Gargaç

Pels articles omonofòns, vejatz Gargas (omonimia).

Vila d'Occitània

Gargaç (Gargas en francés) es una comuna provençala, situada dins lo departament de Vauclusa e la region de Provença-Aups-Còsta d'Azur. Es un borg eissit de la reünion d'un ensenble de masatges agricòlas dispersats. Entre leis ans 1840 e 1950, foguèt un important centre d'extraccion d'òcra. Uei, fa partida de l'aglomeracion d'Ate que son economia despend principalament de l'agricultura e dau torisme.

Gargaç Gargas
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Vista de Gargaç.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	43° 54′ 09″ N, 5° 21′ 34″ E
Superfícia	14,9 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	461 m 273 m 201 m
Geografia politica
País	Provença
Estat	França
Region 93	Provença Aups e Còsta d'Azur
Departament 84	Vauclusa
Arrondiment 841	Ate
Canton 8401	Ate
Intercom 248400202	du Pays d'Apt
Cònsol	Maxime Bey (2014-2020)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	3 061 ab. Evolucion de la populacion 3 110 ab.
Densitat	192,15 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	Gargassiens, Gargassiennes (en francés)
Còde postal	84400
Còde INSEE	84047

Geografia

Gargaç es un borg situat a 4 km au nòrd-oèst d'Ate. La descripcion dau bastit es complèxe car la comuna es eissit de l'union de masatges dispersats. Uei, au mens cinc pichons nuclèus son presents sus lo territòri comunau. Se situan lòng dei rotas que menan vèrs Ate e Gargaç es desenant integrada, amb lo vilatge de Sanhon, dins l'aglomeracion atesa. Lo clima i es mediterranèu amb de precipitacions pus importantas que dins lo rèsta de la region en causa dei relèus que blocan lei pluèias dins aquela partida de la vau de Calavon.

Istòria

Lo territòri de la comuna es restat despuei la Preïstòria coma l'indici diferents vestigis paleolitics e neolitics. Pasmens, lo borg actuau es eissit de la reünion d'un ensemble de masatges mencionats per lo premier còp dins lo Cartulari de la Glèisa d'Ate en 992. Lei noms indicats – Amado, Esdras, Caramagencia, Urbana, Intervias – indican un liame probable amb de villae romanas. Au sègle XII, un castrum foguèt edificat per Guirand e Bertrand de Simiana, nebòt de Laugier d'Agòut, evesque d'Ate. Lei familhas d'Agòut e d'Agòut-Simiana fasián partida de l'aristocracia auta de Provença e bastiguèron mai d'un castèu dins sei domenis durant aqueu periòde. Objècte de combats entre catolics e protestants pendent lei guèrras de religion, lo castèu de Gargaç foguèt rasat en 1597. En parallèl, au sègle XIII, de documents indican l'existéncia d'una Abadiá dei Dònas de Santa Crotz de Gargaç que prelevava lo dèume sus lo vilatge. Pasmens, après dos pilhatges per lei Grandei Companhiás en 1361 e en 1371, lei monjas preferiguèron s'installar a Ate.

A la Revolucion Francesa, lo recensament de 1793 indica 691 estatjants. Fins a la fin deis ans 1960, aqueu nombre demorèt relativament estable amb de variacions limitadas entre 500 e 910 abitants. D'efiech, l'exòde rurau foguèt en partida compensat per lo desvolopament de l'esplecha miniera de l'òcra. Iniciada en 1785 dins lo vilatge vesin de Rossilhon, aquela activitat foguèt industrializada per lo premier còp en 1848 a Gargaç dins lei minas de Bruòus. L'esplecha perdurèt fins ais ans 1950. Puei, lei galariás foguèron utilizadas per la cultura de bolets avans de venir un luòc toristic en 2009. L'òcra èra extracha dins d'usinas situadas dins lei quartiers oèst d'Ate, çò que menèt a la formacion dei quartiers de Gargaç situats dins lo prolongament dau bastit urban de la vila. Entre 1970 e 1990, de programas de construccion de lotjament entraïnèron una aumentacion rapida de la populacion de Gargaç que passèt de 690 abitants en 1968 a 2 875 en 1990. Despuei aquela data, la demografia s'es estabilizada entre 2 900 e 3 050 estatjants e la comuna foguèt pauc a cha pauc integrada au sen de l'aglomeracion atesa.

Cultura

Article detalhat: Industria de l'òcra dins lo país d'Ate.

Lo patrimòni culturau de Gargaç es dominat per lo passat minier dau vilatge. D'efiech, lei minas de Bruòus constituïsson un important site d'extraccion que foguèt actiu durant mai d'un sègle. Uei, es compausat de 40 km de galariás amb una pichona partida qu'es desenant dubèrta ai visitas toristicas. Au nivèu agricòla, la comuna fa partida de la region de produccion de l'AOC Ventor.

• 
  Intradas dei minas de Bruòus (començament dau sègle XX)
• 
  Familhas d'obriers dei minas (començament dau sègle XX)
• 
  Intradas dei minas de Bruòus
• 
  Galariá dei minas de Bruòus
• 
  Galariás segondàrias

Annèxas

Liames intèrnes

• Minas de Bruòus.
• Òcre.

Bibliografia

Istòria generala dei comunas de Vauclusa :

• Jules Courtet, Dictionnaire géographique, géologique, historique, archéologique et biographique des communes du département de Vaucluse, Avinhon, Seguin Ainé, 1876.
• Robert Bailly, Dictionnaire des communes du Vaucluse, Avinhon, Éditions A. Barthélemy, 1986.

Documents sus lei minas d'òcra :

• Ineris-Mines de Brououx, Valorisation et développement d’un patrimoine industriel ocrier : Les Mines de Bruoux en Luberon, consultat lo 28 de genier de 2024, [1]
• Sandra Paëzevara e André Kauffmann, Apt, coll. « Mémoire en images », Éditions Alan Sutton, Saint-Cyr-sur-Loire, 2010.

Donadas demograficas :

• Notice communale Ldh/EHESS/Cassini « Gargas », [2], consultat lo 28 de genier de 2024.
• Fiches Insee - Populations légales de la commune « Gargas », consultat lo 28 de genier de 2024.