Tròia (Anatolia)

Tròia (en grèc, Τροία), — que ven del nom de Tròs (paire del fondator de la vila) — es tanben nomenada Ilios (en grèc ancian Ἴλιος) o Ilion (en grèc ancian Ἴλιον), — que ven del nom de son fondator: Ilos — es una anciana ciutat mièglegendari de Troada en Anatolia, situat prèp de la mar Egèa, a l'intrada de l'Ellespont. Mencionada pel primièr còp per Omèr, es al centre de fòrça legendas de la mitologia grèga, e subretot de la guèrra de Tròia ont es ligada als recits del Cicle troian. Tròia se situa dins l'actuala Turquia.

La Tròia imaginària de las Cronicas de Nuremberg, gravadura sus fusta, 1493

Tròia legendària

Fondacion

Segon la legenda, Dardanos es considerat coma lo fondator de la dinastia dels reis troians. Fugís lo deluvi e trapa asili a çò del rei Teucros de Frigia. Après la mòrt de Teucros, ven lo sol eritier, se maridant amb Batia, la filha del rei Teucros. Dardanos es eissit d'una tribú de Tràcia o Illíria dels Balcans: los Dardans (localizats dins los actuals Kosovo e Macedònia del Nòrd). Aquel nom de Dardans es tanbe utilizat per designar los Troians.

Tròs, fallen de Dardanos, es l'eròi eponima de la Troada e de Tròia. La quita vila es fondada per son filh Ilòs.

Laomedon, filh d'Ilòs, li succedís sul tròn. Poseidon e Apollon, castigat per Zèus, bastiguèron per aquel rei crudèl los barris de Tròia, mai recebèron pas lo pagament promés e, ofensats pel rei, que los menaça de lor copar las aurelhas, se venjan. Apollon envia una epidemia de pèsta, e Poseidon ordona a un monstre marin de devorar los abitants e de devastar los camps en vomissent d'aiga de mar.

L'Oracle de Zèus Amon conselha a Laomedon de sacrificar sa filha Esiòna, l'abandonnant nuda, sonque amb las seunas jòias, sus la riba de la Troada, per que siá devorada pel monstre.

L'expedicion d'Eracles contra Tròia

Los frontons del temple d'Afaïa a Egina representan las doas « guèrras de Tròia »: lo raid d'Eracles (fronton èst, en naut) e la guèrra dels caps aquèus (fronton oèst, en bas) (arq. Musèu de Munic)

Atal alara qu'Eracles, que segussiá Jason en cerca de l'aus d'aur en Colquida, trapa Esiona encadenada a un ròc sus la riba de Tròia, nuda e ornada sonque de las seunas jòias.

Eracles trenca las cadenas e ofrís de tuar lo monstre marin en cambi de dos cabals blancs imortals, que Zèus aviá oferts a Tròs, lo grand de Laomedon, coma prèmi del raubament de Ganimèda.

Los Troians bastissan alara un paret naut un pauc alunhat del riu. Quand lo monstre atenh lo barri, obrís sas maissassas, e Eracles s'engatjèt armat dins la gòrja del monstre. Après tres jorns, sortís victoriós del ventre del monstre.

Laomedon auriá alara trompat Eracles cambiant dos cabals ordinaris amb los cabals immortals promeses. Eracles s'embarca fòrça encolerat après aver menaçat de menar la guèrra contra Tròia.

Eracles recruta de soldats a Tirint e arma de naus (6 a 18, seguent las fonts); a per alliats Iolaos, Telamon, Pelèu, Oïcles l'Argian, Deimav lo Beocian.

Eracles debarca près de Tròia, confisant la garda de las naus a Oïcles. Laomedon envia lo pòble equipat d'espasas e d'entòrtas brutlat las naus d'Eracles, mas Oïcles resista fins a la mòrt e permet a aqueles de tornar prene la mar.

Eracles ordona sul còp l'assalt de la vila, e foguèt Telamon qui capita a crear una bèrca dins lo barri e a intrar dins la vila.

Eracles tua Laomedon e totes los seus filhs, levat lo jove Podarces. Esiona fuguèt attribuida a Telamon en prèmi; aguèt la permission de tornar comprar lo prisonièr de sa causida, e comprar son fraire Podarces pel prèmi del vel d'aur que portava al front. Atal Podarces prenguèt lo nom de Priam, que significa « rescatat ».

Après aver brutlat la vila e devastat los entorns, Eracles s'alunha de la Troada amb Glaucia, filha del flum Escamandre, e daissant Priam sul tròn.

La guèrra de Tròia

Article detalhat: Guèrra de Tròia.

L'istòria legendària de la guèrra entre Eleneans e Troians es lo subjècte de l’Iliada d'Omèr, de las epopèias del cicle troian e un dels subjèctes de l’Eneïda de Virgili, ont Enèu deu abandonar Tròia, eveniment que mena fòrça indirectament a la fondacion de Roma, recit apocrif utilizat plan segur per bastir l'edificacion de l'Empèri Roman.

L'origina de la guèrra de Tròia es lo raubament per Paris, prince troian, d'Elena, esposa de Menelau, rei de Esparta. Per castigar los Troians, los reis grècs se ligan e fan lo sètge de la ciutat. Après dètz ans de sètge, los Grècs intrèron dins la vila mercé a l'engana d'Ulisses del caval de Tròia.

Pendent aqueles eveniments, lo rei de Tròia es Priam, e la reina es Ecuba.

La Tròia istorica

Mapa de 1888 situant Tròia sul site arqueologic d’Hissarlik.

Segon l’Iliada, Tròia èra situada sus las dos fonts del Scamandre, l'una deslarga de vapors caudas, e l'autra es glaçada. Pasmens, quand los abitants grècs d'Ilion revendiquèron l'eritatge troian, foguèron qualificats de vanitoses. En mai, lo geografe roman Estrabon declara que lo site vertadièr se trapariá a 5,6 km d'aquí, al « vilatge dels Troians ».

Patrimòni Mondial de l'UNESCO

E alara lo vitjaire francés Lechevalier afirmava, a la fin del sègle XVIII, que Tròia èra lo vilatge de Bunarbashi (aquel nom significa « cap de font »), que seriá al pé d'un puèg rocasut d'ont gisclan de fonts. Pendent doas generacions, los cercaires oblidèron qu'aquelas fonts avián la meteissa temperatura (mas es verai que de tals fenomèns geofisicas son rarament perennes). Lo quite Heinrich Schliemann trobèt pas de traça de la vila sus aquel luòc e designèt lo puèg d'Hissarlik, un suc situat à 4,8 km de la còsta entre dos flums, nomenats Simoís e Scamandre dans l’Iliada.

Rèste dels celebres barris de Tròia (Tròia VII, identificada coma la Tròia omerica, vèrs 1200 A.C.N.

Coma sovent las legendas ancienas e las realitats topograficas modèrnas ne correspondon pas exactament, quitamnr se de convergéncias existisson. Segur que lo site d'Hissarlik es ara conegut jol nom de « site arqueologic de Tròia » per l'UNESCO, que l'inscriguèt sus la lista de son Patrimòni Mondial en 1998.

Vejatz tanben

Bibliografia

• (de) Latacz Joachim, Troia und Homer. Der Weg zur Lösung eines alten Rätsels, Piper, 2003.
• Virili Eneïda. Recit la presa finala de Tròia e los viatges d'Enèu fins al Latium.
• M. García Esperón, Lo disc de Tròia, roman, Mexic, 2006. Recit la fondacion de Tròia per Escamandro e Teucro, lo reialme de Dardan e la constitucion del Palladion coma objècte sacrat.
• Sofòcle, Ajax e Filoctèta. Pièças de teatre que mencionan toutes d'episòdis de la guèrra de Tròia.
• Euripid, Ecube, Las Troianas, Ifigenia en Taurida, Elena, Ifigenia a Aulis, Resos.

Articles connèxes

• Guèrra de Tròia
• Heinrich Schliemann