructuras importantas dau partit e de son programa politic. Ansin, Hitler aprofichèt son periòde d'empresonament per escriure e teorizar sa pensada politica dins Mein Kempf. A sa liberacion, lo NSDAP foguèt donc refondat ambé de principis novèus coma l'engatjament absolut de militants envèrs lor cap e lo respèct d'una disciplina estricta. En 1925, la milicia dau partit Sturmabteilung (SA) foguèt reorganizada e en novembre d'unitats novèlas (Schutz Staffel dichas SS) foguèron creadas per assegurar la proteccion de la direccion dau partit. Lo dispositiu foguèt completat en 1926 per la formacion dei Hitlerjugend e d'estructuras de propaganda. En revènge, lo rèsta de l'organizacion èra variada car Hitler donèt una autonomia importanta ai caps locaus que devián solament li demorar fidèus.
Lo dinamisme nazi
modificarLei progrès dau Partit Nazi foguèron lents durant leis annadas 1920 mai sei basas organizacionalas li permetèron una creissança rapida a partir de 1930 tant au nivèu dei resultats ais eleccions qu'au nivèu dau nombre de militants. Per exemple, sei resultats ais eleccions legislativas aumentèron de 2,6% en 1928, a 18,3% en 1930 e a 37,2% en 1932. De ministres nazis participèron au govèrn tre lo mes de genier de 1930 e lo partit obtenguèt divèrsei succès ais eleccions localas entre 1929 e 1932. D'autra part, lo nombre d'aderents dau partit aumentèt fortament durant aqueu periòde : 42 000 en 1927 e 357 000 a l fin de 1930. Leis organizacions militaras dau partit aprofichèron tanben aqueleis evolucions per se desvolopar : en 1932, la SA teniá 471 000 òmes e la SS 29 000. Ansin, entre 1930 e 1932, lo NSDAP venguèt lo premier partit de la vida politica alemanda.
De von Papen a Hitler
modificarLa revirada dau govèrn von Papen
modificar
Après la fin dau govèrn Brüning, lo pòste de cancelier foguèt fisat a Franz von Papen. Aristocrata reaccionari, nomèt un govèrn principalament format d'autreis aristocratas e assaièt de domesticar lei nazis. Dins aquò, se turtèt a lor oposicion après leis eleccions legislativas de 1932 onte lo NSDAP venguèt lo premier partit alemand. Von Papen aumentèt donc lo caractèr autoritari dau regim governant per decrets car lei Nazis e lei comunistas avián pron de deputats per empachar la formacion d'una coalicion governementala.
Lo programa economic de von Papen aviá per objectiu de sostenir leis entrepresas per permetre un redreiçament dau rèsta de l'economia. Decidiguèt de baissas d'impòsts, una aumentacion de possibilitats de crèdit e l'adopcion d'una politica de comandas d'Estat. De mai, lei patrons obtenguèron lo drech de demenir encara lei salaris e leis ajudas per lei chaumaires foguèron egalament encara limitadas. Aquela politica permetèt un redreiçament feble de l'economia a partir de 1932 mai creèt de dificultats suplementàrias per lei victimas de la crisi.
Pasmens, lei Nazis desiravan pas veire la politica de von Papen obtenir de resultats. Lei partits d'esquèrra èran tanben fòrça opausats au govèrn après sei manòbras per rebutar lo govèrn sociau-democrata de Prussia. Ansin, von Papen assaièt d'empachar lo Parlament de votar una mocion de censura còntra son accion. Obtenguèt donc la dissolucion dau Reichstag e assaièt de cambiar la constitucion per crear un estat novèu sus de basas autoritarias e corporatistas. Dins aquò, son plan foguèt desjogat per von Schleicher, que pensava encara possible d'utilizar lo NSDAP au profiech dei conservadors, e per lei resultats febles de sei candidats (10% aperaquí). Von Papen demissionèt donc en novembre de 1932 e foguèt remplaçat per Kurt von Schleicher.
La revirada dau govèrn von Schleicher
modificarLevat dos ministres, lo govèrn von Schleicher èra lo meme que lo precedent. Assaièt de devesir lei nazis en prepausant de pòstes importants a certanei caps dau NSDAP. Enterin, lo Partit Nazi conoguèt un periòde de crisi ambé de resultats en baissa leugiera ais eleccions legislativas de novembre de 1932 (33%). D'autra part, a partir de decembre de 1932, von Schleicher preparèt una politica per crear un regim autoritari, basat sus l'armada e lei sindicats, en renforçant lei capacitats de l'armada e en adoptant de mesuras destinadas a la creacion d'emplecs e la reaumentacion dei salaris.
Pasmens, von Schleicher devriá demissionar avans d'obtenir lei resultats de sa politica. D'efèct, pauc sostengut per lei partits d'esquèrra qu'èran opausats a un regim repausant sus lei fòrças armadas, lo cancelier deguèt tanben faciar la crenhéncia dau mitan deis afaires. Ansin, von Schleicher perdiguèt lo sostèn dau president Hindenburg e abandonèt son pòste lo 28 de genier de 1932.
La nominacion d'Hitler coma cancelier
modificarLa demission de von Schleicher foguèt l'ocasion per von Papen d'assaiar de prendre tornarmai lo poder. Per capitar, prepausèt una aliança entre lei conservators e lei Nazis. Lei negociacions comencèron en genier de 1933. Lèu, von Papen deguèt acceptar de laissar lo pòste de cancelier a Hitler. Pasmens, pensant d'èsser capable de lo contrarotlar, s'ocupèt de convéncer Hindenburg de nomar Hitler cancelier d'un govèrn que von Papen, vicecancelier, aviá nomat la màger part dei ministres.
L'Estat nazi dau Tresen Reich
modificarLa mesa en plaça de la dictatura nazi foguèt pas immediata. S'installèt pauc a pauc entre genier de 1933 e aost de 1934 e deguèt faciar divèrsei crisis. Puei, en 1934 e 1938, se consolidèt aprofichant lo sostèn de la màger part deis Alemands. Enfin, a partir de 1939 e lo començament de la guèrra, se radicalizèt principalament en causa de la politica « d'assaniment » etnica dau regim e dei necessitats de la guèrra.
La consolidacion dau poder nazi
modificarLei negociacions ambé lei conservators
modificarLa situacion dei Nazis dins lo govèrn d'Hitler format en genier de 1933 èra relativament malaisada car, rapidament, se formèt una aliança dei movements conservators sostenguda per lo president Hindenburg. Gropèt l'ensems de l'aristocràcia agricòla, dei mitans d'afaires e dei fòrças tradicionalas qu'èran units ambé leis elements nacionalistas dau NSDAP per luchar còntra lo marxisme. Hitler deguèt donc obtenir a son profiech lo sostèn dei grands patrons alemands. Ansin, un rescòntre secrèt foguèt organizada per Göring onte lo cancelier assegurèt lei caps d'industria alemands de son intencion de crear un avenidor tranquil gràcias a l'edificacion d'un estat autoritari, la destruccion dei sindicats e lo rearmament.
L'incendi dau Reichstag e sei consequéncias
modificar
A partir de febrier de 1933, Frick, ministre nazi de l'Interior, e Göring utilizèron lei capacitats de l'Estat per crear una atmosfèra de tensions e de trebols. Lo KPD e lo SPD foguèron lei butas principalas enterin que Goebbels dirigiguèt una campanha de propaganda massiva còntra lei movements d'esquèrra e dau centre. Lo 27 de febrier de 1933, l'incendi dau Reichstag e l'arrestacion sus lei luòcs d'un simple qu'èra conegut coma comunista foguèt descrich per lei Nazis coma lo començament d'un còp d'estat comunista. Foguèt donc l'occasion per lei Nazis d'atacar lei partits d'esquèrra e de donar a Hitler lo poder absolut per luchar còntra lei comunistas.
Dins aquò, maugrat aqueleis esfòrç, lei resultats deis eleccions legislativas de març de 1933 foguèron relativament decebeires per lo NSDAP. Ambé 43,9% dei vòtes, obtenguèt son resultat melhor mai pas la majoritat absoluda sensa lo sostèn dei conservators de von Papen (8%). Au contrari, lei partits d'esquèrra resistiguèron maugrat la repression de febrier : 18,2% per lo SPD e 12,3% per lo KPD. Per assegurar son succès, lei nazis van donc utilizar una politica mesclant la negociacion ambé lei conservators e la violéncia còntra l'esquèrra.
D'efèct, d'un caire, tre lo 8 de març, Frick organizèt lei premiers camps de concentracions e lei SA, lei SS e leis autrei sòcis dau NSDAP acomencèron una tièra de purgas dins leis administracions dau país. Maugrat l'oposicion d'una partida importanta deis Alemands, aperaquí 100 000 personas, sospichadas d'èsser jusievas, socialistas o comunistas, foguèron arrestadas. D'un autre caire, lei Nazis renforcèron lor aliança ambé lo rèsta dei conservators (adopcion dau drapèu imperiau ornat dau svastika, ceremònia d'omenatge a Hindenburg lo 21 de març...). De concessions religiosas foguèron tanben promesas per obtenir lo sostèn dei movements catolics. Ansin, gràcias a aquela politica, Hitler capitèt de rassegurar lo camp conservator. Lo 23 de març, gràcias ai persecucions còntra lei deputats comunistas e lei menaças dei SA enceuclant lo luòc de reünion dau Parlament còntra lo rèsta dei deputats, Hitler obtenguèt lo vòte dei poders plens per quatre ans.
La presa de contraròtle dau país
modificarL'installacion de la dictatura nazi necessita unei mes e se debanèt aperaquí de genier de 1933 e aost de 1934. Quatre domenis principaus foguèron regardats : lo domeni politic, lo domeni sociau e economic, lo domeni cultura e, fin finala, lo NSDAP espereu.
La mesa au pas politica
modificarLa mesa au pas politica dau país se debanèt a dos nivèus principaus que foguèron la presa de contraròtle de l'administracion alemanda e l'installacion d'una majoritat d'elements nazis dins leis estructuras dau poder d'Estat. Ansin, dins l'administracion, una lèi adoptada lo 7 d'abriu de 1933 permetèt d'eliminar lei jusieus dau còrs dei foncionaris. La mesura foguèt estenduda pauc a pauc a d'autrei mestiers coma lo còrs dei mètges o l'òrdre deis avocats. Enfin, lo salut nazi foguèt impausat a totei lei foncionaris.
Au nivèu deis estructuras governementalas, lei Nazis decidiguèron la fin de l'autonomia de cada Landër per eliminar l'oposicion dei govèrns locaus. Puei, capitèron tanben d'eliminar lo rèsta dei partits politics. D'efèct, lo KPD èra ja defendut de facto dempuei la repression acomençada après l'incendi dau Reichstag e lo SPD foguèt enebit lo 22 de junh. Puei, lei pressions dei Nazis còntra lei partits centristas e leis autrei partits conservators entraïnèron la demission dau govèrn de ministres non nazis puei la dissolucion volontària d'aquelei formacions. Enfin, lo 14 de julhet, Hitler promulguèt un decret empachant la reconstitucion dei partits. Lo NSDAP venguèt donc lo partit unic d'Alemanha e poguèt monopolizar totei leis organs dau poder.
La mesa au pas economica e sociala
modificar
La mesa au pas economica e sociala d'Alemanha necessitava la neutralizacion dau poder dei sindicats e dau mitan deis afaires alemands. Donèt tanben au govèrn nazi l'occasion de renforçar sa politica d'exclusion de la minoritat jusieva. D'en premier, tre lo 31 de març, la propaganda dau regim novèu s'ataquèt ai jusieus per l'organizacion d'un boicòt economic (« Alemands, defendètz-vos : crompetz pas ai jusieus ») e lei premiereis operacions d'unitats SA o SS còntra la communautat. Puei, entre mai e l'estiu de 1933, lo govèrn obliguèt lei sindicats de jónher lo Front dau Trabalh (DAF) dirigit per lo nazi Robert Ley. Lo DAF permetèt d'enquadrar estrictament leis obriers e d'arrestar lei conflictas sociaus frequents durant lo periòde de la Republica de Weimar. Enfin, a partir de la prima de 1933, lei Nazis prenguèron pauc a pauc lo contraròtle deis organizacions artesanalas, agricòlas, comercialas e industrialas. Aqueu movement foguèt de còp realizada ambé l'ajuda d'aqueleis organizacions. L'industria foguèt reorganizada sota l'influéncia de Krupp per favorizar leis objectius comuns dei grands patrons alemands e d'Hitler : le creacion d'una economia poderosa e lo rearmament.
La mesa au pas cultura
modificar
La mesa au pas cultura gropa divèrsei domenis que regardan leis afaires religiós e la propaganda dau regim per crear e desvolopar una ideologia novèla basada sus la superiotat de la « raça ariana ». Lo premier domeni foguèt reglat per la signatura d'un concordat que donèt au catolicisme l'estatut de religion d'Estat e la libertat d'exercici. En cambi, lo clergat deviá arrestar seis activitats politicas. Per lo rèsta, lo nazisme s'ocupèt de purgar lei mitans intellectuaus (lenhiers de libres) e 5 000 personnas s'exilèron. De Chambras de la cultura foguèron creada per cada domeni culturau e plaçada sota la direccion de partisans dau regim.
La purga intèrna dau Partit Nazi
modificarLa purga intèrna dau NSDAP foguèt lo darrier element de la presa de contraròtle dau país per Hitler. D'efèct, a la prima de 1934, leis espèras socialas d'una partida importanta de la basa dau Partit, especialament au sen deis unitats SA. Aquelei revendicacions inquietèron lei patrons alemands e menacèron l'aliança entre Hitler e lei grops conservators. Entre lei 30 de junh e lo 1en de julhet de 1934, lo cancelier ordonèt donc ai SS, ajudats per la Reichswehr, d'eliminar lei caps principaus de la SA e d'autreis enemics dau regim o d'Hitler, coma l'ancian cancelier von Schleicher o certanei conselhiers de von Papen, sota l'accusacion de traïson. Entre lo 2 e lo 3 de julhèt, Hitler obtenguèt lo sostèn de seis aliats politics e dau rèsta dau Partit per legalizar lei chaples e renforçar son poder. Lei mitans d'afaires foguèron egalament rassegurats e en aost de 1934, après la mòrt dau president Hindenburg, Hitler poguèt donc suprimir lo pòste de president e venir l'autoritat unica dau país. Un referendum confirmèt aquela decision lo 19 d'aost ambé 89,9% de resultats positius.
Lo redreiçament economic
modificarAprofichant una partida dei mesuras presas en 1932 per lo govèrn von Schleicher, lo regim nazi capitèt de redreiçar l'economia alemanda maugrat una aumentacion deis inegalitats. Ansin, la produccion industriala d'Alemanha de 1937 èra superiora d'un terç au nivèu agantat en 1928 e lo país ocupèt lo segond reng mondiau. De mai, lo chaumatge aviá quasi disparegut e lo nivèu de consomacion de 1937 èra similar a aqueu de 1928 renforçant donc l'idèa dau regine d'un periòde de « redreiçament nacionau ». Aquò permetèt donc d'assegurar la posicion dau govèrn nazi e d'arrestar l'agitacion sociala apareguda durant la crisi.
La formacion d'un estat de repression e d'exclusion
modificarL'Estat nazi èra caracterizat per un ensems doble gropant una administracion tradicionala e una tièra d'institucions nazis que formavan un estat repressiu fòrça eficaç au profiech de la politica d'Hitler.
La violéncia nazi
modificarLa formacion d'un sistèma repressiu eficaç
modificarLo sistèma repressiu nazi veguèt son eficacitat aumentar dins lo corrent de l'evolucion dau regim. Devesidas entre divèrsei servicis, lei fòrças de polícia foguèron plaçadas sota lo contraròtle unic d'Himmler en junh de 1936. Seis organizacions principalas èran :
- la SS, qu'aviá obtengut son autonomia après l'eliminacion dei caps de la SA, èra encargada de divèrsei missions coma la susvelhança dei camps de concentracion.
- la Gestapo qu'èra la polícia politica dau regim.
- lei fòrças de polícia tradicionala que demorèron en plaça per la lucha còntra la criminalitat tradicionala.
Pauc a pauc, la SS venguèt l'organizacion principala d'aqueu sistèma ambé l'aumentacion dau nombre de sei membres e lor desirança de representar la societat alemanda novèla. De mai, obtenguèt de profiechs economics importants gràcias a l'explecha dei presoniers gardats dins lei camps. Enfin, a partir de 1938, poguèt formar seis unitats militaras pròprias en fòra de l'organizacion de la Wehrmacht.
Aquela organizacion dei fòrças de polícia foguèt fòrça eficaça e lo regim aguèt gaire d'opausants durant son existéncia. Lo movement pus conegut es aqueu de la Ròsa Blanca que seis operacions demorèron fòrça limitadas (difusion de tracts) e rapidament arrestadas per la Gestapo. Ansin, Hitler deguèt pas faciar d'oposicion interiora importanta, levat dau complòt militar de 1944.
L'alargament de la violéncia
modificarDins lo corrent dau desvolopament de l'aparelh repressiu de l'Estat, l'utilizacion de la violéncia còntra leis oposants o lei categorias de populacion jutjadas inferioras per lei nazis poguèt aumentar. Per aquò, la polícia desvolopèt un sistèma d'entresenhas (denonciacion) aprofichant lo conformisme e l'auto-susvelhança de la populacion. D'autra part, lo regim utilizèt massivament l'encarcerament dei suspècts per de penas evolucionant de quauquei setmanas a perpetuitat. Pasmens, la repression foguèt generalament selectiva avisant lei grops sociaus designats coma enemics per lo regim coma lei comunistas (60-100 000 presoniers en 1933), lei jusieus e leis autrei « raças inferioras », lei « desviants »... etc. Ansin , aperaquí 225 000 foguèron presoniers d'un camp de concentracion entre 1933 e 1939. De mai, fins au començament de la Guèrra, un milion foguèt estremats dins de presons normalas. Lo resultat d'aquela politica foguèt de difusar la paur dins tota la societat alemanda. Ansin, lo regim poguèt fisar sus l'ajuda mai o mens de cada abitant.
Un regim racista e antisemita
modificarLo racisme es lo centre de l'ideologia nazi que definissiá l'Alemanha en foncion dei raças qu'i èran presentas. La « raça alemanda » èra considerada coma la raça superiora que deviá assegurar sa subrevida en fàcia dei raças inferioras e deis elements degenerats. Inicialament acomençada ambé lei jusieus, aquela politica foguèt estenduda a d'autrei populacions coma lei gitans o leis omosexuals.
La politica d'exclusion dei jusieus de 1933 a 1937
modificarDe 1933 a 1937, lo regim nazi apliquèt una politica d'exclusion còntra lei communautats jusievas que foguèron la buta de divèrsei lèis defendent lei jusieus de practicar certaneis activitats. Aquelei mesuras foguèron egalament pontuadas d'accions pus violentas per espaurir lei jusieus e lo rèsta d'Alemanha.
Tres ensems de mesuras an una importància majora. Premier, lei pogròms e lo boicòt organizats a la prima de 1933 dins lei vilas principalas se turtèt ai protestacions estrangieras e a l'indiferéncia de la màger part dei ciutadans. S'acabèt per una revirada importanta e Hitler decidiguèt donc de centralizar la politica antisemita dau Partit. Leis operacions seguentas dispausèron donc d'una organizacion superiora. A partir d'abriu de 1933, divèrsei mestiers foguèron pauc a pauc defenduts ai jusieus maugrat lei protestacions de certanei responsables coma lo president Hindenburg. Enfin, a partir de 1935, lei mesuras còntra lei jusieus s'accelèron ambé l'adopcion dei lèis de Nuremberg que prenguèron fòrça mesuras antisemitas :
- exclusion dau servici militar.
- interdiccion d'anar dins certanei luecs publics coma lei cinèmas.
- interdiccion dei maridatges entre jusieus e « Alemands ».
- supression dau drech de vòte.
13 decrets completèron aquelei lèis qu'entraïnèron la disparicion de 80% dei comèrcis tenguts per de jusieus. De mai, d'autrei pogròms aguèron tornarmai luòc avans que la preparacion dei Jòcs Olimpics obliguèt lo regim de moderar provisòriament sa politica racista.
La politica d'exterminacion dei jusieus e deis autreis « inferiors »
modificar
A partir de 1937-1938, la politica antisemita dau regim cambièt de forma evolucionant de l'exclusion a l'eliminacion. D'en premier, aquela darriera foguèt territoriala : lei jusieus foguèron obligats de quitar lo país per l'estrangier en causa de la supression de sei mejans de subsisténcia e una aumentacion de la violéncia. D'impòsts supplementaris foguèron impausats e d'activitats economicas novèlas coma leis agéncias immobilieras foguèron defendudas. De mai, unei sinagògas foguèron incendiadas (Munic lo 9 de junh de 1938, Nuremberg lo 10 d'aost de 1938...) avans l'entraïnament de la « Nuech de Cristau » entre lo 28 e lo 29 d'octòbre de la mema annada. Per venjar la mòrt d'un conselhier de l'ambassada alemanda de París, lei Nazis organizèron un pogròm gigant dins tot lo Reich. Lo bilan foguèt fòrça important ambé 91 mòrts, 267 sinagògas e 7 500 botigas destruchas e l'arrestacion de 30 000 jusieus que foguèron desportats dins lei camps de concentracion per la Gestapo. Puei, lo 12 de novembre, un impòst novèu foguèt creat, pagat solament per la communautat jusieva, per remborsar lei degalhs. Enfin, lo regim decidiguèt « l'arianizacion » de totei leis entrepresas jusievas.
L'objectiu d'aquela politica d'exclusion economica e sociala èra l'emigracion dei jusieus en fòra d'Alemanha. 330 000 quitèron efectivament lo país entre 1933 e 1945 e 220 000 entre 1933 e 1938. A partir d'aquela annada, lo govèrn desvolopèt tanben una politica d'expulsion fòrçada que regardèt principalament lei jusieus vivent en Àustria e en Checoslovaquia. Pasmens, tre lo començament deis annadas 1940, la politica d'eliminacion va evolucionar de l'eliminacion territoriala a l'eliminacion fisica.
Ansin, en 1941, durant l'invasion de l'URSS, de grops especiaus de la SS foguèron cargats de l'execucion deis enemics dau Reich, magerament lei jusieus e lei comunistas. A l'interior d'Alemanha, l'emigracion jusieva foguèt enebida lo 23 d'octòbre de 1941 e lei premierei deportacions en massa acomencèron lo 25 de novembre seguent. Lo 20 de genier de 1942, la conferéncia de Wannsee adoptèt la « solucion finala au problema jusieu ». D'ara endavant, lei jusieus foguèron tracats en Alemanha, dins lei territòris ocupats e dins certanei país aliats e deportats en direccion dei camps de concentracion e d'exterminacion. Ansin, lo regim nazi tuèt aperaquí 5,75 milions de jusieus principalament dins lei camps d'exterminacion.
Pauc a pauc, d'autrei populacions conoguèron un sòrt identic ai populacions jusievas. Lei principalas foguèron lei presoniers sovietics (3,3 milions de mòrts), lei gitans (aperaquí un milion de mòrts), de populacions eslavas coma lei Polonés, divèrsei resistents o oposants politics e lei personas consideradas coma desviantas per lo nazisme (omosexuals, andicapats...). Aqueleis exterminacions, especialament per lei presoniers sovietics, agantèron de proporcions quasi similaras au chaple dei populacions jusievas. De mai, lo regim nazi aviá previst de campanha d'exterminacion massiva dei populacions eslavas dei territòris de l'Èst qu'èran destinats a la colonizacion germanica (Polonha, Ucraïna...).
La politica d'expansion dau regim nazi e sa revirada
modificarLa politica internacionala d'Hitler foguèt egalament tocada per lei concepcions racistas dau nazisme e l'objectiu principau d'Hitler èra la conquista d'un « espaci vitau » per la « raça superiora ». Aquela politica acomencèt en 1938 après lo periòde de consolidacion dau regim e la fin dau rearmament alemand. Sa premiera etapa foguèt la destruccion de l'òrdre de Versalhas. Pasmens, aqueu projècte finiguèt per suscitar l'oposicion armada de França e dau Reiaume Unit e entraïnèt lo començament de la partida europèa de la Segonda Guèrra Mondiala.
Aquela darriera aguèt un començament fòrça favorable ais Alemands ambé la conquista de la màger part dau continent europèu e la desfacha totala de França. Pasmens, a partir de 1942, la guèrra còntra lei Sovietics e leis Aliats venguèt desfavorabla ais Alemands. Puei, entre 1943 e 1945, leis armadas dau Reich deguèron recular e lo regim s'afondrèt. Hitler se suicidiguèt en abriu de 1945 e Alemanha foguèt devesida e ocupada per lei venceires de la Segonda Guèrra Mondiala.
La lucha còntra lo tractat de Versalhas
modificarLa premiera etapa de la diplomacia d'Hitler foguèt de luchar còntra lei limits impausats per lo tractar de Versalhas signat en 1919. Ja començada per leis autoritats de Weimar a la fin deis annadas 1920, aquela politica foguèt un ponch centrau deis annadas 1930 per permetre l'emergéncia deis otís necessaris per una politica estrangiera ofensiva.
La contuniacion de la politica revisionista de la Republica de Weimar
modificarLa politica revisionista dau tractat de Versalhas èra ja una realitat durant lo periòde de la Republica de Weimar. Premier, Hitler contunièt aquela politica d'un biais prudenta durant la consolidacion de son regim. Acceptèt lei frontieras occidentalas d'Alemanha e declarèt son intencion de pas realizar l'unificacion entre Alemanha e Àustria (Anschluss). De mai, maugrat la lucha interiora còntra lo comunisme, lo tractat de cooperacion ambé lei Sovietics foguèt reconduch. Enfin, en 1934, signèt un acòrd de non-agression ambé Polonha. Aquò permetèt de desorganizar una partida dau sistèma d'alianças defensivas francés e va permetre una radicalizacion de la diplomacia alemanda après 1934.
Lo rearmament e l'aliança ambé Itàlia
modificarA partir de 1934, lo govèrn nazi acomencèt una politica activa de rearmament militar e de recèrca d'aliats dins lo cas d'un conflicte. En 1934, decididiguèt d'aumentar leis efectius de l'armada a 230 000 òmes e la creacion d'una aviacion de guèrra. En 1935, aquelei manòbras foguèron destapadas per lei Britanics sensa suscitar de protestacions importantas dei poissanças vesinas d'Alemanha. Lei Nazis poguèron donc rearmar dubèrtament lo país. En 1936, la remilitarizacion de Renania finiguèt de destrurre lei clausas dau tractat de Versalhas quand França preferiguèt pas reagir. L'armada foguèt portada a 1,2 milion de soudats e la formacion de divisions blindadas acomencèt.
A partir de 1394, Hitler acomencèt tanben una politica de raprochament ambé Itàlia, sostèn principau dau govèrn austrian e adversari dau projecte d'Anschluss. De mai, lo progrès dau fascisme dins leis estats d'Euròpa Centrala coma Romania minèron leis alianças francesas. Enfin, Hitler sostenguèt la guèrra de Mussolini en Etiopia. Aquò permetèt la formacion de l'axe Rome-Berlin que foguèt renforçat per lo pacte anti-komintern signat entre Japon, Alemanha e Itàlia puei per la guèrra civila en Espanha.
L'annexion d'Àustria e la destruccion de Chescoslovaquia
modificar
A partir de 1938, Hitler s'estimèt pron poderós per acomençar sa politica d'expansion territoriala per la fòrça. Fisèt sus la neutralitat dau Reiaume Unit, la feblessa dau govèrn francés que se pensava pas capable d'agir sensa lo sostèn britanic e lo raprochament ambé Mussolini. D'efèct, en 1938, obtenguèt dos succès majors ambé l'unificacion entre Alemanha e Àustria puei l'ocupacion e la destruccion de Chescoslovaquia.
La premiera etapa foguèt relativament aisada. Menaçant Àustria d'una invasion, Hitler obtenguèt la nominacion d'un cancelier nazi. Puei, un telegrama trucat foguèt mandat au govèrn alemand per cridar a l'ajuda militar dau país. Lo 12 de març, lei tropas alemandas intrèron donc en Àustria e foguèron aculhidas per l'estrambòrd de la fola. L'endemans, Hitler poguèt donc proclamar l'annexion dei territòris austrians sensa que leis autrei país prenguèron de mesuras vertadieras per l'empachar.
A la fin de l'annada, foguèt lo torn de Checoslovaquia de faciar leis ambicions territorialas d'Hitler que demandèt la reünion dei regions popladas per de minoritats alemandas. Aliat de França, Checoslovaquia assaièt de resistir mai lei Francés e lei Britanics decidiguèron d'abandonar lo país a la conferéncia de Munic. Hitler obtenguèt lei territòris demandats mai, fin finala, decidiguèt d'ocupar tot lo país. Enganats, França e Reiaume Unit decidiguèron d'abandonar lor politica d'amaisament e de resistir d'ara endavant ais exigéncias nazis.
L'expansion militara dau Reich
modificarLei premierei succès dau Blitzkrieg
modificar
Lei decisions francesa e britanica de resistir ais ambicions alemandas entraïnèron lo començament de la partida europèa de la Segonda Guèrra Mondiala après l'invasion de Polonha lo 1èr de setembre de 1939. Utilizant una tactica novèla dicha Blitzkrieg, la Wehrmacht averèt rapidament la victòria còntra Polonha, Danemarc e Norvègia. Puei, lo 10 de mai de 1940, mandèt una ofensiva victoriosa còntra l'armada francesa que foguèt esquichada en quauquei setmanas entre mai e junh de 1940. Belgica e País Bas foguèron tanben ocupats dins lo corrent d'aquelei combats.
La resisténcia britanica
modificarMaugrat la desfacha de França, lo Reiaume Unit contunièt la guèrra e capitèt de resistir ais atacas alemandas gràcias a son aviacion e a sa flòta. Pasmens, seis assais per trobar d'aliats novèus sus lo continent s'acabèron per de reviradas en causa de la superioritat terrèstra deis Alemands. Ansin, en 1941, Grècia e Iogoslavia foguèron aisadament vencudas e conquistadas per la Wehrmacht. Ansin, lei succès militars d'Alemanha li permetèron pas d'obtenir la victòria finala dins la guèrra e lei Britanics poguèron portar lo conflicte sus lo teatre coloniau en Africa onte leis Italians, maugrat l'ajuda alemanda, demorèron en dificultat.
L'ataca d'Union Sovietica
modificar
En 1941, mentre que la guèrra contuniava ambé lo Reiaume Unit, Hitler decidiguèt l'invasion de l'Union Sovietica per assegurar la conquista de « l'espaci vitau » alemand. Reünissent una armada fòrça importanta, leis Alemands ataquèron lo país. Lei fòrças sovieticas, mau preparadas, foguèron rapidament desbordadas e subiguèron de pèrdas importantas en causa de divèrseis errors de comandament. Pasmens, lo rèsta capitèt de se retirar mai o mens aisadament fins au començament de l'ivèrn onte l'Armada Roja poguèt mandar de contra-ofensivas per defendre e protegir Moscòu. A l'estiu de 1942, leis Alemands mandèron una ofensiva novèla per capturar lei potz de petròli dau sud de l'URSS. Pasmens, l'ofensiva se devesiguèt entre divèrseis objectius que lo principau foguèt la vila de Stalingrad onte de combats acarnats e saunós aguèron luòc a partir de julhet de 1942. Aquò marquèt l'apogèu de l'extension territoriala alemanda que va lèu conóisser de dificultats grèvas.
L'instauracion de l'Òrdre Novèu Europèu
modificarAprès sei succès militars de 1939-1942, Alemanha reorganizèt lei territòris ocupats segon sei besonhs. Itàlia foguèt inicialament un aliat egau a Alemanha. Pasmens, en causa de sei desfachas e de l'afondrament de son regim fascista en 1943, venguèt pauc a pauc un estat satellit dau Reich. Leis autreis aliats (Ongria, Romania, Croàcia e Bulgaria) èran generalament considerats coma d'estats satellits mai obtenguèron de territòris suplementaris coma pagament de lor participacion a la guèrra còntra lei Sovietics e seis aliats.
Certanei país coma França o Norvègia foguèron ocupats per lei fòrças alemandas mai conservèron de govèrns pròpris que desvolopèron una politica de collaboracion amb Alemanha. Foguèt especialament lo cas de França que fornissiá fins a 20% dei ressorsas necessàrias a l'esfòrç de guèrra alemand. Enfin, lo rèsta dei territòris ocupats per la Wehrmacht foguèt plaçat sota contraròtle militar.
L'objectiu d'aquela organizacion èra de favorizar lo pilhatge dei ressorsas europèas e de preparar la politica de purificacion etnica nazi. Ansin, lei populacions eslavas coma lei Polonés foguèron somesas a un regim d'ocupacion estricte e fòrça violent car lor region deviá aculhir una colonizacion germanica après la guèrra.
Leis crimes de guèrra nazis
modificarEn fòra de l'organizacion e de l'extension de lor sistèma de camps de concentracion e d'exterminacion dei populacions « inferioras », lei Nazis multiquèron leis atrocitats dins lei territòris ocupats. Foguèt principalament lo cas dei territòris sovietics onte lei destruccions venguèron generalizadas durant la retirada alemanda. De mai, per assaiar de limitar lo desvolopament dei movements de resisténcia, leis autoritats alemandas adoptèron de mesuras de repression còntra lei populacions civilas coma l'execucion punitiva d'ostatges o lei chaples d'abitants.
La guèrra totala e l'afondrament dau Reich
modificarLa guèrra totala e la superioritat economica deis Aliats
modificarEn febrier de 1943, lei fòrças alemandas combatent dins Stalingrad, enceucladas dempuei novembre de 1942, deguèron capitular marcant lo tornant de la guèrra sus la teatre de l'Èst. Aquò obliguèt lo Reich de s'engatjar dins una guèrra totala que va permetre una reorganizacion de l'economia au profiech de la guèrra e un renforçament deis efectius de l'armada.
Ansin, l'organizacion e la produccion industriala foguèron racionalizadas e modernizadas, principalement gràcias a l'òbra d'Albert Speer, permetent ais Alemands de mantenir capables de remplaçar una partida importanta de lor pèrda. Aquò foguèt permés per l'utilizacion de presoniers dei camps e o d'obriers estrangiers requisicionats. Una partida importanta deis armaments perduts au combat poguèron donc èsser remplaçats. De mai, fins a la fin de la guèrra, leis Alemands poguèron fisar ambé d'armaments (carris de combat Panther, avions Me-262...) pus perfeccionats que leis Aliats o lei Sovietics.
Aquelei reorganizacions permetèron de mobilizar de soudats suplementaris per remplaçar lei pèrdas dei premiereis annadas de la guèrra. De mai, la Waffen-SS acomencèt de recrutar de volontaris estrangiers per completar seis efectius. Per exemple, una partida dei defensors dau bunker d'Hitler a Berlin èran de SS francés. Enfin, l'armada posèt pauc a pauc dins lei resèrvas umanas formadas per leis enfants e lei vièlhs.
Aquela politica permetèt au Reich de resistir e d'alentir son afondrament. Pasmens, la produccion d'armament de seis enemics èra fòrça superiora. Per exemple, en 1944, apogèu de la produccion alemanda, lo país construguèt quasi 40 000 avions còntra 164 000 per leis Estats Units, lo Reiaume Unit e l'URSS. De chifras que van pauc a pauc decidir de l'eissida dei combats.
La destruccion dau Reich
modificarLa pèrda de l'iniciativa militara
modificar.png)
Après la desfacha de Stalingrad, leis Alemands abandonèron l'idèa d'una victòria totala còntra l'URSS. Dins aquò, èran totjorn capables d'obtenir un succès decisiu per fòrçar lei Sovietics d'acceptar de negociar la fin de la guèrra. Ansin, a l'estiu de 1943, Hitler ordonèt l'ataca de la region de Kursk per destrurre lo potenciau de combat de l'Armada Roja. La batalha s'acabèt per una victòria tactica deis Alemands que sei pèrdas foguèron pus feblas e un succès estrategic per lei Sovietics que podián remplaçar pus rapidament lei pèrdas que la Wehrmacht. Alemanha perdeguèt donc l'iniciativa dei combats sus lo teatre de l'Èst e deguèt pauc a pauc se retirar.
En 1943 e 1944, lei desbarcaments aliats en Itàlia e França entraïnèron la dubertura de fronts novèus que mobilizèron una partida importanta dei resèrvas alemandas. En junh de 1944, lei Sovietics poguèron donc portar un còp decisiu ais Alemands ambé l'operacion Bagracion que foguèt la desfacha alemanda pus granda de la guèrra e permetèt a l'Armada Roja d'avançar de 600 quilomètres en dos mes. En genier de 1945, lei Sovietics d'ofensivas novèlas dirigidas còntra Alemanha enterin que leis Aliats agantèron lo Rin sus lo front oèst.
L'invasion dau Reich
modificarLo 12 de genier de 1945, lei Sovietics ataquèron directàment lo territòri alemand. Lo 20, capitèron de passar la frontiera. Au sud, Ongria, darrier aliat d'Alemanha, capitulèt lo 11 de fevrier. De contra-ofensivas alemandas còntra lei flancs sovietics foguèron replegats e en abriu lei tropas sovieticas e polonesas ataquèron Berlin que foguèt enceuclada lo 22. Sus lo front oèst, leis Aliats capitèron de passar lo Rin lo 7 de març de 1945 e la defensa alemanda s'afondrèt rapidament sus aqueu teatre.
Lo suicidi dau Führer e la fin dau Reich
modificarLo mes d'abriu foguèt caracterizat per l'afondrament totau dau Reich au nivèu economic e militar. D'en premier, lei bombardaments desorganizèron totalament l'esfòrç de guèrra e la carestiá de carburant venguèt un problema major per l'armada. De mai, l'avitalhament dei vilas venguèt tanben fòrça malaisat en causa de la destruccion deis axes de comunicacion principaus dau país. Au nivèu militar, leis unitats alemandas èran d'ara endavant largament inferioras en nombre, especialament sus lo front sovietic maugrat lo desplegament de la màger part deis unitats disponiblas. Durant lei darrierei setmanas dau conflicte, aquelei formacions assaièron principalament de resistir par anar capitular dins la zona d'ocupacion deis Aliats.
A l'entorn de Berlin, la defensa alemanda acarnada poguèt pas resistir lòngtemps a la superiotat numerica sovietica. Lo 22, lo Fuhrer acceptèt per lo premier còp la possibilitat que la guèrra poguèsse s'acabar per una desfacha. Lo 30, lei soudats sovietics foguèron arrestats a quauquei centenaus de mètres dau bunker d'Hitler que decidiguèt de se suicidar. Puei, la garnison de la vila capitulèt lo 2 de mai de 1945.
Lo govèrn dau Reich foguèt donat a l'amirau Dönitz que signèt la capitulacion lo 8 de mai de 1945. Aqueu govèrn foguèt arrestat per leis Aliats lo 23 de mai de 1945 e la màger part de sei membres foguèron jutjats durant lei Procès de Nuremberg encargat d'establir lei responsabilitats per lei crimes dau regim nazi. Aquelei procès se debanèron dau 20 de novembre de 1945 au 1en d'octòbre de 1946 e reconoguèron la màger part dei responsables alemands dau regim e de l'armada copables de crimes còntra l'umanitat o de crimes de guèrra. De mai, una campanha activa de lucha còntra lo nazisme foguèt mesa en plaça per mostrar leis atrocitats de la dictatura d'Hitler e eliminar sei partisans deis organs dau poder.