Procès de Nuremberg
Lo procès de Nuremberg es lo procès intentat, davant un tribunau militar, per lei venceires de la Segonda Guèrra Mondiala a 24 responsables e a 8 organizacions dau IIIen Reich inculpats de crimes còntra la patz, de crime còntra l'umanitat e de crimes de guèrra. Menat per una comission quadripartita (Union Sovietica, Estats Units d'America, Reiaume Unit, França), durèt dau 20 de novembre de 1945 au 1èr d'octòbre de 1946.
S'acabèt per la condamnacion a mòrt de Hermann Göring (cap de la Luftwaffe e successor designat d'Adolf Hitler[1]), de Hans Franck (governador generau de Polonha, d'Alfred Jodl (cap d'estat-major de la Wehrmacht), d'Ernst Kaltenbrunner (cap de l'ofici centrau de la seguretat dau Reich), de Wilhelm Keitel (ministre de la Guèrra), d'Alfred Rosenberg (teorician dau nazisme, ministre dei territòris ocupats a l'Èst), de Fritz Sauckel (responsable de la deportacion de la man d'òbra fòrçada), de Wilhelm Frick (ministre de l'Interior, governador de Boèmia-Moràvia), Joachim von Ribbentrop (cap de la diplomacia dau Reich), d'Arthur Seyss-Inquart (organizator de l'Anschluss, ministre dei territòris neerlandés ocupats) e de Julius Streicher (propagandista nazi). D'autreis accusats foguèron condamnats a de penas de preson coma l'amirau Dönitz (successor d'Adolf Hitler), Rudolf Hess (successor designat d'Adolf Hitler fins a 1941) e Albert Speer (ministre de l'armament). En mai d'aquò, plusors organizacions, especialament la SS, lo RSHA e la Gestapo, foguèron declaradas « organizacions criminalas », çò que permetèt de'n jutjar lei sòcis.
Lo procès de Nuremberg permetèt, per lo premier còp, d'aplicar la nocion de crime còntra l'umanitat qu'es un aspèct major de la justícia internacionala actuala. Son modèl foguèt adoptat per la seguida per d'autrei procès de criminaus de la Segonda Guèrra Mondiala coma lo tribunau militara internacionau per l'Extrèm Orient. Enfin, la condamnacion dei caps principaus de l'Alemanha Nazi permetèt d'organizar la denazificacion dau país e de jutjar lei foncionaris e lei militars aguent participat ai crimes ordonats per lo regime hitlerian.