Àngel

Un àngel es un èsser immaterial o esperital present dins de religions que los devers son d'assistir e servir Dieu. Los àngels son sovent representats coma de messatgièrs de Dieu dins la Bíblia ebrieva, las Bíblias crestianas e l'Alcoran. Segon las tres principalas religions monoteïstas, los àngels executan los jutjaments de Dieu e servisson los cresents. Dempuèi aquel ponch de vista, son normalament considerats coma de creaturas de granda puretat destinadas en fòrça escsenças a la proteccion dels èssers umans. Dins aquel sens, dins lo catolicisme, existís l'àngel gardian, que seriá aquel que Dieu assigna a cada persona per la protegir. Al contrar, existís tanben la figura de l'àngel casut, aquel que foguèt expulsat del cèl per aver desobesir o rebèl de Dieu. Los àngels mai coneguts dins lo cristianisme son: Sant Miguèl, Sant Gabrièl e Sant Rafèl.

L'Anonciacion: l'arcàngel Gabrièl anóncia a Maria que serà la Maire de Jèsus (El Greco, 1575).

Bas relèu medieval amb monge inspirat per un àngel tradusent un tèxte biblic de l'ebrieu al latin. Sus l'imatge se tròba incisa la seguenta inscripcion ebrieva: "אבינו שבשמים יהקדיש שמך" (Avinu shebashamáim iheakdísh shimjá), es a dire, "Lo nòstre paire que [es] dins los cèls santificará lo tieu nom". Misericòrdia gotica, Glèisa de Sant Ponç de Tomièiras, Lengadòc.

Dins lo cristianisme medieval, lo tèrme àngel fa referéncia a la categoria mai inferiora de las nòu, en que se dividisson tradicionalament los èssers angelics. La branca de la teologia que s'ocupa dels àngels es l'angelologia.

Etimologia

Lo mòt "àngel" ven del latin angĕlus, d'esperèl derivant del grèc ἄγγελος ángelos, 'messatgièr'. Lo mot ebrieu mai semblant es מֵלְאָךְ mal'ach, qu'a lo meteis sens. Lo tèrme àngel s'utiliza tanben dins la Bíblia pels seguent tres mots ebrieus:

• אביר abbir (Literalament 'poderós'), dins lo Libre dels Psalmes (78:25).
• אלהים Elohim ('Dieus' o plural de majestat de Dieu, segon los autors), dins Psalmes (8:5).
• שנאן shin'an, Dins Psalmos (68:17) e (34:11)

Àngels dins l'art

Angelogia, Utopia e Àngels.

Tradicionalament, subretot en pintura, los àngels foguèron representats coma d'èssers alats (adaptat de l'iconografia de Eros), e mai se pòdon èsser d'esperits invisibles o tanben simplament de rais de lutz qu'es l'atraccion de tot, que pòdon aparéisser sus Tèrra non solament coma d'èssers umans mas tanben coma d'animals o quitament d'objèctes. Benlèu, son d'èssers visionaris o en transa mistica, las "alas" serián lo movement fèble o energic que se vei a l'entorn de sas apareisons e que, pòt traduire quicòm inteligible culturalament.

Mai se pòt tanben apondre o desir de l'òme per volar, e los Àngels essent d'èssers amb una forma umana perfiècha, Dieu lor autregèt lo don de volar pels cèls.

Àngels dins la religion

San Miguèl Arcàngel venç Lucifèr. Guido Reni, (1635).

Tant dins lo cristianisme, lo judaïsmo coma en islam, existís la cresença dins los àngels. Se concep los àngels coma d'èssers creats de lutz e consacrats totalament al servici de Dieu, que lo mandat es de realizar de prètzfaches determinats, coma introduire l'alma dins lo còrs dels nenons, recampar l'alma dels morents, registrar de fachs determinats de la vida o servir de messatgièrs divins. Los àngels, al contrari dels èssers umans, manjan pas ni procrean. Pòdon prene aparéncia umana e son descrichs mai sovent coma d'èssers extraordinàriament bèls.

Classificacion dels àngels dins lo judaïsme

Maimoníd ensenha qu'i a doas classas d'àngels, los « permanents » e los « perissables », coma per Judah ha-Levi (1085-1140)

Cada àngel a un ofici particular: Miquèl garda los enfants d'Israèl, Gabrièl torna fòrça e coratge, Urièl (Dieu es ma Lutz) esclaira los òmes dins l'escur de la nuèch, Rafèl pen sonh de la nòtra santat fisica e esperitala.

Ierarquia dels àngels dins lo cristianisme

La classificacion dels àngels segon Tomàs d'Aquin (doctor angelic) es reconeguda pel magistèri de la Glèisa catolica romana. Es ensenhada dins las principalas universitats catolicas pontificalas en leisson d'angelologia e demonologia pels futurs prèires exorcistas

• Primièra ierarquia:
  • Primièr còr: los Serafins
  • Segon còr: los Querubins
  • Tresen còr: los Tròns
• Segonda ierarquia:
  • Primèr còr: las Dominacions
  • Segon còr: las Vertuts
  • Tresen còr: las Poténcias
• Tresena ierarquia:
  • Primièr còr: los Principats
  • Segon còr: los Arcàngels
  • Tresen còr: los Àngels

En islam

Los àngels en lenga arabia recebon lo nom de ملاك, malāk (plurala ملائكة, malā'ika), de la meteissa raíç que l'ebrieu מלאך, malākh o malāj. La cresença dins los àngels es de tradicion en islam, d'en primièr que, segon la tradicion, èra al cap dels àngels, Yibril o Yibrail (Gabrièl), que s'anèt cap a Maomet al nom de Dieu per li dictar sa revelacion, l'Alcoran. La figura del demòni en l'Islam qu'auriá en la siá forma autentica sièis cents alas, apareis associada a la dels jinns, d'èssers creats del fuòc e non pas de lutz, qu'es pas considerat coma un àngel casut.

Adam e Èva entornejats d'àngels dins una miniatura pèrsa vèrs 1550.

L'Islam establís pas entre los àngels d'ierarquias complèxas coma o fan los teològs crestians medievals. I a quatre angels màgers, Yibril, Azra'il, Mika'il e Israfil, totes aqueles mencionats dins l'Alcoran levat Azra'il, e d'autres àngels menors. Yibril O Yibra'il (Gabrièl) es lo cap de totes los àngels e es tanben lo messatgièr de Dieu per totes los profètas. Es l'instrument de la revelacion pas sonque de l'Alcoran mas tanben dels Evangèlis, dels Psalmes e la Torah pels sieus destinataris respectius. Azra'il (Azraèl) es l'àngel de la mòrt, encargat de l'alma umana abandonada pel còrs. La separacion d'alma e del còrs pòt se far d'un biais mai doç o mai violent segont lo comportament qu'aja agut la persona dins vida. Mika'il (Miguèl) es l'encargat de la pluèja e del tròn. Fin finala, Israfil (Rafèl) es l'encargat de donar lo senhal de l'arribada del Jorn del Jutjament, amb la «trompeta de la vertat», e de destriar las almas dins los sieus còrses d'abans la naissença.

Entre los autres àngels presents dins las cresenças islamicas, podèm trobar a Rakīb e Athīd, qu'enregistran las bonas e malas accions realizadas per las personas pendent la vida; Nakīr e Munkar, qu'interrògan sus sa fe la persona que ven de morir; Radwān, l'àngel responsable del Paradís, coma Mālik es aquel del Infèrn; Hārūt e Mārūt, dos àngels de la magiá; e Charrsk, conegut coma àngel de la lutz e de l'escur, qu'a la carga dels dètz-e-nòu àngels qu'administran los castigs los condemnats al fuòc apareis tanben dins lo Cristianisme Ancian coma un arcàngel neutre. Uèits autres àngels sostenon lo tròn de Dieu.