Wikipèdia

William Morris

William Morris, nascut de 24 de març. de 1834 à Walthamstow, Essex e mòrt lo 3 doctobre 1896 a Hammersmith, Londres, es un fabricant, dessenhaire textil, imprimeire, escrivan, poèta, conferencièr, pintre, dessenhaire e arquitècte britanic, celèbre a l’encòp per sas òbras literàrias, son engatjament politic libertari, son trabalh d'edicion e sas creacions dins lo domèni dels arts decoratius, coma membre de la Confrairiá prerafelita, que son de fonts de movement Arts & Crafts qu’aguèt, dins aqueste domèni, l'una de las influéncias mai importantas en Grand Bretanha al sègle XX.

William Morris
William Morris, photographie par Emery Walker
William Morris, photographie par Emery Walker
William Morris, photographie par Emery Walker
Naissença 24 de març de 1834
Walthamstow, Essex
Decès 3 d’octobre de 1896
Hammersmith, Londres
Nacionalitat Anglés
Movement artistic Prerafelisme, Arts & Crafts, socialisme britanic
Illustracion : William Morris, photographie par Emery Walker

Tot lo long de sa vida, William Morris escrich e publica d’òbras de poesia e de romans e traduch de tèxtes ancians de l’Edat Mejana e de l'Antiquitat. En contribuissent a la fondacion de la Socialist League en 1884, William Morris jòga un ròtle clau dins l'emergéncia del corrent socialista britanic, quitament se deneguèt aqueste movement a la fin de la mèsma decennia. Consacra la fin de sa vida a las òbras d’impression o l’ostal d’edicion Kelmscott Press, que fondèt en 1891. L'edicion Kelmscott de 1896 de las òbras de Geoffrey Chaucer es uèi considerada coma un cap d’òbra de concepcion editoriala.

Biografia

modificar

Primièras annadas

modificar

William Morris nasquèt a Elm House, Walthamstow, lo 24 de març de 1834, tresen enfant e primièr filh d'una familha de la mejana borgesia aisida d'origina galesa. Son paire, William Morris, trabalhava coma escambista per la companhiá Sanderson & Co., a la Ciutat de Londres. Sa maire èra Emma Morris, nascuda a Shelton, filha de Joseph Shelton, un professor de musica a Worcester. Sens èsser un prodigi, William Morris demora un enfant delicat e estudiós. « Foguèt pas gaire remarcable senon per son grand amor de la lectura. » Apren a legir fòrça jove e, a partir de quatre ans d’edat, es meravalhat per las Waverley Novels de Walter Scott que ne legèt e foguèron una inspiracion per sos poèmas d'inspiracion medievala. A l’edat de sièis ans en 1840, sa familha s'installa a Woodford Hall, dobèrt sus de mai grands espacis. Podèt i menar una vida al plen aire que li dona fòrça e vigor. Vestit a vegada de cavalièr en armura, passeja a caval e apren per l'observacion de la natura dins lo bòsc d'Epping,.

« Lo bòsc li foguèt una amiga, lèu ne coneguèt totes los sites, totes los camins, assejava d'i sosprene los tropèls de dams qu’i viviàn. En retorn l'inicièt a la beutat. Inconscientament segurament, cap de biais, comencèt a sentir lo gaubi prigond de la natura, e tota son òbra de poèta e d'artista deguèt n’èsser banhada. Sens comprene tota la misteriosa beutat del bòsc aprenguèt a l'aimar. Foguèt son primièr mèstre, un magistre punt pedant, en pas ren malcarrat nimai d'austèr, que las leiçons s'engaudissián de cants d'ausèl, de solelh e de perfums jols arbres, e que li aprenguèt a especular e amb simpatiá las bèstias e las plantas. Es benlèu a aqueste abitud d'observacion meninosa, començada dempuèi l'enfança que devèm la pertocanta vertat de sas decoracions floralas. »

Lector golut, legís tot çò que li cai e es afogat de Las Mila e una nuèits o las illustracions de l'erbari de John Gerard. Fins a l’edat de nòu ans, seguís l'ensenhament donat per la governanta de sas sòrres, puèi dintrèt dins una escòla preparatòria pels « joves gentlemen » de Walthamstow, en 1843, ont trabalhèt mediocrament pendent quatre annadas. Als sieus tretze ans, en 1847, morís son paire, daissant la familha dins un grand aise material. Los Morris quitan Woodford, jutjada ara tròp granda, e lo jovent dintra a l'internat de Marlborough College en febrièr de 1848, ont son paire aviá pagat una plaça reservada. Pendent los tres ans ont i demora, pren de leiçons de francés, de latin o de matematicas e li agrada l'arquitectura (l'arqueologia ?), mercé als obratges de la bibliotèca. Mòstra un cèrt penjal per l'anglocatolicisme que li donèt la vocacion de venir prèire,. Sos resultats son mediòcres e, a Nadal de 1851, sa familha lo sortís de Marlborough e lo confia a un tutor privat, lo reverend F. B. Guy, mai tard canonge de St Albans, que tendrà un an per lo preparar a sa dintrada a l'universitat,.

Oxford, aprentissatge e influéncias artisticas

modificar
 
Autoretrach de William Morris (1856).

Après d’estudis universitaris de teologia a Exeter College (Oxford), pensa a venir prèire. Es a Exeter College que fa la coneissença d'Edward Burne-Jones. Los dos òmes vengan amics per la vida e que cementa une passion comuna per la creacion artistica.

La lectura de Thomas Carlyle, de Charles Kingsley e de John Ruskin persuadís Morris de se consacrar a l’art. Estudiant en arquitectura puèi en pintura, son encontra amb Dante Gabriel Rossetti e los artistas de la Confrairiá prerafelita en 1856 lo determina a consacrar sa vida als arts decoratius, a l’encòp coma creator e coma òme d’afars. En abril de 1859, se marida amb lo modèl Jane Burden, qu’aguèron doas filhas: Jane Alice Morris, dicha « Jenny », nascuda en genièr de 1861, e Mary « May » Morris, nascuda en març de l'an seguent[1].

La contradiccion entre las aspiracions socialistas utopicas de William Morris e sas activitats de creator d’objèctes de luxe, accessibles sonque a una clientèla de grands borgeses victorians, demora uèi problematica encara. L'explicacion pòt se trobar dins las quitas teorias socialistas, qu’an per objectiu de democratizar l'art e son saber far dins quina que siá forma que l'obrièr venga artesan e artista. La plena realizacion de l'èsser uman pòt se realizar, segon Morris, sonque dins la creacion d'objèctes e de mòbles bèls e practics. Sostraire als imperatius imperialistas de renda e de rapiditat, la fabricacion dels elements necessaris a la vida videnta ven un plaser en se e la rason d'èsser d'una vida liura e espelida. Lo desir de Karl Marx, « de cadun segon sas capacitats a cadun segon sos besonhs » se trapa alara realizat, dins l'abolicion del desòrdre economic que provòca lo capitalisme (concurréncia, falhidas, caumatge…).Morís, segon son mètge, « d’aver estat William Morris », es a dire un òme d’una energia pauc comuna e d’una creativitat sens bòrnas.

Estudis e encontres

modificar

Analisi de l’òbra

modificar

L’escrivan

modificar

Morris coneguèt de son temps la celebritat coma autor litarari. Son primièr recuelh de poesia, The Defense of Guenevere, publicat en 1858, obten pas un grand succès e Morris foguèt plan reconegut coma poèta amb The Earthly Paradise, en 1870. Foguèt tanben l’autor de traduccions de sagàs islandesas, coma Sigurd the Volsung, e d’autres tèxtes classics.

 
Retrach de William Morris per Félix Vallotton, dins La Revue blanche en 1896.

Sas màger ficcions romanescas, o « romanças en pròsa », son A Dream of John Bull, The Well at the World’s End e l'utopia socialista News from Nowhere, pareguda en 1890. Es sovent considerat coma lo paire de la fantasy : The Story of the Glittering Plain, A Tale of the House of the Wolfings and All the Kindreds of the Mark, The Wood Beyond the World, The Well at the World's End e The Water of the Woundrous Isles qu’influencièron C. S. Lewis (The Chronicles of Narnia) e subretot Tolkien, que reconeissiá qu'una granda partida de son òbra literària aviá estat inspirada per una lectura precòça de Morris.

Plaça tanben son talent d’escrivan al servici de sas conviccions politicas, coma dins son obratge Los Arts decoratius, lor relacion amb la vida modèrna. Son recuèlh de poemas pareguèt en 1885, jol títol The Pilgrims of Hope (Los Pelegrins de l’esper), « un dels primièrs biografs de Morris afirma » qu’es « la primièra òbra de la literatura anglesa a batre en brèca las barralhas de classa e l’apròcha d’un biais de realisme socialista a la Gorki abans que siá ».

Lo revolucionari

modificar
 
Retrach de William Morris per George Frederic Watts (1870), òli sus tela, National Portrait Gallery (Londres).

Es en 1876 que William Morris faguèt sa dintrada en politica en acceptant lo pòste de tresaurier de l'Eastern Question Association. En 1883, decebut pels liberals, rejonh los socialistas de la <i>Social Democratic Federation</i> (« SDF »), puèi fa partit del grop de militants socialistas libertaris e marxistas que fonda la Socialist League en decembre de 1884 per s'opausar a l'orientacion reformista de la SDF. La Liga conéis una existéncia efemèra e disparéis en 1890, en presa a de conflictes intèrnes[2].

Pendent las annadas 1880-1890, Morris de contunh percorís la Grand Bretanha coma militant socialista, alternant conferéncia e discors publics. Presica la melhoracion de la qualitat de la viada del trabalhadors manuals de la classa obrièra tota entièra mercé a l'educacion e als lésers, e subretot a l'ensenhament dels arts aplicats. Considèra la guèrra entre lo capital e lo trabalh coma lo subjècte màger de tota reflexion sus la societat contemporanèa. S'insurgís contra lo costat filistin de la societat victoriana que lo fa desesperar d'una possibla espelida de l'art dins lo sistèma capitalista fondat sul profit e sus la produccion de massa desprovesit de qualitat.

« Se nos desgalharam de la “taxa de desgalh” que financia lo sistèma de classa actual, acabariam amb la pauretat dins la subreproduccion mentretant qu’amb totas las dicotomias entre lo practic e lo bèl, l’utilitari e lo poetic, çò que s’utiliza e çò que se consèrva. Lo luxe insensat, que Morris saviá que podava pas existir sens una forma d’esclavatge, seriá remplaçat pel luxe comunal, o l’egalitat dins l’abondança. »

William Morris foguèt un ardent defedeire de l'environament e del patrimòni arquitectural. Sa defensa de la tèrra e sas atacas contra la reparticion meninosa dels bens anticipèron, que que siá, las revendicacions ecologistas. Es subretot a causa de son ecologisme radical que tornarà èsser descobèrt per una partida de l'ultraesquèrra francesa d'inspiracion anarquista o situacionista (L'Insécurité sociale, Interrogations, L'Encyclopédie des Nuisances, que publiquèt en 1996 un recuèlh de sos articles : L'âge de l'ersatz, et autres textes contre la civilisation moderne).

Morris e la restauracion del patrimòni

modificar

Partejant las vistas de John Ruskin, que contribuís fòrça a popularizar, William Morris s'engatja a sos costats per presicar la « non-restauracion ». Espandís la reflexion de Ruskin a las arquitecturas non nòblas, e difusa l'idèa que la restauracion fa pèrdre a l'òbra son autenticitat. En 1877, crea la Society for the Protection of Ancient Building, « qu’insistís sul respècte del monument coma document istoric e vòl l'espandre, a l’Edat Mejana, quin que siá los periòdes ».

Personatge clau dels arts decoratius

modificar
 
Galahad, Bors e Perceval descobrisson lo Grasal (1890).
 
Anemòna, motiu de jacquard, Morris & Co (1876).

La primièra decoracion d'interior que Morris se carguèt foguèt de sa primièra demorança — Red House — bastida en 1859 per Philip Webb pel jove parelh a Bexleyheath, alara situit al camp abans de venir enseguida una borgada de Londres. A l’Exposicion universala de Londres en 1851, Morris foguèt susprés per la laidor dels objèctes presentats: en efièch, segon el, la revolucion industriala, en estandardizant la fabricacion dels objèctes, plaçavan en abans la nocion de profit al prejudici de l’estetica e de la qualitat del produch.

La firma Morris, Marshall, Faulkner & Co, creada en 1861 amb l’ajuda de Peter Paul Marshall, Ford Madox Brown, Charles Joseph Faulkner (en), Edward Burne-Jones, Dante Gabriel Rossetti e Philip Webb, pren lèu una excellenta reputacion per la fabricacion de veirlas coma per sa produccion de papièrs penchs e textils. Ven mai tard Morris & Co.

En 1888, la primièra exposicion de l'Arts and Crafts Exhibition Society, societat eissida de l'<i>Art Workers' Guild</i> (gropament d'arquitèctes, artesans d'art, pintres e escultors, que ne ven Mèstre en 1891) presenta pas que nòu creacions de Morris & Co. Segon lo biograf de Morris, J. W. Mackail, rares son los membres de ladicha societat qu’aurián, a l'epòca, imatginat l'influéncia a venir de William Morris.

Las creacions de William Morris son indissociablas de las passions que partejava amb sos amics prerafelitas, e d’en primièr amb Burne-Jones, coma totes los primitius italians que per l'art de l’Edat Mejana, sens comptar lor aversion comuna pel gòst borgés victorian.

Impression e tipografia: la Kelmscott Press

modificar
 
Primièra pagina de la òbras de Geoffrey Chaucer, compausada en Chaucer Type, Kelmscott Press.

Venent editor et imprimeire, William Morris aplica la mèsma exigéncia a la realizacion dels 66 libres imprimits per son ostal Kelmscott Press e a la crecion de caractèrs novèls d’impression. Cercant un caractèr lisible e elegant, que li permeta en mai de se destriar de la produccion editoriala de l'epòca, ven, a près de seissenta ans, creator de caractèrs. Cal pasmens soslinhar que frequenta dempuèi sa jovença las bibliotècas e los manuscrits medievals, que practiquèt la calligrafia, recopiant de contunh de tèxtes e enluminaduras e que los recuèlhs de sa man encara conservat estonan sempre. Estudia las creacions del tipograf Nicolas Jenson, dessenha d’esperel de caractèrs e s'inspira fin finale d'un pròche de Jenson, Jaume Lo Roge, per crear lo Golden Type (1891), d’en primièr destinat a una edicion de la Legenda daurada. Puèi, voment s’aprochar de modèls mai ancians e mogut per son gost per l'estetica medievala, crea una gotica redonda, lo Troy Type puèi lo Chaucer Type. Sas òbras, utilizadas per l'Ashendene Press, menaràn a crear la polícia Subiaco (1902).

Es plan mai tard que Morris apareguèt clar coma l'iniciator dels movements Arts &amp; Crafts (arts decoratius e artesanat d'art) en Grand Breta,ha e sul continent. Als EUA, en 1883, Morris expausa des tapisseriás a la Foreign Fair de Boston. La Morris & Company trabalhava ja dempuèi un desenat d’annadas à Boston dins lo provesiment de papièrs pench, realizats per l'Anglais Charles Voysey. En França e en Belgica, Morris inspira lo vam Art nouveau. Se pòt soslinhar au l'antisexisme d’aqueste que promouguèt lo trabalh dels artesans òmes o femnas amb un mèsme entosiasme.

L’eritatge de William Morris

modificar

Lo compositor britanic Gustav Holst (1874-1934) escriu entre 1899 e 1900 una sinfonia, Cotswolds, que lo segon movement constituís una elegia a la memòria de William Morris.

Segon Fiona Mc Carthy, es sonque après d’annadas après sa mòrt que l'influéncia de Morris e l'impacte de son òbra podèron èsser mesurats. En 1996, pel centenari de sa mòrt, a l’escasença de l'exposicion organizada amb la William Morris Society e la Society of Designer Craftsmen, Fiona Mc Carthy exprimiguèt son meravilhament per l'espelida de l'artesanat d'art en general, un sègle après la disparicion de Morris, e son admiracion per la perennitat inesperada dels arts décoratius e dels artisanats d'art, compte tengut del desplorable contèxte politic, environamental e comercial actual.

La Royal Mail britanica faguèt un omenatge a William Morris en mai de 2011 amb l'edicion de sàgels a l’escasença de 150n anniversari de la creacion de la firma Morris, Marshall, Faulkner & Co.

Òbras

modificar
 
La Bèla Iseult (1858), òli sus tela tanben impropriadament nomenada Queen Guinevere (La Reina Guenièvra), sol quadre acabat e pench per William Morris, (Tate Gallery).

Poèmas

modificar
  • The Defence of Guinevere, and other Poems (1858)
  • The Life and Death of Jason (1867)
  • The Earthly Paradise (1868-1870)
  • Sigurd the Volsung (1876)
  • The Fall of the Niblungs (1876)

Traduccions de tèxtes dempuèi l'islandés

modificar

Taduccions menadas amb Eiríkr Magnússon en 1870.

  • The Saga of Gunnlaug Worm-tongue
  • The Story of Grettir the Strong
  • Volsunga Saga
  • The Story of the Volsungs

Morris tanben traduguèt cap a l’anglés L'Eneïda (1875) e L'Odissèa (1887).

Romans

modificar
  • The Hollow Land, 1856, roman de fantasy.
  • Love is Enough, or The Freeing of Pharamond (1872)
  • A Dream of John Ball, 1886), roman de sciéncia ficcion socialista.
  • House of Wolfings (1888)
  • News from Nowhere, or an Epoch of Rest, publicat dins Commonweal (1889), roman de sciéncia ficcion d'utopia socialista.
  • The Roots of the Mountains , roman de fantasy, 1890.
  • The Story of the Glittering Plain, or The Land of Living Men, 1890), roman de fantasy.
  • The Wood Beyond the World, 1894, roman de fantasy.
  • Child Christopher and Goldilind the Fair, roman de fantasy, 1895.
  • The Well at the World's End, (1896), roman de fantasy.
  • The Water of the Wondrous Isles, 189, de postum, roman de fantasy.
  • The Sundering Flood (1897, de postum)

Escrichs politics

modificar
  • Art and Socialism (amb Hyndman) (1884)
  • A Summary of the Principles of Socialism (1884)
  • Useful Work versus Useless Toil (1885)
  • Chants for Socialists (1885)
  • Manifeste de la Socialist League (1885)
  • L'Âge de l'ersatz et autres textes contre la civilisation moderne, Éditions de l'Encyclopédie des Nuisances, Paris, 1996.
  • Comment nous pourrions vivre, éditions Le Passager clandestin, Paris, 2010, présentation par Serge Latouche.
  •  {{{títol}}}. 
  • La civilisation et le travail, éditions Le Passager clandestin, Paris, 2013, préface de Anselm Jappe

Assags

modificar
  • Hopes and Fears of Art (1882)
  • Signs of Change (1888), lectures
  • Manifeste de la Socialist League (1885)
  •  {{{títol}}}. ISBN 978-2-705-66008-6. 

Correspondéncia

modificar
  • The collected letters of William Morris, rassemblées et présentées par Norman Kelvin, Princeton University Press, 1984-1996, 2 volumes.

Galariás

modificar

Textils per Morris & cie.

modificar
  •  
    Acanthus, papièr pench (1875).
  •  
    Snakeshead, textil imprimit (1876).
  •  
    Windrush, textil imprimit (1881-1883).
  •  
    Grafton, papièr pench (1883).
  •  
    Kennet, textil imprimit (1883).
  •  
    Détail de Woodpecker, tapisseriá (1885).
  •  
    Detalh del du tapís Bullerswood (1889).
  •  
    Acanthus, panèl brodat, creat per Morris (1890).

Veirals per Morris & cie.

modificar
  •  
    Lo crist al tombèl, glèisa All Saints à Middleton Cheney.
  •  
    Las tribús d'Israèl, glèisa All Saints à Middleton Cheney (1865).
  •  
    Lo rei Artús e Lancelòt, Harden Grange (1862).
  •  
    Guenièvra e Iseut de las mans blancas, Harden Grange (1862)
  •  
    Ángel, gleisa St Peter & St Paul, Cattistock, Dorset (1882).
  •  
    Santa Cecília, Edward Burne-Jones, Chicago (Illinois), 1903.

Kelmscott Press

modificar
  •  
    La Font al tèrme del mond de William Morris (1896).
  •  
    Òbras de Chaucer (1896).
  •  
    The Nature of Gothic de John Ruskin (années 1890).
  •  
    Laudes Beatae Mariae Virginis by Stephen Langton (1896).
  •  
    Fontes de caractèrs Golden, Troy e Chaucer (1897).

Nòtas e referéncias

modificar

Nòtas

modificar
  1. ↑  {{{títol}}}. .
  2. ↑ François Bédaria, « Sur l'anarchisme en Angleterre », in Mélanges d'histoire sociale offerts à Jean Maitron, Éditions Ouvrières, 1976, p. 11-26.

Referéncias

modificar

Annèxes

modificar

Bibliografia

modificar
  • (en) Charlotte Fiell, Peter Fiell, Design of the 20th Century, Cologne, Taschen, 1999 (ISBN 3-8228-5873-0).
  • (en) John William Mackail, Life of William Morris, t. 2), Londres, New York, Bombay, Longmans, Green And CO., 1899, 375 + 364 p. (lire en ligne).
  • (en) E. P. Thompson, William Morris : Romantic to Revolutionary, Londres, Merlin Press, 1996 (1re éd. 1955), 825 p. (ISBN 0850362059).
  • Georges Vidalenc, La Transformation des arts décoratifs au XIXe siècle, William Morris, son œuvre et son influence, Caen, impr. de E. Adeline, G. Poisson et Cie, 1914, 335 p., in-8.
  • Georges Vidalenc, William Morris, Paris, F. Alcan, coll. « Art et esthétique », 1920, 166 p., in-16. (lire sur Wikisource, lire en ligne).
  • (en) David Goodway, Anarchist Seeds Beneath the Snow: Left-Libertarian Thought and British Writers from William Morris to Colin Ward, Liverpool, Liverpool University Press, 2006, 401 p. (ISBN 978-1-846-31255-7, OCLC 1846312558).
  • Florence Alibert, Cathédrales de poche, William Morris et l'art du livre, La Fresnaie-Fayel, Ed. Otrante, 2018 (présentation en ligne).
  • Florent Bussy, William Morris ou la vie belle et créatrice, collection Les précurseurs de la décroissance, Le passager clandestin, 2018.

Ligams intèrnes

modificar
  • William Morris Society

Ligams extèrnes

modificar

Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=William_Morris&oldid=2345133 »