Iòt
Un iòt o yacht es una embarcacion de foncion esportiva o de léser.[1] Aquela denominacion compren una granda varietat d'embarcacions, se las pòt referenciar en foncion del sistèma de propulsion, lo nombre còca, la longor e la foncion màger per quala es dessenhat. Per la propulsion se pòt diferenciar entre velièrs e naus de motor. La majoritat d'embarcacions classicas d'una sola còca mas existisson tanben de iòt multicòca coma los catamarans. Las longors pòdon anar d'unes mètres, coma dins la vela leugièra, fins a grands iòts de 24 mètre o mai.[2] Existisson tanben los supèr o mega iòts, embarcacions de luxe amb equipatge pròpria e fòrça equipament, amb de longors de mai de 100 mètres. A nivèl del dessenh podèm destacar las embarcacions dessenhadas per la competicion esportiva (que prima la velocitat) e aquelas dessenhadas per la crosièra (que prima l'abitabilitat e l'autonomia) capablas de far de longs percors, quitament del torn lo mond.
Etimologia e istòria
modificarLao mot iòt ven de l'olandés jacht que significa caçar (semblabla a l'alemand Jagd), que passèt a l'anglés yacht e mai coma neologisme.
Los iòts èran a l'origina de velièrs rapids utilizats per la Marina Olandesa a partir del sègle XVII per perseguir las embarcacions de piratas e contrabandièrs dins las aigas pauc prigondas de la còsta dels Païses Basses. Foguèron utilizats tanben per de fins non militaras coma lo contraròtle de doanas e lo transpòrt de pilòts als vaissèls en espera per dintrar a pòrt.[3]
Dins lo sègle XVIII apareguèron los primièrs clubs nàutics, nomeants Yacht Clubs en Russia, Irlanda e lo Reialme Unit.[4] Aqueles èran de clubs aristocratics que lo nautisme se practicava amb grands iòts per un usatge esportiu e de léser. Pendent la segonda mitat del sègle XX l'aument del nivèl de vida e la diminucion del prètz de las embarcacions popularisèt la vela esportiva, amb la creacion de divèrses clubs de vela e un aument del nombre de navigators.
Iòts de vela
modificarLos iòts a vela son de velièrs e pòdon se diferéncian sustot per lor estructura e logor. Existisson de dessenhs leugièrs de mens de 5 que permeton simplament de navegar, aqueles de longor mai granda an sovent un espaci e d'equipament per lotjar los passatgièrs per de traversadas. La majoritat dels iòts de vela privats sòlen son long de 7 a 14 m, doncas que lo còst aumenta rapidament amb la longor.
Los iòts modèrnes an de jòcs de velas eficaces, mai siovent amb un armeg de tipe marconi que permet de navigar contra lo vent, d'una vela màger de popa e una genovesa de proa. Pòdon tanben incorporar una vela spinnaker per navegar amb un vent de popa.
Navegacion leugièra
modificarSon d'embarcacions esportivas o de léser propulsadas sonque de vela, de talha pichona e aisidament transportablas. I a de multiples dessenhs mas la longor passa pas lo 5 mètres e an un tirant fòrça bas, amb una capacitat d'un 1 o 2 equipièrs. En anglés se nomenan dinghy.[1] Pòdon èsser nonocòca, en comptant alavetz amb una deriva amovibla, o alara multicòca coma lo patin de vela. Son dessenhats per la navegacion a la vela en corsas o traversadas cortas, près de la còsta, pendent lo jorn e dins de condicions meteorologicas favorablas. Aquel tipe d'embarcacions son fòrça utilizadas dins las escòlas de vela e unas de classas participan a de competicions esportivas e tanben al Jòcs Olimpics.
Un autre tipe d'embarcacion que se pòdon comprene dins aquela categoria i a lo daysailer en anglés. Es una categoria larga, e an sovent una logor e tirant mai grands que las embarcacions de vela leugièra. Se caracterizan pel la facilitat de montar l'armeg, de la lançar a l'aiga e navegar amb un o dos equipiers.[5] Los mai grands an una pichona cabina per servar l'equipament o se parar de los elements.
Iòt de "dimenjada"
modificarNomenats en anglés daysailer o weekender son dessenhats per la navegacion de jorn près de la còsta e per entreprene de traversadas cortas de 1 o 2 jorns.[6] Aqueles iòts son 6 a 10 m e d'equipament basic al dedins de la còca coma lièch, sala per demorar e sovent cosina e comuns compactes.[7] Aquelas embarcacions son mai simplas, economicas e leugièras que los iòts de crosièra e unas son de pòdon transportar en remòrca per rota. Pòdon èsser equipadas de quilla longa o de quillhas bessonas que los permeton navegar en aigas pauc prigondas e quitament lo lançar en posicion verticala, aisidament recuperable al venefici de las marèas. A causa del pichon espaci disponible unes son equipat dun motor fòrabòrd.
Iòt de crosièra
modificarA la diferéncia dels iòts mai abituals d'usatge privat, son de 7 a 14 m.[7] Alara qu'existís una granda varietat de dessenhs se cal cercar un equilibri entre facilitat de govèrn, espaci e confort interior e rendement de navegacion. Son d'embarcacions amb tot l'equipament per navegar e i viure (amb divèrses gras de comoditat segon l'equipament). Incorpòran d'equipamentd de navegacion e comunicacion, coma installacion electrica e d'aiga. Mai comptan un motor diesèl per las manòbrar al pòrt, navegar per manca de vent o cargar las batariás. Unas embarcacions, mai que mai aquelas destinadas a las grandas traversadas, incorpòran d'equipament addicional coma un generator electric, placas solaras o dessalinitzator.
L'espaci interior d'un monocòca es limitat, e los dessenhaires ensajan de'n far profièch al maxim e ofrir d'espacis polivalents. L'equipament abitual es de compta de cabinas, sovent 2 (a la proa e a la popa). Lo salon se situar mai sovent dins la partida centrala de lanau e los bancs pòdon aver una autra foncion coma lièch. La cosina ten de fuòcs e en un supòrt basculant, e un refrigerador compacte. Los comuns mai simples an una pompa manuala per l'aiga e una docha dins lo meteis espaci.
Iòts de motor
modificar
L'origina se tròba ligat al desvolopament dels motors de combustion que comencèron a s'installar dins las embarcacions leugièras a fins del sègleXIX.[8] S'utlisèron d'en primièrs subretot en corsas e aplicacions militaras e mai tard se popularizèt en maus mercants e de pèsca, e tanben pels usatges de léser. Los iòts de motors inclusisson las pichonas embarcacions amb de motors fòrabòrd fins a la "megaiòts" de granda longor e amb d'installacions de luxe.
Materials e de tecnicias de construccion
modificarA la fin dels ans 1950 totes los iòts fabricavan amb de fusta e acièr. Après la Segonda Guèrra Mondiala comencèron l'espandre de nòus materials e de tecnicas de fabricacion.[9] Cal destacar mai que mai l'utilizacion del plastic reforçat amb fibra de veire (GRP segon las inicialas en anglés), es lo mai utilizat uèi fins a ièu pels iòts de vela coma de motor.[10] Aquela produccion ofrís diferents avantatjes: un prètz mendre en comparason amb los autres materials (a causa de la produccion en seriá), mai leugièrs e podent prene gaireben quina siá fòrma de la còca.[11] En embarcacions de nautas prestacions s'utilisa lo kevlar o fibra de carbòni, ofrissent resisténcia mai granda e mendre pes, mas amb un còst fòrça mai elevat.
Los autres materials que s'utilizan son dins una mendre mesura son l'acièr (subretot dins los iòts de mai grandas dimensions) e l'alumini qu'ofrís mai de lleugieretat mas de fabricacion e de reparacion mai complèxe e laboriosa.[10] Dins ambedos cases s'utilizan d'aliatges adaptats per son usatge en mitan marins. La fusta utilizada se limita pas mai jos la forma tradicionala de pòsts, son d'usatge corrent los pòsts contraplacat marin, lo lamelat-empegat e la fusta de balsa. Sovent se cobrís la fusta amb de resinas epoxi. Fin finala un material d'usatge pauc abitual es lo ferrociment (ciment amb una trama metallica).