Victor Balaguer i Cirera

Víctor Balaguer e Cirera (Barcelona, 11 de decembre de 1824 – Madrid, 14 de genièr de 1901), autoanomenat Lo trobador de Montserrat, foguèt un politic liberal, jornalista, escrivan romantic, poèta, dramaturg e istorian catalan. Foguèt un dels principals personatges romantics catalans per antonomàsia e un dels impulsors del movement de la renaissença catalana.

Biografia

Joenessa e matrimòni

Víctor Balaguer nasquèt lo 11 de decembre de 1824 dins la carrièra de Sant Pau de Barcelona. Filh unic. Lo sieu paire se sonava Joaquim Balaguer, mètge de pensada fòrça liberal, moriguèt lo 1834 en lo daissant orfe quand èra encara un enfant. Malgrat aiçò Víctor Balaguer ne prenguèt la meteissa ideologia. La siá maire se sonava Teresa Cirera.La relacion ela foguèt totjorn mai malaisida. Ela voliá que lo sieu filh foguèsse mètge o avocat e las siás idèas avançadas e la siá vocacion per la literatura dificultèron la relacion fins al ponch que lo arribèt a desheretar.

Amb solament 14 ans estreèt ja la siá primièra òbra lo 1838: Pepín lo Jorobado, qu'èra ja un drama istoric coma fòrça dels que vendrián après; e lo 1843 obtenguèt un bon succès amb Enrique lo Dadivoso. Après, afrontat irremeiablement amb la siá maire, aquela l'acabèt desheretant, motiu que se metèt per el a escriure mai d'òbras ja sens cap de fren e tanben per se ganhar la vida. Dintrèt a l'Universitat de Barcelona ont comencèt los estudis de Drech e dintrèt en contacte amb la literatura de Voltaire, Rousseau, Dumas, Hugo, Scott, entre d'autras. En aquela epòca comencèt a collaborar amb un jornal intitulat Lo Hongo.

Lo 1845 se transportèt demorar en Madrid sens aver acabat los estudis universitaris, fach que li comportèt una fòrta discussion amb la siá maire e aver de se cercar la vida per lo sieu compte dins la capitala. Comencèt a trabalhar per Wenceslao Ayguals de Izco, qual li ofriguèt trabalh coma revirador al castelhan d'escrivans franceses del moment, que se publiquèron a la colleccion Museo de las Hermosas. La situacion s'alonguèt de paucs meses a causa de la siá precarietat economica e en brèu tornariá a Barcelona, ont contunhariá de trabalhar de revirador e jornalista. De nòu a Barcelona, lo 1847 foguèt nomenat poèta oficial del Licèu. Mai endavant o seriá tanben del Teatre Principal, fach que li donariá cèrta popularitat a nivèl local.

Lo 1851 se maridèt amb Manuela Carbonell e Catalan al monastèri de Sant Jeroni de la Val d'Ebron, aquerit pel paire de la nòvia. Un an realiza après un cicle de conferéncias sus l' istòria de Catalonha per comanda de la Societat Filarmonica de Barcelona.

Maturitat politica e literària

Pendent lo decènni de 1850 dintrèt en contacte amb lo General Espartero e amb lo General Prim, en se jonhent al Partit Progressista, en aumentant progressivament lo sieu pes e influéncia en lo partit. Es en aquel periòde ont comença a recuperar la memòria istorica de l'anciana Corona d'Aragon.

Tanben en aquela epòca comença a reivindicar la lenga catalana coma una lenga literària. Lo sieu primièr poèma en catalan s'intitulèt A la Vèrge de Montserrat publicat lo 1857. Ven progressivament fòrça actiu en lo procès de la renaissença de la literatura catalana, en impulsant la restauracion dels Jòcs Florales en mai de 1859, en venent el membre del primièr consistòri. Tanben alavetz inicièt los sieus primièrs tèxtes historiogràfics. Après los jòcs anèt trabalhar a Itàlia coma correspondent de la Guèrra d'independéncia. Entre lo 1860 e lo 1864 publiquèt en 5 volums la Historia de Cataluña y de la Corona de Aragón, que foguèt un succès de ventas sens precedentas e que Balaguer i reivindicava lo modèl de la monarquia federala e la tradicion del pactisme entre pòble e rei.

Foguèt unes ans exiliats a Provença entre lo 1865 e lo 1867 per aver participat a la conspiracion del general Prim. I coneguèt ailà Frederic Mistral lo 1865 e poguèt participar al Felibritge, que ne'n foguèt nomenat vice-president. Foguèt membre de la delegacion catalana qu'autregèt la Copa Santa als escrivans occitans.

Lo 1867 tornèt a Catalonha. A comptar d'alavetz e pendent tot lo Sexenni revolucionari s'impliquèt fòrça activament en la politica espanhòla. Pendent lo reinatge de Amadeu E d'Espanha foguèt nomenat ministre lo 1871 (Ministre de Foment e d'Otramar) pendent la Primièra Republica Espanhòla, mercés a una intervencion d'Antoni Samà, a causa de l'estenduda del districte electoral que se compreniá dins d'el Vilanova e la Geltrú. Aquel seriá un dels motius que mai endavant decidiguèt per el establir lo sieu projècte cultural en aquela vila, coma senhal de gratitud. Balaguer tornèt ocupar la meteissa carga lo 1886 pendent lo govèrn de Práxedes Mateo Sagasta.

La siá femna moriguèt lo 1881. A l'aver pas agut descendència, Víctor Balaguer consacrèt la siá pichona fortuna en crear lo 1884 la Bibliotèca Musèu Víctor Balaguer a Vilanova e la Geltrú, un equipament public que donèt dins la vila en gratitud per èsser totjorn estat escuelhut deputat a Corts per aquela populacion dempuèi lo 1869. Lo sieu legat foguèt depausat en aquela institucion, que conserva a l'ora d'ara la siá bibliotèca de 22.000 libres e la siá colleccion d'art, que i destacan qualques pèças egipcianas, orientalas e precolombines, fòrça rares a la Catalonha d'aquela epòca.

Òbra

Bust de Víctor Balaguer al parc de la Ciutadèla de Barcelona

Edicion de 1868 de Los bandolers catalans o lo balh d'en Serrallonga.

Premsa

Maçó, Liberal e d'idèas romanticas, collaborèt a divèrses jornals liberales coma Lo Constitucional, Lo Laurel, Lo Genio e La Lira e lo 1846 partiguèt a Madrid, ont coneguèt las principalas personalitats literàrias e de politicas de l'epòca. Fondèt a Barcelona lo jornal liberal La Corona de Aragón, ont declarava una adesion fervent al passat gloriós de Catalonha a l'encòp qu'exigissiá una descentralizacion pels territòris de l'anciana Corona d'Aragon.

• Pepín Lo Jorobado o lo hijo de Carlomagno (1838)
• Enrique lo Dadivoso (1847)
• Juan de Padilla (1848)
• Vifredo Lo Velloso (1849)
• Los cuatro palos De sangre (2a despart de Vifredo lo Velloso)

• Los Trobadors modèrns (1859)
• Lo Trobador de Montserrat (1861)
• Esperanças e de remembres (1866)
• Dòn Joan de Serrallonga (1868)
• Los Pirenèus (1893), musicat per Felip Pedrell
  • Lo Comte de Foix
  • Rai de Luna
  • La Jornada de Pannissars

Poesia

Dins de las siás poesias completas:

• Libre de l'Amor
• Libre de la Fe
• Libre de la Pàtria

En seguint lo lèma dels Jòcs Florales "Pàtria, fe e amor".

Roman

• Dòn Joan de Serrallonga (1858)
• La bandièra de la mòrt (1859)

Estudis e assaigs en castelhan

• Bellezas De la historia de Cataluña: Lecciones pronunciadas en la Sociedad Filármónica, 1853
• Historia De Cataluña y de la Corona de Aragón (1860-1863) (1860)
• Las Calas de Barcelona (1865)
• Historia Politica y literaria de los trobairises (1878-79)
• Instituciones y reyes De Aragón (1896)
• La libertad constitucionala (1857)
• Memorias D'un constituyente (1868)
• Çò Regionalismo y los Juegos Florales (1897)

Istòria

Cal aver present qu'en aquel camp faguèt pas descobèrts documentaris ni foguèt gaire critic en la siá incipient recèrca istorica, que i apondiá sovent tanben las legendas. Escriviá en fach fòrça influenciat per las siás idèas romanticas e liberalas, fach que foguèt per el fòrça durament criticat per los sieus enemics e competitors mens prestigioses que, d'aquela manièra, atacavan la popularitat d'un fèrm progressista. En fach, aquela manca de rigor èra plan comuna entre los istorians de l'epòca, influenciats per un romanticisme nacionalista que cercava arreu mitificar lo pròpri passat. Conscient de las siás mancas coma investigador escèptic, Víctor Balaguer admetèt totjorn èsser solament un divulgador eficaç que sentiá amor per l'istòria locala de la societat catalana, la que presentava dempuèi una perspectiva liberala de manièra fòrça intelligent.

Ne va pas, la siá pròsa sus la tradicion constitucionalista de la Corona d'Aragon en general e Catalonha en particulara seguissiá las peadas d'Antoni de Capmany e Avel·lí Pi e Arimon Malgrat qu'es evidenta la anacronisme de ligar las libertats medievalas e modèrnas que ne gaudissián los catalans amb las libertats contemporanèas del liberalisme, tanben vertat es que la tèsi qu'afirma lo caractèr pactista de la nacion catalana es un trach pro consolidat al cors del cors istoric del país. Amb aquela premissa generala Balaguer traguèt de nombrosas interpretacions concrètas qu'encara uèi jorn son en vigor.

Los sieus primièrs tèxtes estrictament historiogràfics los faguèt lo 1852, amb 28 ans, per participar a unas conferéncias que tractavan las "beutats" de l'istòria catalana. La principala òbra en aquel camp foguèt la celèbra Historia de Cataluña y de la Corona de Aragón, publicada entre 1860 e 1864. Fòrça après, lo succès del libre faguèt necessària una segonda edicion lo 1885 en una Istòria de Catalonha.

L'Aishamplatge de Barcelona

En aquela meteissa linha faguèt un projècte de nomenclatura per las carrièras de l'Aishamplatge de Barcelona, amb noms consacrats als territòris de la Corona d'Aragon (carrièra Aragon, Valéncia, Mallorca, Rosselhon, Corsega, Sardenha, Sicília, Nàpols...), A las institucions Catalanas (las Corts Catalanas, la Deputacion, lo Conselh de Cent) o a personatges claus (Pau Claris, Roger de Llúria, Roger de Flor...) Que foguèt adoptat en bona mesura, mas amb modificacions e cambiaments de localizacion que ne trinquèron la logica urbana (per exemple, las carrièras amb los noms dels territòris acabèron separats en dos blòcs). Posteriorament, pendent la dictatura, qualqu'uns d'aqueles noms foguèron desfigurats, e foguèron pas recuperats fins a la democracia. Qualqu'uns, mas, en perdent lo sieu sens inicial, coma la Carrièra del Compromís de Casp, que se demorèt coma Carrièra de Casp.

Bibliografia

• Mèstre e Campi, Jèsus (director). Diccionari d'Istòria de Catalonha. Edicions 62, 1998, p. 1.147 p.; P. 86 intrada: "Balaguer e Cerièra, Víctor". ISBN 84-297-3521-6. 
• Historia De Cataluña, V. Balaguer (II vòls., Madrid, 1886)
• Víctor Balaguer a la Classic Encyclopedia, basada en l'edicion de 1911 de la Encyclopaedia Britannica (anglés)
• Biografia a "Retraits". Comuna de Vilanova e la Geltrú.

Ligams extèrnes

• Bibliotèca Musèu Víctor Balaguer Lo sieu legat
• Poesia Catalana d'ièr e d'òbra Uèi
• «Víctor Balaguer e Cerièra». Associacion d'Escrivans en Lenga Catalana (AELC).
• Víctor Balaguer a Lo Càntich
• Ficha del Congrès dels Deputats (castelhan)
• Víctor Balaguer e Cerièra a Almirall: portal de cultura e pensada del sègle XIX de l'Atenèu Barcelonés