Joan Oró
Joan Oró i Florensa (26 d'octòbre de 1923, Lleida - 2 de setembre de 2004, Barcelona) es un bioquimista catalan de la segonda mitat dau sègle XX. Participèt a plusors missions de la NASA (programa Apollo, programa Viking) e s'interessèt ais originas de la vida.
Biografia
modificarDiplomat en bioquimia a l'Universitat de Barcelona, anèt ais Estats Units d'America en 1952 onte venguèt doctor quatre ans pus tard. Professor de l'Universitat de Houston en 1963, i fondèt e dirigiguèt lo departament de bioquimia e de biofisica. A partir deis ans 1960, comencèt de trabalhar ambé la NASA dins l'encastre dei missions Viking destinadas a l'exploracion de Mart. En particular, foguèt cargat de la concepcion d'otís e d'experiéncias destinats a l'analisi dau sòu de la planeta. Après la fin dau franquisme, participèt tanben a la vida politica en Catalonha e foguèt elegit dau Parlament de Catalonha en 1980-1981.
Òbra scientifica
modificar
Son òbra scientifica foguèt principalament centrada sus l'estudi dei compausats quimics presents dins lei còrs extraterrèstres e sus lei condicions d'aparicion de la vida. En particular, capitèt de sintetizar de moleculas d'adedina – compausat important deis acids nucleïcs – a partir de cianur d'idrogèn HCN. Demostrèt tanben la possibilitat de produrre d'acids aminats a partir d'una solucion de cianur d'idrogèn e d'amoniac. Aquelei descubèrtas participèron activament a la recèrca sus la vida dins l'Univèrs, especialament dins lo Sistèma Solar.
Oró formulèt tanben l'ipotèsi d'una ensemenada de la Tèrra per lei moleculas organicas presentas dins lei cometas après la publicacion, en 1971, de resultats mostrant de concentracions autas en acids aminats e en idrocarburs dins un meteorit (lo meteorit Murchison).
Enfin, ambé la NASA, aguèt un ròtle important durant lei missions Viking que menèron lei premierei mission d'exploracion capitadas sus la planeta Mart. En particular, se destrièt dins la concepcion d'una cromatografia e d'un espectromètre. Puei, participèt a l'interpretacion dei resultats.
Recebèt la medalha Oparin per son trabalh sus leis originas de la vida en 1986 e la Crotz de Sant Jòrdi en 1991.
Prèmis e guierdons
modificar- Crotz de l'Òrdre Civiu d'Anfons X lo Savi (1983).
- Medalha Oparin (1986).
- Crotz de Sant Jòrdi (1991).
- Medalha dau President Francesc Macià (2000).
- Medalha d'Aur de la Generalitat de Catalonha (2004).
- Fach Marqués d'Oró per Decrèt Reiau (2004).