Turcomans dau Moton Negre
Lei Turcomans dau Moton Negre ò Qara Qoyunlu son una confederacion tribala turcomana que se formèt en Orient Mejan après l'afondrament e la fragmentacion de l'Ilkhanat en 1336. Aguèt lo contraròtle d'un territòri situat en Anatolia Orientala e en Mesopotamia Auta de 1375 a 1468. Foguèt destrucha per la confederacion rivala dei Turcomans dau Moton Blanc.
Istòria Modificar
.jpg)
Lei tribüs a l'origina de la confederacion son eissidas deis Oghuzs, un ensemble de pòbles turcs occidentaus qu'avián egalament format una confederacion tribala entre la mar Caspiana e la mar d'Aral entre lei sègles X e XII. Èran probablament de lenga azèri coma l'indica l'òbra poetica de Jihan Shah, sobeiran de la confederacion de 1438 a 1467, qu'es considerat coma una figura importanta de la literatura azèri[1]. Après la fragmentacion e la disparicion de l'Ilkhanat, lei Turcomans dau Moton Negre installèron sa capitala a Herat sota la senhoriá de la dinastia dei Jalayiridas[2]. Se dirigiguèron rapidament vèrs l'oèst e se revoutèron còntra lei Jalayiridas vèrs 1375. La conquista de Tabriz per Kara Yussuf (1389-1420) li permetèt de dispausar d'una vila importanta. Fondèron ansin un Estat pron poderós per mantenir son independéncia dins lo contèxte trebolat de l'Orient Mejan dau periòde.
En 1400, Kara Yussuf foguèt batut per lei fòrças de Tamburlan e obligat de s'enfugir en Egipte. Pasmens, tre 1406, reconquistèt Tabriz e annulèt leis efiechs d'aquela desfacha. Quatre ans pus tard, lo Moton Negre prenguèt lo contraròtle de Bagdad, çò qu'accelerèt lo declin dei Jalayiridas. Ansin, en despiech de conflictes de succession a la mòrt de Kara Yussuf, la confederacion capitèt de gardar sei possessions e de trobar un acòrdi de patz amb lo Timurida Shah Rukh. En 1447, lo Moton Negre annexèt una partida d'Iraq e de la còsta orientala de la Peninsula Aràbia. En parallèl, lei Timuridas ocupèron la Pèrsia Orientala.
Lo rèine de Jihan Shah (1438-1467) correspònd a l'apogèu de la confederacion, mai son declin foguèt rapid. D'efiech, son rèine foguèt trebolat per lei rebellions frequentas de sei fius e dei caps de Bagdad. En 1466-1467, intrèt en guèrra còntra lei Turcomans dau Moton Blanc per prendre la vila de Diyarbakir. La campanha s'acabèt per una desfacha catastrofica e Jihan Shah foguèt tuat durant lei combats. Sa succession foguèt malaisada e lo Moton Blanc aprofichèt l'afebliment de son rivau per véncer definitivament lo Moton Negre en 1469.
Annèxas Modificar
Liames intèrnes Modificar
Bibliografia Modificar
- (fr) Clifford Edmund Bosworth (trad. Y. Thoraval), Les dynasties musulmanes, Arle, Éditions Actes Sud, coll. « Sinbad », 1996.
- (fr) E. van Donzel, Bernard Lewis e Charles Pellat, Encyclopédie de l'Islam, t. IV, París, G. P. Maisonneuve & Larose SA, 1978, pp. 607-611.
- (fr) René Grousset, L’Empire des steppes, Attila, Gengis-Khan, Tamerlan, París, Payot, 1938.