Xertigny

una comuna francesa

Xertigny es una comuna francesa, situada dins lo departament dels Vòges e la region del Grand Èst.

Xertigny
Xertigny
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Castèl dels brasseurs
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 48° 02′ 46″ N, 6° 24′ 24″ E
Superfícia 50,25 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
617 m
461 m
297 m
Geografia politica
Estat França
Region
44
Grand Èst
Departament
88
Vòges Armas deu Departament dels Vòges
Arrondiment Épinal
Canton Xertigny
Intercom
200000420
de la Voge vers les Rives de la Moselle
Cònsol Véronique Marcot (2008-2014)
Geografia umana
Autras informacions
Gentilici Xertinois(es) (en francés)
Còde postal 88220
Còde INSEE 88530
www.mairie-xertigny.fr

Geografia modificar

Partida eissida de l'article francés

Xertigny Se situa sul scenari de la Vôge a unitat|17|km al sud de Épinal, a unitat|19|km a l'oèst de Remiremont e a unitat|12|km al nòrd-es de Bains-los-Bains.

Las vias de comunicacion convergisson cap al Centre, mas l'abitat demòra pro escampilhat en lo divèrs caserius : Moyenpal, de Granjas, Amerey, L'Estacion, Lo Charmois, La Regingotte, Lo Bozet, Lo Roulier, Las Granjas Richard. Lo territòri pas bastit se parteja entre pradas e bòsques, aquelas darrièras en cobrint mai de 1800 a.

Las nòvas municipalitats limitrophes son Charmois-lo Orgueilleux, Uzemain, Uriménil, Dounoux e Hadol al nòrd, Bellefontaine a l'èst, Plombières-los-Bains e Lo Clerjus al sud, e La Capèla-a los-Bòsques a l'oèst.

Separacions e lieudits
  • Moyenpal, de Granjas, Amerey, L'Estacion, Lo Charmois, La Regingotte, Lo Bozet, Las Granjas Richard, Rasey, lo Roulier
Tèxte originau de l'article francés

Xertigny se situe sur le plateau de la Vôge à 17 km au sud d'Épinal, à 19 km à l'ouest de Remiremont et à 12 km au nord-est de Bains-les-Bains.

Les voies de communication convergent vers le Centre, mais l'habitat reste assez dispersé dans les divers hameaux : Moyenpal, Granges, Amerey, La Gare, Le Charmois, La Regingotte, Le Bozet, Le Roulier, Les Granges Richard. Le territoire non bâti se partage entre prairies et forêts, ces dernières couvrant plus de 1800 ha.

Les neuf communes limitrophes sont Charmois-l'Orgueilleux, Uzemain, Uriménil, Dounoux et Hadol au nord, Bellefontaine à l'est, Plombières-les-Bains et Le Clerjus au sud, et La Chapelle-aux-Bois à l'ouest.

Écarts et lieudits
  • Moyenpal, Granges, Amerey, La Gare, Le Charmois, La Regingotte, Le Bozet, Les Granges Richard, Rasey, le Roulier

Comunas vesinas modificar

 
Distanças e posicion relativa
 Xertigny
 Uriménil (6,2km)
 Uzemain (6,3km)
 Dounoux (7,4km)
 Hadol (7,6km)

Istòria modificar

Partida eissida de l'article francés

Xertigny #Èsser primitivement una acampada romain, Certinium, sus la via en connectant Bains-las-Bains a Baccarat. En 730, una religiosa, santa Walburge, i auriá fach jaillir una fontaine ; es vengut la patrona de la parròquia.

En 1335, la comunitat se dòta d'un cònsol.

La guèrra de Trenta Ans (1618-1648) fach rabia a Xertigny[1]. A Amerey, lo nom del luòc-dich las Bombédeyes[2] tròba la siá origina en lo bombardement d'una marida camin de la Louvière, del temps que la tradicion orala de Amerey[3] localiza un cementèri de soldats suedeses al luòc dich "Lo Pré Malgras".

En 1642, la peste es egalament la causa d'una mortalité importanta. Un grand cementèri a establit en rasa campanha, sul camin del étang dels Mottes[1].

Après la guèrra de Trenta Ans, Xertigny e Amerey fan partida, fins a la Revolucion del comtat de Fontenoy[4].

Lo 26 de febrièr 1790, Xertigny a escuelhut coma lo un dels 60 cabes-de luòcs de costat dels Vòges.

Lo 5 de març 1850, Alexis Lallemand, proprietari dels forges de Uzemain, installa una fabrica per la affinage de la fonte, de la ferraille e la étirage del fèrre, en un terren #que lududes aperten, sul lièch del ruisseau de Amercy, al luòc-dich « Los Batents de Rosey ».

1865 : lo jove elevat-marnais Victor Campion, vengut se fixar al cap de-luòc de la Vôge après estudis brassicoles a l'escòla bavaroise de Weihenstephan fonda la cerveseria «La Lorraine» a la effigie de Jeanne d'Arc. La siá succession tòrna a lo sieu gendre Henri Trivier e la societat reagrupa a travèrs de la França, cinc cerveseries e de nombrosas tavèrnas e depauses. Rachetée Per la tota poderosa cerveseria meurthe-e-mosellane de Champigneulles, La Lorraine barra definitivament las siás pòrtas, lo 30 de setembre 1966[5].

En Mai 1982 : Un espectacular accident ferroviaire sobrevé al viaducte de Granjas. Continuament a una collision amb un veïcul de trabalhs, un tren campula del viaducte[6].

[[Fichièr:{{{imatge}}}|100px|Blason]]
Blasonament: «D'aur a la banda de caras cargadas de tres anilles de sòus.»
Fichièr:Xertigny, Glèisa Santa-Walburge.jpg
La glèisa Santa-Walburge
Tèxte originau de l'article francés

Xertigny fut primitivement un campement romain, Certinium, sur la voie reliant Bains-les-Bains à Baccarat. En 730, une religieuse, sainte Walburge, aurait fait jaillir une fontaine ; elle est devenue la patronne de la paroisse.

En 1335, la communauté se dote d'un maire.

La guerre de Trente Ans (1618-1648) fait rage à Xertigny[1]. À Amerey, le nom du lieu-dit les Bombédeyes[7] trouve son origine dans le bombardement d'une maison chemin de la Louvière, tandis que la tradition orale d'Amerey[8] localise un cimetière de soldats suédois au lieu dit "Le Pré Malgras".

En 1642, la peste est également la cause d'une mortalité importante. Un grand cimetière est établi en rase campagne, sur le chemin de l'étang des Mottes[1].

Après la guerre de Trente Ans, Xertigny et Amerey font partie, jusqu'à la Révolution du comté de Fontenoy[9].

Le 26 février 1790, Xertigny est choisi comme l'un des 60 chefs-lieux de canton des Vosges.

Le 5 mars 1850, Alexis Lallemand, propriétaire des forges d'Uzemain, installe une usine pour l'affinage de la fonte, de la ferraille et l'étirage du fer, dans un terrain qui lui appartient, sur le lit du ruisseau d'Amercy, au lieu-dit « Les Battants de Rosey ».

1865 : le jeune haut-marnais Victor Champion, venu se fixer au chef-lieu de la Vôge après des études brassicoles à l’école bavaroise de Weihenstephan fonde la brasserie «La Lorraine» à l'effigie de Jeanne d'Arc. Sa succession revient à son gendre Henri Trivier et la société regroupe à travers la France, cinq brasseries et de nombreuses tavernes et dépôts. Rachetée par la toute puissante brasserie meurthe-et-mosellane de Champigneulles, La Lorraine ferme définitivement ses portes, le 30 septembre 1966[5].

Mai 1982 : Un spectaculaire accident ferroviaire survient au viaduc de Granges. Suite à une collision avec un véhicule de travaux, un train tombe du viaduc[10].

[[Fichièr:{{{imatge}}}|100px|Blason]]
Blasonament: «D'or à la bande de gueules chargée de trois anilles d'argent.»
 
La glèisa Sainte-Walburge

Administracion modificar

Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2008 2014 Véronique Marcot    
març de 2001 2008      
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia modificar

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): , totala:
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
2 466 2 652 2 783 3 134 3 223 3 578 3 762 3 871 -

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
3 680 3 992 3 903 3 860 3 924 3 825 3 734 3 581 3 588

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
3 525 3 456 3 462 3 205 3 008 3 039 2 923 3 015 3 065

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
3 280
3 224
3 075
3 190
2 971
2 810
2 809
2 795
2 782
2009 2010
2 768
2 814
2 770
2 818
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


Luòcs e monuments modificar

Personalitats ligadas amb la comuna modificar

Véser tanben modificar

Ligams extèrnes modificar

Nòtas modificar

  1. 1,0 1,1 1,2 et 1,3 Istoric de Xertigny sul luòc de la comuna de Xertigny Error de citacion : Etiqueta <ref> no vàlida; el nom «historique_page_2» està definit diverses vegades amb contingut diferent.
  2. Cadastres successius fins al començament de la sègle XX
  3. Gabrielle Thiébaut, Directora de Ecole Primària, 1902-1998
  4. Abbé C. Olivier, Istòria de Fontenoy, Anals de la Societat de émulation del departament dels Vòges, 1894
  5. 5,0 et 5,1 L'Activitat brassicole en Lorraine, Pasteur al servici de la cervesa, Bertrand Munier, Edicions Alan Sutton, Sant-Cyr-sus-Loire, 2001, ISBN 2-84253-617-7. Error de citacion : Etiqueta <ref> no vàlida; el nom «biere» està definit diverses vegades amb contingut diferent.
  6. Actualitats en lo jornal La Libertat de l'Èst, en mai 1982
  7. Cadastres successifs jusqu'au début du sègle XX
  8. Gabrielle Thiébaut, Directrice d'Ecole Primaire, 1902-1998
  9. Abbé C. Olivier, Histoire de Fontenoy, Annales de la Société d'émulation du département des Vosges, 1894
  10. Actualités dans le quotidien La Liberté de l'Est, mai 1982