Resurreccion

La resurreccion es lo fach de tornar a la vida après d'èsser estat mòrt. La resurreccion dels mòrts es una doctrina centrala de las religions josieva, cristiana e islamica. Se pòt referir a la resurreccion de personas detereminadas, o ben a una resurreccion de l'umanitat. Segon aquelas cresenças se pòt comprene una resurreccion del còs o una resurreccion de l'esperit o de l'amna de la persona.

La Resurreccion de la Carn, per Luca Signorelli

Origina

La cresença en la resurreccion es fòrça anciana, fa de milièrs d'ans las ancianas religions celebravan cada an la mòrt e la resurreccion d'Osiris, Atis, Mitra e d'autres dieus.

Dos mila ans abans la naissença de Jesús, en Egipte, se cresiá que lo dieu Osiris aviá vencut la mòrt e qu'aviá ressuscitat a la vida. Tot egipcian desirava seguir lo seu exemple. La legenda dich qu'Osiris foguèt assassinat pel seu fraire Seth. Mas la seuna femna Isis e lo seu filh Òrus lo ressuscitèron a la vida. L'istòria del faraon ressuscitat influís suls egipcians, esperants de vida eternala. Las momias se preparavan exactament del meteis biais qu'aviá estat preparat lo còs d'Osiris. Se tot anava plan lo defunt se podava venir un Osiris e viure eternalament.

Las piramidas d'Egipta son consideradas pels arqueològs coma de maquinas de la resurreccion e l'aisina d'un complèxe procés ideal per ajudar lo faraon dins lo seu viatge cap a l'al delà.

Bíblia

Resurreccion de Jesucrist de Johann Heinrich Tischbein

Dins la Bíblia, la resurreccion, se presenta coma un fach provat amb testimònis oculars. Lo concèpte e los exemples de resurreccion apareisson tant dins l'Ancian coma dins lo Nòu Testament. Dins l'Ancian Testament la paraula resurreccion a lo sens: de tornar a la vida o reanimar lo còs fisic, aparéis lo concèpte de l'union cos/amna. Dins lo Nòu Testament, es l'apòstol Pau que nos parla d'una resurreccion en l'esperit.

Resurreccions citadas dins la Bíblia:

Ancian Testament

• Eliàs ressuscita en un enfant.
• Elisèu successor d'Eliàs tanben ressuscita en un enfant.

Nòu Testament

• Jèsus ressuscita lo filh d'una veusa a Naín.
• Jèsus ressuscit la filha de Jaïre. (Marc 5,21-24)
• Jèsus ressuscita a Làzer. (Joan 11,1-44)
• Jèsus, après sa mòrt, ressuscita lo tresen jorn (Luc 24,34).
• Pèire ressuscita Dorca (Tabita).
• Pau ressuscita lo jove Eutiquian.

Cal remembrar los recits biblics qu'explican cossí Enòc e lo profèta Eliàs foguèron portats a la preséncia de Dieu sens experimentar la mòrt, e tanben las cresenças en la resurreccion de Moïses per que se trobèt pas la tomba. Los dos apareisson dins lo passatge de la transfiguracion de Jèsus Crist.

Fin finala lo profèta Ezequiel a la vision de la val dels òsses sècs, ont son tornats a la vida coma una armada. Alara nos descriu la profecia que dich que l'ostal d'Israèl será un jorn tornat a la vida per viure en la seuna tèrra.

Roma

Pendent l'Empèri Roman serán celèbres los taumaturgs, que fasián de miracles e ressuscitavan los morts. Tanben d'entre los soldats de roman fòrça aderissián a la religion de Mitra, un dieu que ressuscita après la mòrt.

Cristianisme

La mòrt e resurreccion de Jèsus, forman partit del dògma central cristian. Jèsus es l'anhèl de Dieu que mejans la seuna mòrt pòrta lo pecat del mond e perdona lo Pecat original d'Adam e Èva. La resurreccion de Crist, significa la victòria fàcia l'esclavatge del pecat e de la mòrt, es lo signe d'una resurreccion universala d'aqueles qui creson a Dieu (Romans 9,37-39). La Glèisa Catolica celèbra la fèsta de la resurreccion per Pascas.

La resurreccion de Jèsus se basa sus dos fachs importants:

• La descobeèrta del sepulcre vuèit, per de Maria Magdalena.
• Las apareissons de Jèsus après sa mòrt, davant de testimònis.

Resurreccion de la carn

Es la resurreccion de totes los mòrts lo jorn del Jutjament Darrièr. Los escrichs de l'Ancian Testament e del judaïsme tardiu, testimònian d'una apareisson progressiva de la cresença dins la resurreccion de la carn que la conta en primièr dins lo seu libre Danièl (12,1). Als temps de Jèsus la resurreccion de la carn èra rebutada pels Saducèus, per aver pas èsser testimoniada per Moïses.

Islam

L'islam ensenha que l'òme a una amna que passa dins l'al delà. Segon l'Alcoran l'anma pòt tenir diferentas destinacions, que pòdon èsser lo Jardin celèste paradisiac o lo castig d'un infèrn butlant. Aquela terribla fin es descricha amb fòrça detalhs dins l'Alcoran.

Segon la tradicion, Maomet puja al cèl dempuèi de la mesquita d'Umar o Dòma de la Roca. Aquel fach nomenat lo Miraj explica que Maomet montant sus un caval alat del nom de Buraq e en companhià de l'arcàngel Gabrièl ascendiguèt al cèl passant las sèt esfèras celèstas ont se trobèt amb totes los profètas precedents, fins a que, fin finala, arribe en Preséncia Divina. Lo Miraj es un fach qu'a l'ora d'ara comemòran los musulmans.

Practicas del Vodó

Dins las religions africanas avem las practicas del Vodó, amb de rituals mejans que "ressuscitan" los mòrts -los nomenats zombis- qu'unes son utilizats coma esclaus.

A çò que sembla, per realizar aquela operacion, los mascs utilizan la tetrodotoxina (TTX), una toxina que se tròba dins lo Diodon hystrix (peisson pòrc espic) qu'abita las còstas del Japon e de la Cariba. La TTX, administrada en dòsi mièg letala, es capabla de crear un estat de mòrt aparenta pendent de jorns, pendent que lo subjècte demora conscient. Segon la cresença populara, l'ingestion de sal liberariá lo zombi dels efèctes de la dròga, provocant la "resurreccion" del defunt supausat.

Racionalisme

Pendent lo sègle XVIII divèrses autors racionalistas faguèron d'interpretacions de la supausada resurreccion de Jèsus. Aqueles autors ensajan de donar una interpretacion scientifica e racionala del fach de la resurreccion. Per la desapareisson del còs de Jèsus del sepulcre, tres son las possibilitats que presentan:

• Lo cadavre de Jèsus foguèt raubat
• Qualqu'un o desplacèt sens pensar mal.
• Que lo defunt èra pas mòrt vertadièrament

D'autre autors coma Robert Ambelain defendon l'ipotesis del panatòri del còs de Jèsus e la substitucion per un doble que seriá lo personatge que s'apareguèt mai tard als apòstols.

Del punt de vista scientific, unas de las resurreccions mencionadas, dins e fòra de la bíblia, poírian èsser de simples diagnostics erronèus del decès, que lo malaut aviá estat enterrat viu. A l'epòca en Judèa existissiá un protocòl rigorós per certificar la mort d'un defunt. Se considerava que la persona èra mòrta, simplament quand arrestava de respirar. Aquò fa que qualques personas poiriàn aver estat consideradas coma mòrtas quand encara èran viventas, coma dins lo cases d'epilepsia que provòcan un estat catatonic que la persona demora paralizada, coma mòrta e après qualques minutas o oras, lo malaut torna a la normalitat. De fach, la casuistica de las resurreccions es frequenta, tant dins de la bíblia, coma fòra, dins lo mond pagan.

Los racionalistas las considèran coma de recits fantastics o mitologics.

Bibliografia

• PUIG I TÀRRECH, Armand. Jesús un perfil biogràfic,614.(ca)
• "Momias" Biblioteca Visual Altea (es)
• Robert Ambelain,Jesús o el secreto mortal de los templarios (es)
• Dag Øistein Endsjø, Greek Resurrection Beliefs and the Success of Christianity, Palgrave Macmillan, 2009 (en)
• Joseph McCabe, "El mito de la Resurrección" (es)