Wikipèdia

Vèrnhe

  Alnus
Alnus
Descripcion d'aqueste imatge, tanben comentat çaiaprèp

Alnus serrulata

Classificacion APG III (2009)
Règne Plantae
Reng de precisar Angiospèrmes
Reng de precisar Dicotiledonèas vertadièras
Reng de precisar Rosidèas
Reng de precisar Fabidèas
Òrdre Fagalas
Familha Betulaceae

Genre

Alnus
Mill., 1754 [1]

Sinonims

  • Alnaster Spach[2]
  • Alnobetula (W.D.J.Koch) Schur[2]
  • Betula-alnus Marshall[2]
  • Clethropsis Spach[2]
  • Cremastogyne (H.J.P.Winkl.) Czerep.[2]
  • Duschekia Opiz[2]
  • Semidopsis Zumagl.[2]

Lo vèrnhe es un arbre de las zonas umidas que buta dins l'emisfèri nòrd e correspond al genre Alnus de la familha Betulaceae.

En mai de l'espècia Alnus glutinosa, i a dins los Alps, una autra espècia de vèrnhe: Alnus incana. Se destria de l'Alnus glutinosa subretot per sa rusca, lisa e grisa, alara qu'aquesta de l'Alnus glutinosa es asclada. En Corsega trobam Alnus cordata, que i foguèt introduch coma planta d'ornament. L'Alnus viridis es abondant dins las zonas de montanha.

Caracteristicas

modificar
 
Strobils de vèrnhe amb las granas.

Los vèrnhes son d'arbres de talha mejana, que pòdon aténher 20 a (rarament) 30 mètres, de fuèlhas caducas, creissent pels bòsques umids e paluns, o alara a la broa. Las flors son organizadas en catons mascles e femes. Los catons femes donan de "còns" linhoses de dos a tres centimètres de longor, ont cabon las granas. Alnus glutinosa, mai comun en Euròpa de l'Oèst, se destria per sas fuèlhas plan ovalas, denteladas, e las brotas de prima pegosas[3].

La fusta d'una color roja caracteristica es imputrescibla e leugièra, es utilizada per realizar los pals dels pontons. La color roja puèi rosada de la fusta fescament talhada o trabalhada demòra pas. Es damtjada per la lutz.

La rizosfèra del vèrnhe encoratja de bacterias fixatrises d'azòt. Lo vèrnhe contribuís alara a la fixacion e resiliéncia ecologica de las broas dels rius e ripisilvas.

Abitat

modificar
 
Lo vèrnhe es, amb lo salze e d'unes pibols, una de las espècias fòrça plan adaptadas a l'aiga. Aquí emergís de l'aiga al bòrd del lac Bobięcińskie Wielkie en Polonha. Aquestas tres espècias son capablas de rebrotar quand son talhada pel vibre amb que coevoluciona.

Es plan frequents dins las zonas umidas, sus la broas o dins los bòsques de riu, al bòrd dels rius o a l'entorn dels braces mòrts, ont pòt aténher 25 a 30 mètres. Los vèrnhes forman d'arbrams nomenats vernhièra, verneda o vernet.

Estat de las populacions, pressions, responsas

modificar
  • Las espècias màger de vèrnhes son pas consideradas coma menaçadas, mas los vernets qu'èran estat conservats per la produccion de carbon de lenha plan adaptat a la fabrica de polvera mermèron fòrça, al benefici de la cultura de pibols o de l'assecament de las zonas umidas per sa mesa en cultura, en pastura o urbanizacion.
  • La diversitat genetica dels vèrnhes benlèu patiguèt de l'artificializacion e del desboscament de las ripisilvas.
  • Una malautiá deguda a Phytophthora alni e benlèu a d'autres cofactors progressa en Euròpa dempuèi la fin del sègle XX[4]. Una malautiá novèla sembla s'espandir dempuèi los ans 1990, deguda a una espècia anteriorament desconeguda de campairòl del genre Phytophthora.
 
Gyrodon lividus, una de las espècias micorizicas dels vèrnhes, que sembla poder èsser un bioindicator dels vernets damatjats per l'eutrofizacion.

Enemics

modificar

La tòra del parpalhon de jorn (Rhopalocera) seguent se noirís de vèrnhe:

  • Aparura ilia (Nymphalidae).

Utilizacion

modificar

Las caracteristicas acosticas del vèrnhe ne faguèron una de las fustas plan adaptada a la fabricacion de guitarras de tria.

Los fruches de vèrnhes son tanben utilizats en aqüariofilia per lors capacitats a reduire lo potencial idrogèn de l'aiga, e se'n plaça de brancas per la decoracion.

La fusta del vèrnhe es una lenha de tria. Dona una calor fòrça viva ideala pels fornièrs. Al bascoat, los vèrnhes èran tombats en julhet, talhats e asclats. Lo temps de secatge d'aquestas asclas permetián de las utilizar amb un maximum de rendiment energetic al moment de caufar los alambics.

La fusta del vèrnhe, plan omogenèa, se vira e s'esculpta aisidament. Se'n fa d'ornaments de mòbles, de maquetas per l'industria (subretot abans l'aparicion de las simulacions numerica en 3D) e autrescòps se'n fasiá d'esclòps, de margues de brossa, de joguinas, e d'aisinas d'ostal.

 
Esculptura de fusta de vèrnhe

Lo tanin de la rusca èra utilizat en tanariá, e en tinturariá e capelariá (produccion d'una color negra quand la rusca es mesclada a de sals de fèrre).

Enfin, lo carbon de vèrnhe èra utilizat per la polvera de canon, donant una qualitat melhora a l'explosiu.

Lista de las espècias

modificar
Lista de las espècias de vèrnhes segon diferentas fonts

Segon BioLib (9 de junh de 2017)[5]:

Segon Catalogue of Life (9 de junh de 2017)[6] :

Segon GRIN (9 de junh de 2017)[7] :

Segon ITIS (9 de junh de 2017)[8] :

Segon paramètre « Kew liste » pas reconegut :

Segon NCBI (9 juin 2017)[9] :

Segon The Plant List (9 de junh de 2017)[10] : Modèl:Colombas

Segon Tropicos (9 de junh de 2017)[1] (Attencion lista bruta benlèu contenent de sinonims):

 

Nòtas e referéncias

modificar
  1. ↑ 1,0 et 1,1 Tropicos, consultat lo 9 de junh de 2017
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 et 2,6 BioLib, consultat lo 9 juin 2017
  3. ↑ Nouvelle Flore de la Belgique, du G-D de Luxembourg, du Nord de la France et des Régions voisines, cinquième édition, 2004
  4. ↑ Dépérissement des aulnes glutineux dû à Phytophthora alni ; Revue bibliographique. Synthèse des travaux réalisés entre 1999 et 2006 dans le bassin Rhin-Meuse et conseils de gestion Document d'information et conseil publié par l'Agence de l'eau Rhin-Meuse (8 pages) PDF
  5. ↑ BioLib, consultat lo 9 de junh de 2017
  6. ↑ Catalogue of Life, consultat lo 9 de junh de 2017
  7. ↑ GRIN, consultat lo 9 de junh de 2017
  8. ↑ ITIS, consultat lo 9 de junh de 2017
  9. ↑ NCBI, consultat lo 9 juin 2017
  10. ↑ The Plant List, consultat lo 9 de junh de 2017

Ligams extèrnes

modificar
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Vèrnhe&oldid=2440759 »