Bretanha (region)
Pels articles omonims, vejatz Bretanha.|
Region Bretagne | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Localizacion | |||
| |||
| Informacions | |||
| Prefectura | Rennes | ||
| Còde INSEE | 53 | ||
| Populacion - Sens comptes dobles - Totala - Densitat |
3 373 835 ab. 3 463 439 ab. (2020) 124 ab./km² | ||
| Superfícia | 27 208 km² | ||
| Arrondiments | 15 | ||
| Cantons | 201 | ||
| Comunas | 1 270 | ||
| President del conselh regional |
Loïg Chesnais-Girard (PS) | ||
| Prefècte de region | Christophe Mirmand | ||
| Sit web | bretagne.bzh | ||
| Departaments | |||
|
Finistèrra (29) Ille et Vilaine (35) Morbihan (56) | |||
Bretanha (Bretagne en francés, Breizh en breton, Bertaèyn o Bertègn en galò) es una region administrativa de França. Son capluòc es Rennes.
GeografiaModificar
La siá capitala es Rennes (en galò Resnn, en breton Roazhon) dins lo departament d'Ille et Vilaine. Tres autres departaments fan part de la Region de Bretanha (Rannvro Breizh). S'agís de las Còstas d'Arvòr (22), Finistèrra (29) e Morbihan (56). Las autras vilas importantas de la region administrativa de Bretanha son Brèst, pòrt comercial e militar important de la ribièra d'Atlantic, Kemper (Quimper en francés), Lorient e Vannes.
HistoriaModificar
Es tanben lo territòri istoric del pòble breton, un pòble celtic installat dins aquel país dempuèi lo sègle X. Veniá de l'illa de Bretanha, nom ancian de Grand Bretanha e arribèron sus las còstas d'Armorica, embandits per las invasions successivas del lor país d'origina, devèrs l'an 900 ap.C.
LengasModificar
Tres lengas son istoricament parladas sus son territòri, çò es a saber: lo breton (brezhoneg en breton), lenga celtica de granda cultura literària e umana, lo galò, lenga romanica eissida d'al latin que lo sieu nom ven del mot breton "galo", çò es "francés", e lo francés, lenga de la Republica francesa. Sola aicesta a un estatut oficial mas ambedoás las autras se ne tenon de luchadas per aparar la lor cultura e la lor idiosincrasia demercé moltas associacions e organizacions que luchan dins aquela amira, aquela tòca e aquel prètzfach amor d'aparar la lor identitat.
Malgrat l'abséncia d'estatut oficial, la lenga bretona s'es organizada per aparar la siá practica e l'ensenhar (Diwan, escòlas mairalas en breton equivalentas a las calandretas occitanas o las ikastolak d'Euskadi, Bascoat).
CulturaModificar
La cançon e la musica bretonas son famosas en pel mond entièr (n' Alan Stivell, en Glenmor, e l'arpa celtica, los Fest-noz...), la siá literatura ( en Per Jakez Helias, autor egrègi e epic de Lo caval d'orguèlh, relat del - amai d'al... - país bigoden, e Ar Mên Du (La Pèira Negra), tròbas de màger qualitat...) es fòrça rica e anciana.Existís tanben un teatre popular en galò fòrça ancorat dins l'èime del sieu pòble e que ramosa a l'entorn sieu molts espectators afogats.