Eneïda

L'Eneïda (en latin Aeneis), es una òbra escrita per Virgili entre 29 ab. C. e sa mòrt en 19 ab. C., qu'es generalament considerada coma lo poèma epic central de la literatura latina, e vista coma una de las òbras màgers de la literatura al mond.

Virgili escrivent l’Eneïda entre Clio e Melpomèna, mosaïca del Musèu Nacional del Bardo, Tunis

Ofrir a Roma una epopèia nacionala capabla de rivalizar en prestigi amb l'Iliada e l’Odissèa, foguèt lo primièr desfís que Virgili èra de capitar en escrivent l’Eneïda pendent los onze darrièrs ans de sa vida. Capitèt, perque, l'òbra venent d'èsser publicada, son autor foguèt reconegut coma un alter Homerus, lo sol capable de disputar a Omèr sa preeminéncia al Parnàs.

Virgili amaguèt pas son ambicion. Al nivèl arquitectural pus visible (perque l’Eneïda a al meteis temps mai d'una « geometrias »), lo poèma se compausa d’una Odissèa (cants I a VI : las erranças d’Enèu, rescapat de Tròia, per aténher lo Lavinium) seguida d’una Iliada (cants VII a XII : la guèrra menada per Enèu per s’establir al Lavinium).

Mas l’emulacion amb Omèr se manifèsta subretot pel nombre considerable de las imitacions textualas, que los critics s'afanèron lèu a ne far la lista, a vegada amb intencion maligna, e per acusar Virgili de plagiat. Aquel meteis repliquèt que seriá pus facil de desraubar sa maçuga a Ercules que de manlevar un vèrs a Omèr. E de fach, l’imitacion de Virgili totjorn obeís a una intencion precisa e seguís un projècte qu'aparten al lector de descobrir a travèrs l’escart, a vegadas minim, que la separa de son modèl, Omèr o un dels nombroses autres escrivans, grècs o latins, als que Virgili se mesura tot en lor rendent omenatge.

Lo segond desfís consistissiá a filtrar l’actualitat de Roma al prisma de la legenda. Dos fils s’entrelaçan totjorn per formar la trama de l’Eneïda, lo de las originas troianas de Roma e lo de la Roma d'August. Mai d’un millenari separa aqueles dos fils. Per sautar un tal abisme temporal, e anullar dins aquel biais lo temps, lo poèta, en mai de l’usatge sistematic que fa de l’allegoria, tanben recorrís a la profecia, e fins a, en plen mitan de l’òbra, descendre al infèrns per n'entornar una vision panoramica, sub specie aeternitatis, de la grandor romana vista coma devent encara devenir.

Calguèt mostrar cossí, a partir de gaireben res, Roma s’aucèt fins a l’empèri del monde; calguèt far ressortir lo dessenh providencial que condusiá aquela pujada irresistibla; subretot, calguèt mostrar cossí, amb la persona sagrada d’August, l’Istòria venguèt trobar son acabament e son coronament dins una patz e un benastre universals. Es almens çò qu'August esperava, o puslèu çò qu’exigissiá.

Vejatz tanben

• Virgili
• August
• Iliada
• Odissèa