Rèn
Un rèn o rène o rangièr dins son abitat natural en Suècia
Règne | Animalia |
---|---|
Embrancament | Chordata |
Sosembr. | Vertebrata |
Classa | Mammalia |
Sosclassa | Theria |
Infraclassa | Eutheria |
Òrdre | Artiodactyla |
Familha | Cervidae |
Sosfamilha | Capreolinae |
Reng de precisar
Rangifer tarandus
(Linnaeus, 1758)
VU A2a : Vulnerable
Reparticion geografica
<span style="background: #Error d'escript : la foncion « trim » existís pas."> <font color="#Error d'escript : la foncion « trim » existís pas.">/ rèn
<span style="background: #Error d'escript : la foncion « trim » existís pas."> <font color="#Error d'escript : la foncion « trim » existís pas.">/ caribó
Lo rèn[1], (var. rène [2], rangièr[3] ), conegut coma caribó en America del Nòrd, es un cervid (concrètament Rangifer tarandus) qu'abita en Artic e dins las regions subarticas.
Abitat
modificarLos rèns se trapan en mantuna zòna d'Escandinàvia (inclusa Islàndia), en Russia, Groenlàndia, Canadà e Alaska. En 1952 foguèron reïntrodusits en Escòcia ont s'èran estenches al sègle X. Lo rèn adometgit se trapa principalament al nòrd d'Escandinàvia e de Russia, mentre que lo salvatge se trapa principalament en America del Nòrd, Groenlàndia e Islàndia.
Anatomia
modificarLo pes de la femèla oscilla entre los 60 e 170 kg. Dins mantuna sosespècia de rèn lo mascle es un pauc pus grand, dins d'autras lo mascle pòt aténher los 300 kg. Dins los dos sèxes li creisson de banas. La casuda de las banas pels mascles vièlhs (de la varietat escandinava) es en decembre, pels mascles joves a la prima e per las femèlas pendent l'estiu. Los rèns domètges an de patas pus cortas e son pus pesucs que sos cosins salvatges. Son romiaires, e an un estomac de quatre cavitats. Principalament manjan de liquèns en ivèrn. Ça que la, tanben manjan las fuèlhas de sauses e beç, tant coma d'èrbas. Tanben pòdon manjar de rats de camp, de lemmings (lemmus lemmus), d'aucèls e d'uòus d'aucèl.
Populacion
modificarA l'estat salvatge emigran en formant de grandas manadas de lors abitats de naissença a lors abitats d'ivèrn. Lors batas largas los ajudan a se mòure per la nèu o la tondra, e tanben quand nadan. Aproximativament un milion vivon en Alaska, e un nombre similar abita en Canadà. S'es estimat un nombre de cinc milions en Eurasia, principalament adometgits. Los mascles normalament se separan de la manada e son solitaris, e demòran principalament de femèlas, çò qu'afavorís las manadas matriarcalas.
Lor preséncia dins la cultura
modificarLos rèns se remarcan per lor preséncia dins la cultura nadalenca, a travèrs dels mitics rangièrs nadalencs, que s'encargarián de lançar la lisa del Paire Nadal.
Referéncias
modificar- ↑ Del suedés ren (id.), lo mot rèn es estat incorporat dins lo diccionari referencial basic del Congrès Permanent de la Lenga Occitana Diccionari en linha Lo Congrès. Lo mot "rèn" es estat autanplan incorporat dins lo Diccionari General de la Lenga Occitana de l'Academia Occitana.
- ↑ Diccionari en linha Lo Congrès.
- ↑ Francisme referenciat dins lo Tresor dau Felibrige (TdF) amb una citacion en francés tirada del "Livre de Chasse" de Gaston Fèbus Frederic Mistral TDF P-Relena pagina 698.