Joan Prim
Joan Prim i Prats, marqués de Los Castillejos, comte de Reus, vescomte del Bruc e Grand d'Espanha (Reus, 16 de decembre de 1814 - Madrid, 30 de decembre de 1870) foguèt un militar e politician progressista catalan. L'influéncia d'aqueste se revelèt considerabla dins lo debanar de la politica espanhòla del sègle XIX. Se deguèt al fach que Prim ocupèt mantuna foncion militara e politica preponderantas, foguèt governador militar de Barcelona en 1843, puèi capitani general de Puerto Rico tre 1847 e finalament president del conselh de Ministres entre 1869 e 1870. Participèt a la campanha de Marròc e dirigiguèt las fòrças que luchèron durant la campanha de Mexic.
Lo 27 de decembre de 1870, a Madrid, en sortir d'una session parlamentària foguèt victima d'un atemptat e grèvament nafrat. Moriguèt en seguida d'una infeccion qualques jorns aprèp, lo 30 de decembre.
Per omenatjar sa figura e sas realizacions pòrtan son nom lo passeig de Prim a Reus, la rambla de Prim, la plaça de Prim, lo passatge de Prim e tanben lo carrer de Los Castillejos a Barcelona.[1]
Biografia modificar
Enfància e joventut modificar
Joan Prim nasquèt en 1814 a Reus, una de las vilas mai importantas del país de Tarragona, dins una familha de notables de l'airal. Son paire, Pau Prim i Estapé, qu'èra un notari originari d'Urgèl e sortit d'una familha ligada a l'Universitat de Cervera, èra estat capitani dins la primièra legion catalana durant la Guerra de l'Independéncia Espanhòla e, mai tard, cap del batalhon de Tiradors d'Isabèl II, del temps de la Primièra Guèrra Carlista e sa maire, Teresa Prats i Vilanova, veniá d'una familha de comerciants.
Passèt son enfància e adolescéncia, marcadas pel caractèr fòrt e l'engatjament militar de son paire, dins la vila de sa familha abans de s'engatjar dins l'armada quand faguèt sos 19 ans.
L'engatjament militar modificar
En 1823, lo jove Prim s'enrotlèt dins los Tiradores de Isabel II, un còs franc integrat per d'elements radicals de Barcelona, coneguts per son indisciplina. Aquesta unitat rurala qu'aviá per tòca de combatre los partisans carlistas pro espandit dins l'airal interior e montanhenc de Catalonha èra conegut popularament jos l'escais de "Miquelets".
Los Tiradores de Isabel II faguèron trantalhar la societat catalana tradicionala d'aquel temps, que sas accions se caracterizavan per una promocion de la laïcitat e un fòrt anticatolicisme. Aquelas culminèron en 1835 a partir de l'ataca, l'incendi, lo sacatge e la destruccion del Monastèri de Santa Maria de Ripoll, faches en els que lo regiment de Prim i participèt pas. Gràcias a sas victòrias sus las fòrças carlistas dins çò que foguèt sonat la Guèrra dels set ans foguèt promogut e venguèt sargent. Coma menaire d'una companhiá de soldats capitèt de prendre Vilamajó del Vallès qu'èra defensada per de tropas carlistas superioras numericament, e durant la batalha resultèt nafrat. Mai tard, d'autras accions victoriosas faguèron que recebèt una promocion e passèt a venir capitani. La presa de Sant Miquel de Taradell durant la quala s'apoderèt personalament de la bandièra del quatren batalhon carlin de Catalonha, li permetèt de recebre la Crotz Laurejada de Sant Ferran de primièra classa. En seguida agarriguèt Solsona e capitèt d'escalar solet lo fòrt en dobrir las pòrtas, accion que li valguèt una promocion de comandant.
Venguèron puèi de novèlas pròvas d'un coratge extraordinari que li donèron una popularitat immensa dins l'ensems del país e segur èra aclamat per sos quites soldats. Aprèp una intervencion valenta a Àger se vegèt promogut al gra de major de batalhon e foguèt alara cargat del comandament dins la zòna de la linha de Solsona-Castellvell, per ont passavan los convòis d'aprovisionament dels carlistas. Durant los combats qu'aguèt de luchar, perdèt mantun còp son caval e el meteis foguèt nafrat mai d'un còp, çò que li valguèt d'èsser recompensat amb una segonda crotz de Sant Ferran e d'accedir al gra de coronèl. Lo nom de Prim, qu'aviá tot escàs 26 ans, venguèt lèu un simbòl de coratge. Quand la guèrra s'acabèt, aprèp d'aver participat valentament dins 35 batalhas, aviá atench totes los gras possibles que se podián obtenir durant un conflicte.
L'arribada en politica modificar
Aprèp lo còp d'estat liberal de La Granja, los constitucionalistas se devesiguèron en doas faccions, d'un costat los conservadors e de l'autre los progressistas. Aquestes darrièrs, dirigits per Calatrava e Mendizábal, comptèron lèu sul sosten de Prim tre 1840. L'an seguent, en 1841, lo militar se presentèt coma deputat per la província de Tarragona e foguèt elegit.
Referéncias modificar
<references>