Tokelau
Devisa nacionala: Tokelau mo te atua
Tokelau pel totpoderós
Lenga oficiala anglés, toquelauenc
capitala cap (cada atòl es autonòm)
Reina Elisabeta II del Reialme Unit
Administrator David Nicholson
Cap de govèrn Afega Gaualofa (2018)
Superfícia 10 km2
Populacion 1 411 (Recensament d'octobre de 2011)
Moneda Dolar de Nòva Zelanda
Ora UTC+14
Imne nacional (de Nòva Zelanda) God Save the Queen
Còde de país ISO-3166 TK, TKL, 772
Domeni d'Internet .tk
Còde telefonic 690

Lo territòri de Tokelau o Toquelau (en toquelauenc e en anglés Tokelau) son tres atòls polinesians que dependon de Nòva Zelanda.

Geografia modificar

 
Carta de l'archipèla de Toquelau

Las illas Toquelau son dins l'ocean pacific, a mièg camin entre Hawaii e Nòva Zelanda. Los tres atòls que compausan Tokelau son:

Localizacion dels atòls de Toquelau
Atòl Coordonadas
Atafu 8° 33′ 06″ S, 172° 30′ 03″ O
Nukunonu 9° 10′ 06″ S, 171° 48′ 35″ O
Fakaofo 9° 21′ 55″ S, 171° 12′ 54″ O

Un quatren atòl es jos administracion americana.

Istòria modificar

Las rèstas arqueologicas mòstran una preséncia umana dempuèi gaireben 10000 ans. Toquelau foguèt demèst las primièras illas pobladas de Polinesians, amb lor dieu tradicional Tui Tokelau.

Lo primièr contacte amb los europèus data de 1765, que l'amiral anglés John Byron (lo grand del poèta) "descobriguèt" Atafu que sonèt "illa del Duc d'York". En junh de 1791, lo capitani anglés Edward Edwards tornèt a Atafu, que trobèt sens abitat permanent, puèi "descobriguèt" Nukunonu, que sonèt "illa del Duc de Clarence".

Lo tresen atòl, Fakaofo, lo "descobriguèron" los americans en 1835, e lo sonèron "illa de D'Wolf". En 1841, lo nomenèron "illa Bowditch".

A partir de 1845 arribèron los missionaris, catolics e protestants, qu'evangelizèron las illas.

Pasmens en 1863 de caçaires d'esclaus venduts de Peró prenguèron e deportèron 47% de la populacion (censat totes los òmes). Las illas deguèron èsser repobladas per immigrants venguts de Polinesia mas tanben d'Euròpa.

En 1877, l'administracion coloniala britanica de Fiji prenguèt oficialament possession de las illas. En 1916, foguèron annexadas a la colonia de Gilbert e Ellice. En 1925, foguèron transferadas a las Samoa, d'aquel temps colonia de Nòva Zelanda. En 1948, Nòva Zelanda ne faguèt un territòri a despart, sonat primièr "Illas Toquelau" puèi, mai recentament, "Toquelau" per sotalinhar la revindicacion sus l'illa Swains (administrada pels Estats Units).

Dempuèi 1992, lo govèrn de Nòva Zelanda ensaja de descolonizar Toquelau per dire de se conformar a la demanda de las Nacions Unidas. Pasmens los dos referèndums tenguts en 2006 e 2007 capitèron mal a cambiar l'estatut que manquèron cada còp los dos tèrç de majoritat necites.

En 2005, las illas foguèron devastadas pel ciclòn Percy, que los vilatges demorèron de temps amb 1 m d'aiga de mar. La pujada del nivèl de las mars es una risca de las grandas per l'avenidor de las illas.