Wikipèdia

Sant Brendan

Sant Brendan, Brendan de Clonfert o Breanainn de Clonfert, nascut vèrs 484 a Ciarraight Luachra o Kerry-Luachra, província d'Altraich-Cuile del reialme de Munster (dins l'actual comtat de Kerry, en Irlanda), e mòrt en 578 a Eanach Dhúin o Annaghdown/Annadown), chafrat lo Navigator o Chief Prophet of Ireland, es un d’aquestes sants monges del cristianisme irlandés que la legenda passèt l'istòria.


Lo viatge de sant Brendan illustrat per un manuscrit alemand del sègle XV.
 abat
Naissença484
Tralee
Mòrt578
Annaghdown

Istoriografia

modificar

Las donadas biograficas sus la vida de Brendan an per referéncia doas fonts agiograficas, mescladas de recits subrenaturals: la Vida de Brendan que nos foguèt transmesa per diferentas versions, latinas e irlandesas (Vita Brendani / Betha Brenainn) e tanben lo celèbre Viatge del sant abat Brendan (Navigatio sancti Brendani abbatis). Las datas aproximativas, coma unes fachs, son pasmens confirmats pels annals e genealogias irlandesas. Se la Vita e la Navigatio son pas veraiament fisablas, al mens son un tesmoniatge de la veneracion que l'abat foguèt l'objècte dins los sègles que seguisson son sacerdòci. Al plan filologic, se pausa tanben lo problèma de las influéncias mutualas entre las tradicions que representan aquestas doas fonts.

Atal, la naissença de la tradicion de la Vita es mal datada. Quitament se las copias manuscritas que tenem sián pas anterioras a la fin del sègle XII, los cercaires estiman que l’arquetipe deguèt èsser compausat avant l’an mila, mas la Navigatio li es anteriora d’unes dos sègles, e ven de segur de la segonda mitat del sègle VIII. Es perque, per restablir la trama dels fachs de la biografia de Brendan, o per comprene la natura de la legenda a l’entorn de sa vida, es melhor de se fisar als annals e genealogias contemporanèas de l’abat, o comparar entre elas las versions successivas de la Vita Brendani[1].

Existís mai de cent manuscrichs del Viatge de Sant Brendan escampilhadas per las bibliotècas d’Euròpa, e encora mai de traduccions[2]. La mai anciana version complèta del tèxte paréis vèrs 900. Aqueste recit edificant descriu de fenomèns naturals, d’aparicions fantasticas o de païses meravelhós, que l’evocacion deviá embelinar los fidèls. I a fòrça parallels e de referéncias crosadas entre lo Viatge de Sant Brendan e lo Viatge de Bran o Lo Viatge de Máel Dúin.

Un dels mai vièlhs manuscrits portant aquesta legenda, De Reis van Sinte Brandaen, es escrich en bas francic e data del sègle XII. Los filològs estiman que s'agís del recamp d’una font en naut alemand mejan uèi perduda, amb de legendas irlandesas, que s’entrevei la mescla d’elements crestians e encantarèls. La version anglesa: Life of Saint Brandan, es pas qu’una traduccion tardièra d’aquesta version neerlandesa[3].

Arqueologia

modificar

En 1965, l'arqueològ Thomas Lee anóncia la descobèrta de roïnas circulàrias irlandesas al bòrd de la baia d'Ungava, al nòrd de Quebèc ; d'autres arqueològs pròvan qu’aquestas roïnas aurián podut èsser daissadas per d'autres Europèus, coma los Franceses[4].

Biografia

modificar

Baptejat per l'evèsque Erec, Brendan es contemporanèu de Beneset de Nurcia. Es d’11 d’edat quand Sant Patric, l'evangelizator d'Irlanda, morís.

Brendan (tanben ortografiat Brandan, Brendaine, Bridoine, Brévalaire...) se prepara a la vida monastica a l'abadiá de Llancarfan, dins lo reialme de Gwent, près de clergues que li ensenhan lo latin, lo grèc, la literatura, las matematicas, l'astronomia e la medecina.

Vèrs 515-524 son primièr grand viatge lo mena a las Illas Feròe e en Islàndia à bord d'un coracle.

Dins la tradicion cèlta de l'immram, s’en va enseguida per una quista de set ans En cerca del jardin d'Edèn. S'aventura sus l'ocean Atlantic amb una nau pichona (benlèu un currach) e unes monges, benlèu vèrs l'an 530. Torna en Irlanda en afirmant aver descobèrt una illa (enseguida nomenada Illa de Sant Brendan) qu'assimila al Paradís; lo recit lèu escampilhat de sas aventuras atrach fòrça peregrins a Aldfert, lo vilatge d'ont faguèt sa partença.

Segon lo recit mediéval, Navigatio Sancti Brendani abbatis, sant Brendan auriá realizat dos longs viatges en mar, sus de naus de tipe ponto. Lo primièr vèrs 530 l'auriá menat cap a las illas Fortunadas (illas Canàrias); lo segond viatge, mai tardièr, vèrs 544-545, l'auriá menat, segon la saga irlandesa, cap als Açòres e benlèu las Antilhas qu'auriá comparadas al Paradís[5].

 
Estatua modèrna sus l'illa Samphire

Dins son obratge Las Crosièras del Pourquoi pas ? Per la mar de Groenlàndia, lo comandant Charcot fa referéncia a aqueste manuscrit del sègle IX: la Peregrinacion de Sant Brendan, alara que tracta de las aventuras fantasticas del monge Brennain Mac Filonga dins l’illa de Jan-Mayen, situada en plen ocen Artic, a 780 quilomètres al nòrd oèst d’Islàndia. Fondèt en Irlàndia, presisa l’autor, l’abadiá de Cluainfert (ou Clonfert) ont moriguèt en 578, e venguèt Sant Brendan.

Segon la tradicion, sant Brendan escriguèt de règlas monasticas sota la dictada dels àngels. Viatja dins las illas Britanicas e en Bretanha pendent près de vint e cinq ans. A l'estuari del fluvi Rance, fondèt un convent a Aleth (près de Sant Maloù).

En 561, tornèt en Irlanda ont fondèt lo monastèri de Clonfert dins lo comtat de Galway.

Moriguèt entre 574 e 578 près de sa cabdeta, abadessa fondatritz d'Enach Dvin[6].

Primièr foguèt condamnat, puèi canonizat per la Glèisa[7], fixant sa fèsta lo de 16 mai.

Interpretacions del recit

modificar

Lo recit de son viatge es ligat a una tradicion irlandesa de viatges iniciatics contenent des passatges obligats (los imrama, coma Immram Brain maic Febail), foguèt interpretat coma un recit simbolic fa referéncia a la liturgia pascala (los viatges de sant Maloù son essencialament identics), mas fòrça detalhs son la pròva qu'al mens es un recit escrich per qualqu'un avent la practica de la navigacion en nauta mar sus una pichona nau medievala.

En 1976, l'Irlandés Tim Severin bastiguèt una barca de pèl tirada e tocan Tèrra Nòva per las illas Feròe e l'Islanda, pròva que lo viatge de Brendan fins en America es tecnicament possible. D’especialistas de literatura medievala e de geografia istorica veson pasmens dins la navigacion la retranscripcion exacta d'un autentic viatge e considèran qu'i a pas de pròvas que Brendan aja podut passar l'Islanda[8],[9].

Sièis elements an podut far pensar lo contrari e que sant Brendan auriá atench d’illas tropicalas:

  • una descripcion de nòga de cocòt;
  • una descripcion de fuèlha de palma, mas los palmièrs èran coneguts en Africa del Nòrd ;
  • de descripcions de fruchs exotics, mas aquestas descripcions pòdon tanebn èsser interpretada coma d’iperbòlas;
  • la mencion de la caça e de la consomacion de tartugas;
  • la mencion d'un corrent marin semblant a un fluvi verd dins la mar, mas poiriá èsser una exageracion d’un corrent que que siá e pas del Gulf Stream ;
  • la durada de la demorança de dos ans de Brendan dins l'illa, es un indici de distància e de la dificultat de preparar lo retorn, coma foguèt Lo cas per Cristòl Colomb.

Lo sarcofag de sant Brendan e la toponimia fasent referéncia a aqueste sant en Bretanha

modificar
 
Trégrom: lo « sarcofag de sant Brandan »
  • La comuna de Trégrom (Còstas d'Arvòr) possedís un « sarcofag de Sant Brandan »: aqueste sarcofag monolitic, que data de l'epòca carolingiana o romanica, es benlèu un « pausador » (sepultura temporària utilizat pendent las ceremonias funeràrias), mas la tradicion dich que lo tombèl de sant Brandan, veire la nau (nau de pèira) d’aqueste monge irlandés quand venguèt evangelizar la Bretanha; es encara visible dins lo claus parroquial[10].
  • Lo nom de la comuna finisteriana de Loc-Brévalaire ven tanben del nom de « Brendan de Clonfert ».
  • La glèisa parroquiala de Kerlouan es consacrada a sant Brévalaire, que seriá pasmens un autre sant, d'origina galesa (conegut en Galas jol nom de sant Branwallader e de sant Breladre a Jersei)[11]. Le nom de la comuna de Saint-Broladre (Ille-et-Vilaine) auriá la mèsma origina.


Bibliografia

modificar

Tèxte

modificar
  • Le Merveilleux Voyage de saint Brandan à la recherche du Paradis, par Paul Tuffrau, L'Artisan du Livre, 1925
  • La Navigation de saint Brendan (Terre de Brume, 1996), adaptation romancée du 'Navigatio Sancti Brendani Abbatis par René-Yves Creston
  • Benoît : Navigation de saint Brendan à la recherche du paradis, in éd. par Francis Lacassin, Voyages aux pays de nulle part, Robert Laffont, coll. "Bouquins", 1320 p.
  • Benedeit, Le Voyage de saint Brendan (déb. du XII° s.), édi. (anglo-normand) et trad. Ian Short et Brian Merrilees, Champion Classiques, 2006, 224 p. (Texte-source : Navigatio sancti Brendani abbatis, IX° s.).
  • L'Autre Monde au Moyen Âge. Voyages et visions. La Navigation de saint Brendan, Le Purgatoire de saint Patrice, La Vision d'Albéric. Trois récits traduits par Jean Marchand, Paris, de Boccard (Poèmes et récits de la vieille France, 17), 1940, xxxiv + 185 p.

Estudis

modificar
  • Louis Kervran, Brandan, le grand navigateur celte du VIe siècle, Robert Laffont, coll. « les grandes énigmes de l'univers », 1977, 290 pages.
  • Tim Severin, Le Voyage du Brendan, Albin Michel, 1978.
  • Samivel, L’Or de l'Islande, éd. Arthaud (1963)

Articles connèxes

modificar

Ligams extèrnes

modificar

Nòtas e referéncias

modificar
  1. ↑ D'après  {{{títol}}}. .
  2. ↑ D'après {{{2}}},
  3. ↑ D'après  {{{títol}}}. .
  4. ↑  {{{títol}}}. 
  5. ↑ https://web.archive.org/web/20081120012924/http://saintbrendan.d-t-x.com/pages/pnotes03.html
  6. ↑ http://www.netmarine.net/tradi/celebres/brendan/index.htm
  7. ↑ G.Vincent.
  8. ↑ Modèl:Citation étrangère J.L. Allen, « From Cabot to Cartier : The Early Exploration of Eastern North America, 1497-1543 », Annals of the Association of American Geographers , 82 (3), 1992, pp. 500-521.
  9. ↑ Selon John D. Anderson, on ne peut accepter les lectures littérales qui envoient Brendan en Amérique Modèl:Incise « The navigatio brendani : a medieval best seller », The Classical Journal, 83, 4, 1988, pp. 315-322 et surtout pp. 315-316.
  10. ↑ https://web.archive.org/web/20160303193249/http://fr.topic-topos.com/saint-brandan-tregrom
  11. ↑ http://nominis.cef.fr/contenus/Branwallader.pdf
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Sant_Brendan&oldid=2281555 »