Tornon d'Agenés

Tornon d'Agenés (Tournon-d’Agenais en francés) es una comuna agenesa situada dins lo departament d'Òut e Garona e la region de Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Tornon d'Agenés
Tournon-d’Agenais

La tor de vila.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

44° 24′ 03″ N, 0° 59′ 46″ E

Superfícia

21,26 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

261 m
200 m
103 m

Geografia politica

Guiana Agenés

França

Le Fumélois (capluèc del Canton de Tornon d'Agenés avant 2015)

Intercom
244701397

CC de Fumèl Val d'Òut

Cònsol

Didier Balsac
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

760 ab.

Evolucion de la populacion

773 ab.

Densitat

32,78 ab./km²

Autras informacions

Còde postal

47370

Còde INSEE

47312

Pels articles omonims, vejatz Tornon.

Geografia

Comunas a l'entorn.

Perimètre del territòri

Comunas confrontantas de **Tornon d'Agenés**
Borlens	Tesac
Casin de Ròca		Masquièras
Ante	Montagut de Carcin (Tarn e Garona)	Corbiac

Toponimia

La prononciacion es [tur'nu ,datse'nes]. Las fòrmas ancianas fornidas per Bénédicte Boyrie-Fénié son : Turnun (Galfridus de ~), en 1242-1255, Turnum (castrum de ~), en latin, en 1281, Turnon en occitan, en 1283, Turnone (de ~), en latin, en 1284, Tornon, en occitan, en 1294, Turnon, en occitan, en 1296, Turno, Turnouer, en latin, en 1307-1317, Turnoun, en 1307-1317 ^[1].

Per Dauzat e Rostaing, lo nom de Tornon pòt venir del nom gallic d'òme Turnus [latinizat], o del prelatin turno- [gallic ^[2]], « puèg, nautor », ambe'l sufixe -onem o ambe'l mot gallés magos, « mercat » ^[3]. Ernèst Negre, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, òpta pel nom de persona romanic Turnus e lo sufixe -onem; Negre constata qu'es pas un magos, puèi que -n finala es pas prononciada (el sabiá la prononciacion, a la diferéncia de Dauzat). B. Boyrie-Fénié ten compte de la situacion sus un puèg escarpat e adòpta l'ipotèsi oronimica de Dauzat, ambe'l sufixe -one(m) ^[1].

Xavier Delamarre interprèta la finala de qualques Tornon en -magos, quand la finala es sonòra, e se sèrv del nom (gallic ?) d'òme Turnos e de turnā, « los puègs » o « proprietat de Turnos »^[2].

Istòria

Tornon sus sa tuca.

Tornon es una bastida que fondèt Anfós de Peitieus en 1270.

Tornon annexèt abans 1806, La Mòta (nom supausat), Puèg-ricard, Ante, Borlens, Casin de Ròca, Corbiac, Masquièras, Montairal, Sent Vit de Dòrn, Tesac. Es a comparar ambe l'informacion del meteis siti : en 1793, la municipalitat èra « Tournon, Anthe, Bourlens, Cazideroque, Courbiac, Lamothe, Masquieres, Montairal, Pericart, Saint Georges, Saint Vite et Thezac », donc Tornon, Ante, Borlens, Casin de Ròca, Corbiac, La Mòta (nom supausat), Masquièras, Montairal, Puèg-ricard, Sent Jòrdi, Sent Vit de Dòrn e Tesac ^[4]. Donc, tot lo canton èra en una sola comuna, Tornon.

Tornon perdèt, en 1837, Montairal e Sent Vit de Dòrn, e en 1876, Ante, Borlens, Casin de Ròca, Corbiac, Masquièras, Tesac, que venguèron de comunas^[4] (Sent Jòrdi, que dependiá de Sent Vit, ne venguèt independent en 1846).

Administracion

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 2014	2026	Didier Balsac	divèrs dreta
junh de 1995	2014	Jean-Pierre Lacam	divèrs dreta	conselhièr general del canton de Tornon d'Agenés entre 2001 e 2008
1959	1995	Pierre Morel	centrista, puèi UDF	conselhièr general del canton de Tornon d'Agenés entre 1964 e 1988
1923	1959	Dr Henri Toussaint	radical	conselhièr general del canton de Tornon d'Agenés entre 1922 e 1940, puèi entre 1945 e 1964, President del Conselh General (1949-1959
1922	1923	Jean Lavergne
1902	1922	Pierre Gabriel Joseph Davezac
1896	1902	Jean Darquié
1881	1896	Pierre Roux	Republican	mètge, conselhièr general del canton de Tornon d'Agenés entre 1876 e 1897
1871	1881	Alphonse Carrère
1871	1871	François Adolphe Nicolas de Lisleferme		conselhièr general del canton de Tornon d'Agenés entre 1848 e 1867
1870	1871	Louis Hector de Faure
1860	1870	François Adolphe Nicolas de Lisleferme		conselhièr general del canton de Tornon d'Agenés entre 1848 e 1867
1856	1860	Dreyssat
1849	1856	François Adolphe Nicolas de Lisleferme		conselhièr general del canton de Tornon d'Agenés entre 1848 e 1867
1848	1849	Polyminis Carrère
1832	1848	François Adolphe Nicolas de Lisleferme		conselhièr general del canton de Tornon d'Agenés entre 1848 e 1867
1830	1832	Arnaury (?)
1816	1830	Guy Dordaygue
1808	1816	Guillaume Dubruel
1802	1808	Nicolas Aimé de Lisleferme
1800	1802	Antoine Dubruel
1796	1800	Godaille
1792	1796	Raymond Maury
1791	1792	Filhol
1790	1791	Aimé Mourgues
1786	1790	de Montalembert

Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, Tornon èra canton; es ara del canton de Le Fumélois (en francés).
L'intercomunalitat foguèt la Comunautat de comunas del Tornonés (residéncia a Tornon), d'aquí a 2011, e après Fumèl Comunautat, venguda en 2017, per fusion ambe la de Pena, la CC de Fumèl Val d'Òut.

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 697, totala: 714

8 005

7 124

7 904

7 773

7 901

7 634

4 986

5 160

4 588

4 761

4 569

4 384

4 256

1 371

1 325

1 276

1 155

1 077

981

914

927

780

833

890

842

785

766

812

1 006

1 020

921

839

751

801

808

808
822

2009

2010

802
817

771
789

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

en 1837, pèrda de Montairal e Sent Vit de Dòrn (Sent Jòrdi èra dins Sent Vit); en 1876, pèrda d'Ante, Borlens, Cazideroque, Corbiac, Masquièras e Tesac
En 2018 la populacion èra de 760 abitants e la densitat èra de 35,75 ab/km².

Luècs e monuments

Tor de Vila bastida en 1637 a l'angle dels cobèrts de la plaça de la Comuna, per lo maçon Imbert Delfau^[5] ;
Glèisa Saint-André-de-Carabaisse, a La Mòta ^[6] classada monument istoric^[7] en 1994
Glèisa Sent Bertomiu, neogotica, que son cloquièr fa tanben castèl d'aiga
Ostal dich de l'Avescat del sègle XIII, classat monument istoric^[8] en 1912

Ostal de l'Avescat, ancian ostal de l'avesque.
Ostal bastit al sègle XIII, modificat al sègle XV per apondi d'una tor-escalièr puèi de modificacions son fachas al sègle XVIII, rue Philippe.
Ostal del sègle XIII, rue de la Citadelle.

Personalitats ligadas ambe la comuna

Joseph Rumeau, nascut a Tornon (1849-1940), avesque d'Angieus (1898-1940)
Pierre Mutz, nascut a Tornon lo 15 de novembre 1942, ancian prefet de polícia de París e ancian prefet de la region Illa de França, prefet de París

Veire tanben

Comunas d'Òut e Garona

Ligams extèrnes

Nòtas

↑ ^1,0 et ^1,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 285
↑ ^2,0 et ^2,1 Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 256
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 672, a 2. Ternay
↑ ^4,0 et ^4,1 cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=37892
↑ Basa Mérimée Notícia N°IA47002592, Ministèri francés de la Cultura.
↑ Raoul Marboutin, L'église de Saint-André-de-Carabaisse près de Tournon et ses peintures, p. 71-81, Revue de l'Agenais, 1932, tome 59
↑ Basa Mérimée Notícia N°PA00132539, Ministèri francés de la Cultura.
↑ Basa Mérimée Notícia N°PA00084257, Ministèri francés de la Cultura.

Portau de Guiana

[BBF-1] 1,0 et ^1,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 285

[xdel-2] 2,0 et ^2,1 Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 256

[3] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 672, a 2. Ternay

[cass-4] 4,0 et ^4,1 cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=37892

[5] Basa Mérimée Notícia N°IA47002592, Ministèri francés de la Cultura.

[6] Raoul Marboutin, L'église de Saint-André-de-Carabaisse près de Tournon et ses peintures, p. 71-81, Revue de l'Agenais, 1932, tome 59

[7] Basa Mérimée Notícia N°PA00132539, Ministèri francés de la Cultura.

[8] Basa Mérimée Notícia N°PA00084257, Ministèri francés de la Cultura.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]