Guelfs e Gibelins
Lei Guelfs e lei Gibelins son doas faccions italianas que s'opausèron militarament, politicament e culturalament entre lei sègles XII e XIII. Aqueu conflicte es la consequéncia d'un conflicte dinastic dins lo Sant Empèri entre la dinastia dei « Welf », sostenguda per la papautat, l'Ostau d'Anjau e lo partit guelf, e la dinastia dei Hohenstaufen, sostenguda per lo partit gibelin. Seguiguèt en partida lei linhas dau conflicte, pus ancian, entre la papautat e l'emperaire.
.jpg)
L'oposicion entre guelfs e gibelins regardèt mai que mai lei vilas italianas mai aguèt de consequéncias dins mai d'una region europèa. Mai ò mens afiermada segon lei regions, devesiguèt leis elèits durant aperaquí dos sègles e foguèt a l'origina de plusors conflictes ulteriors entre faccions rivalas eissidas dei movements guelfs e gibelins.
Causas
modificar
L'oposicion entre lei dos partits es una consequéncia indirècta de la mòrt sensa eiretier de l'emperaire Enric V en 1125. L'eleccion de son successor foguèt l'objècte d'una confrontacion entre lei doas faccions futuras[1]. D'un caire, un camp èra favorable a l'autonòmia dei senhors de l'Empèri còntra leis intervencions dau poder centrau. Considerava donc la Glèisa coma un factor d'independéncia en fàcia dei pretencions imperialas. D'autre caire, leis adversaris dei pretencions temporalas dei papas èran en favor de l'afiermacion d'una supremàcia de l'institucion imperiala.
En 1125, lei « papistas » capitèron d'obtenir l'eleccion de Lotari III au detriment de Frederic II de Soabia, un membre de l'Ostau Hohenstaufen[2][3]. Pasmens, aquò foguèt contestat per lei Hohenstaufen e sei partisans. Tre 1127, Conrad III, lo fraire de Frederic II se revoutèt après la temptativa de Lotari III de prendre lo contraròtle de fèus considerats coma la proprietat personala dei Hohenstaufen. Lo conflicte durèt sièis ans e Lotari III obtenguèt la somission de seis adversaris en 1133. Mai a sa mòrt, quatre ans pus tard, lei nobles dau Sant Empèri elegiguèron Conrad III per li succedir[4]. Lo candidat batut, Enric X de Baviera, fasiá partida de l'Ostau dei Welfs que donèt son nom ai partisans d'un poder imperiau feble.
Fins a 1197, lo tròne imperiau foguèt tengut per lei Hohenstaufen amb Conrad III (1128-1152), Frederic Barbarossa (1152-1190) e Enric VI (1190-1197). La polarizacion entre lei doas faccions s'accelerèt durant leis expedicions militaras de Barbarossa en Itàlia de 1158 a 1177. D'efiech, en reaccion, plusors vilas italianas s'organizèron au sen de la Liga Lombarda per protegir sei privilègis. Ansin, lo conflicte cambièt de natura e s'installèt d'un biais duradís dins la peninsula entre partisans e adversaris de l'emperaire, dau papa
Debanament
modificarLei tèrmes « guelfs » e « gibelins » apareguèron a Florença per designar lei partisans dei Buondelmonti, favorables a l'emperaire welf Oton IV de Brunswick (1209-1215) e au papa, e aquelei deis Amidei, sostèns de l'emperaire Frederic II de Hohenstaufen (1215-1250)[5]. De combats opausèron lei dos camps a Florença avans de s'estendre dins leis autrei vilas italianas. Aquelei conflictes destabilizèron plusors vilas e foguèron a l'origina de l'aparicion de magistrats encargats d'assegurar l'òrdre public (podestats, capitanis dau pòble...).
Dins aquò, lei combats principaus aguèron luòc a Gènoa e Florença. Dins la premiera ciutat, lei quatre familhas dominantas se devesiguèron. Lei Grimaldi e lei Fieschi se reclamèron dau partit guelf e lei Doria e lei Spinola dau partit gibelin[6]. Gràcias a sei ressorsas, aquelei familhas poguèron mobilizar d'armadas e de flòtas. Aquelei conflictes veguèron la presa de Mónegue per lei Grimaldi, conquista a l'origina dau Principat de Mónegue. En Florença, lo conflicte foguèt egalament ben alimentat per lei conflictes entre lei familhas localas. En 1249, la màger part dei caps guelfs deguèron s'exiliar après la presa de la vila per l'emperaire Frederic. Pasmens, après sa mòrt, en 1250, lei gibelins aguèron de dificultats per gardar lo poder e foguèron obligats de quitar la ciutat en 1258. Un fiu de Frederic, Manfred de Sicília assaièt de reconquistar la vila mai sei fòrças foguèron batudas a la batalha de Montaperti. Lei gibelins reprenguèron brèvament Florença en 1266, mai la mòrt de Manfred e una intervencion angevina restabliguèron la posicion guelfa en Toscana. Pasmens, en 1280, lo papa Nicolau III, inquiet deis ambicions francesa dins la region ordonèt la mesa d'un govèrn partejat entre guelfs e gibelins.
En 1268, la captura e l'execucion de Conradin, lo darrier membre de l'Ostau Hohenstaufen, per leis Angevins a l'eissida de la batalha de Tagliacozzo entraïnèt un afebliment dei revendicacions gibelinas. Pasmens, lo conflicte conoguèt un darrier episòdi violent important amb la scission dau partit guelf florentin a la fin dau sègle XIII. Lo conflicte opausèt alora lei guelfs blancs ai guelfs negres. Sa causa premiera foguèt la promulgacion deis Ordenanças de justícia de Giano della Bella entre 1293 e 1295. Lor objectiu èra de suprimir lei privilègis dei familhas aristocraticas de la vila per transferir la realitat dau poder a la borgesiá. En 1302, lei blancs foguèron expulsats mai lei faccions marquèron lòngtemps la politica locala. Per exemple, durant lei Guèrras d'Itàlia, lei familhas guelfas de Florença, totjorn ostils a l'Empèri, sostenguèron lei Francés.
Consequéncias
modificarLa reconciliacion entre lei caps principaus dei faccions guelfs e gibelinas se debanèt dins lo quadre de la Liga de Ferrara, creada per s'opausar a la temptativa de Joan Ièr de Luxemborg de crear un reiaume guelf en Itàlia. D'efiech, a aquela epòca, fòrça ciutats italianas volián desenant conservar son autonòmia e lo projècte inquietèt leis elèits urbans[7]. Batut en 1232-1234, Joan Ièr de Luxemborg deguèt abandonar la peninsula. Après aquela data, lei divisions entre guelfs e gibelins poguèron demorar importantas au nivèu locau mai aguèron mens d'efiechs au nivèu regionau.
De mai, se lei conflictes entre lei doas faccions foguèron un aspècte important de la politica italiana durant dos sègles, fau pas exagerar l'intensitat de la confrontacion. D'efiech, durant aqueu periòde, lei vilas italianas conoguèron un desvolopament economic, demografic e culturau important. Ansin, Gènoa e Florença, en despiech de sei conflictes intèrnes, venguèron doas ciutats poderosas en Itàlia.
Au sègle XIX, l'idèa de restaurar una preséncia activa de la Glèisa dins la vida politica inspirèt lo neoguelfisme. Teoricament estructurat en 1843, aqueu movement voliá crear una confederacion d'estats plaçada sota la presidéncia dau papa per realizar l'unificacion d'Itàlia. Prepausava tanben de reformas liberalas e democraticas de la Glèisa.
Annèxas
modificarLiames intèrnes
modificarBibliografia
modificar- (de) Robert Davidsohn, Geschichte von Florenz : Band II. Guelfen und Ghibellinen, Adamant Media Corporation, 2001.
- (fr) Jacques Heers, Les partis et la vie politique dans l'Occident médiéval, Presses Universitaires de France, 1981.
Nòtas e referéncias
modificar- ↑ (fr) Philippe Le Bas, États de la Confédération germanique. Pour faire suite à l'histoire générale de l'Allemagne, Firmin Didot Frères, 1842, p. 12.
- ↑ (fr) Joseph Calmette, Le Reich allemand au Moyen Âge, Payot, 1951, p. 200.
- ↑ Lotari III foguèt premier elegit « rèi dei Romans » e rèi d'Arle. Venguèt emperaire en 1133.
- ↑ (fr) Henry Bogdan, Histoire de l'Allemagne de la Germanie à nos jours, Perrin, coll. « Tempus », 2003, pp. 103-108.
- ↑ (it) Giovanni Villani, Nuova Cronica, VII - 65, citat per Jean-Claude Maire Vigueur, Cavaliers et citoyens : guerre, conflits et société dans l'Italie communale, XIIe-XIIIe siècles, École des hautes études en sciences sociales, 2003, p. 313.
- ↑ (en) Steven A. Epstein, Genoa and the Genoese, 958-1528, UNC Press, 2001.
- ↑ (fr) Jean Favier, Les papes d'Avignon, Fayard, 2008, p. 449.