Libertat (filosofia)

La nocion de libertat ne cabís fòrça concèptes amai domenis de l'activitat umana.Ensajarem de ne definir los principals per apuèi estudiar çò que se passa quand justament aicesta libertat s'es avalida o n'existis pus gaire, entrepachada per mantuna rason, culturala, ideologica, politica o sociala.

Domenis del concèpte

Teorias de la libertat

Teorias de la dependéncia

Monument Memorial de l'esclavitud... Martinica

Lo sucursalisme

Lo sucursalisme designa la nocion de dependéncia d'una cultura, d'una lenga, d'una comunautat, d'un estat, d'una nacion, d'una etnia, d'un grop politic, d'un grop d'interès o de tota autra mena de grop uman o quitament d'un simple quidam o individú dins sas relacions amb lo poder politic o/e l'ideologia que los dominan. Per çò n'aclarar amai precisar, se n'engimbarem aiceste estudi subre la Teoria de la dependéncia que ja ne faguèt tant parlar, e escriure, amai perpensar, pensar, soscar, delatar... e chifrar.

Alargament del concèpte

Ne resulta atal una situacion ipso facto d' inferioritat impausada e percebuda coma gaireben normala per aqueles que ne subisson l'accion, que ne patisson l'efècte, en los s'empachar atal d'agir per son pròpi compte, de prene sas pròpias decisions.

Se tracha alara d'una forma d'alienacion culturala, ideologica, politica e sociala mas tot parièr economica que lo filosòf e ideològ antilhés en Frantz Fanon, n'Ibrahim Fanon del siu nom d'òme liure e desliure, desliurat, emancipat e desalienat, entre molts autres teoricians del colonialisme, estudièt e espepissèt, se descrausselhèt, mai que tot dins sas òbras màgers:

• Peau noire, masques blancs Pèl negra, masquetas blancas , 1952
• Les Damnés de la terre Los Damnats de la tèrra , 1961

citacions

• ...Se n'agís per lo terç mond de tornar començar una istòria de l'òme... (...)... Franz Fanon Los Damnats de la tèrra, 1961...

Los domenis del concèpte

N'es doncas lo sucursalisme d'en primièr ideologic e/o politic mas ne pòt èsser tanben cultural, o lingüistic, çò es infeudacion mentala d'un individú o d'un pòble a una autra cultura o una autra lenga consideradas e/o percebudas coma superioras o de melhora realizacion sociala idem rentabilitat.

Idem s'agís de sucursalisme economic quand existís una preferéncia o semblapreferéncia dins las relacions comercialas o financièras intercomunautàrias, interregionalas, internacionalas e quitament planetàrias ont la posicion d'un dels partenaris o contractants es d'inferioritat objectiva e ligada a de relacions de dominant a dominat , relacions impausadas per l'actor dominant de dicha relacion.

Lo quite concèpte d' empèri o de poder imperial cabís dins aicesta nocion.

Bibliografia generala

Teorias de la dependéncia

• Frantz Fanon: Peau noire, masques blancs, edicions del Seuil, París, 1952 (en francés)
• Aimé Césaire: Discours sur le colonialisme, Présence africaine, 1953 (id)
• Frantz Fanon: Les damnés de la terre, amb prefaci d'en Jean-Paul Sartre, edicions François Maspero, París, 1961 (id)
• Fodé Diawara: Le manifeste de l'homme primitif, edicions Grasset, id 1972 (id)
  • Joan Larzac: Descolonisar l'istòria occitana:
• Tòme I - Reduseires de caps, colleccion A Tots - Institut d'Estudis Occitans edicions, num. 61-62, 1980 (en occitan)
• Tòme II - L'enemic dins la clòsca, id, num. 26, 1977 (id)
• Albert Memmi: Retrach del colonisat, amb prològ, resumit e traduccion occitana d'en Cristian Rapin & postfàcia amb entrevista dab n' Albert Memmi, reculida e tradusida per en Jordi Blanc, edicions Vent Terral, Enèrgas, 1983
• Claudi Molinièr: Lo cap dins la ressalha, amb cobèrta de Ben e illustracions d'en Pèire Venzac, colleccion Ensages IEO, 1989 (en occitan)

Vejatz tanben

• 

Articles:

• Alienacion
• Censura
• Emancipacion

Nòtas & referéncias

<references>