Wikipèdia

Priam

Dins la mitologia grèga, Priam (en grèc ancian Πρίαμος) es lo rei mitic de Tròia al moment de la guèrra de Tròia. Es filh de Laomedon e de la ninfa Strimo[N 1] o de Zeuxippa[1] e a per esposa Ecuba.

 Priam
Personatge de mitologia
Priam tuat per Neoptolèma, filh d'Aquilles, anfòra attica de figuras negras de la classa de Cambridge 49, v.;520-AbC., Lovre
Aliàs Podarces
Genre mascle
Espècia uman
Activitat(s)Rei mitic de Tròia
EntoratgeLaomedon (paire), Arisbèa (femna), Ecuba (femna), Laotoèa (femna)

Mite modificar

Segon lo poèta grèc Omèr, narrator màger de la guèrra de Tròia, Priam es de la mèsma edat que Pelèu[il 1]. Apollodòr[2] indica que d’en promièr se nomena Podarces (Ποδάρκης, « pè leugièr ») abans d'èsser comunament nomenat Priam. A l’eissit de la presa de Tròia per Eraclès e Telamon, es lo sol filh de Laomedon a èsser estalivat. Que venga pas esclau, es crompat per sa sòrre Esiona e pren alors lo nom de Priam, que significa « revrompat ». L'Iliada conta la destruccion de Tròia per Eracles, mas los enfants de Laomedon an pas cap de ròtle dins son raconte[il 2]. A l'epòca d’aquesta guèrra, Laomedon envièt Priam lutar contra Eracles; lo combat se debanèt en Frigia: es d’aquesta guèrra que parla Priam a Elena al cant III[il 3]. Mai tard dins sa vida, foguèt l'alliat dels Frigians pendent unas campanhas contra las Amazònas[il 4].

Priam es descrich dins l'Iliada coma avent fòrça bontat e justícia exemplara. Fa partit dels vièlhs savis que per causa d’edat fan pas la guèrra e observan dempuèi las pòrtas Scèas de la vila. Al contrari dels conselhièrs, refusa de far portar a Elena a responsabilitat de la guèrra e se l'atribuís puslèu a se mèsme. Invita Elena a li presentar los caps grècs[il 5]. Priam (ambAntenor) sortís de la vila segura per anar sus la plana dels combats, ont li es demandat de caucionar lo jurament del sòrt del dual entre Alexandre e Menelas que cristaliza entre los dos òmes la quita rason de la guèrra de Tròia e lo sòrt dels troians e grècs[il 6]. Vei morrir fòrça de sos filhs pendent la guèrra e subretot Ectòr, tuat per Aquilles. Aqueste refusant de tornar lo còrs d’Ectòr a sa familha per las funeralhas, Priam van en plen camp dels grècs per suplicar Aquiles que per respècte li tornarà lo còrs de son filh. L’encontra d’Aquiles e de Priam es un dels passatges mai esmovents de l’Iliada[il 7]. Fa menar lo còrs d’Ectòr sus un carri; alara que Cassandra lo vei en primièr arribar a l’alba, es blocat per la fola al nivèl de las pòrtas de la vila ont Andromac e Ecuba venon plorar e embraçar lo mòrt[il 8]. Segon lo pseudo-Apollodòr[3] e Igin[4] es tuat per Neoptolèma, lo filh d’Aquiles, sus l'altar dins lo palais de Tròia.

Descendéncia modificar

La descendéncia de Priam — sovent designada jol tèrme de « Priamidas »[5],[6] — es plan nombrosa.

Segon Omèr, a cinquanta filhs, que vint e tres citats per los noms, e dotze filhas maridadas qui vivon amb el[il 9], que cal apondre Cassandra e Polixèna, que ne son pas maridats. Detz e nòu son los enfants de Priam e d'Ecuba[il 10]. Apollodòr[2], fa, el, una tièra de quaranta e sièis mascles (mai un se comptam Troïlos qu’es dich filh d’ecuba e d’Apollon) e uèit filhas. Igin[4] dona cinquanta e cinc noms[N 2]. Ectòr, Paris, Deifòb, Elenos, Troïlos per las filhas, Cassandra, Polixèna per las filhas, son sos enfants Que son mai presents dins la cultura grèga e latina. Plan sovent le nom de la maire es pas explicitament citat. A la lutz de la vasta descendéncia de Priam, se pòt suggerir qu’aguèt mai d’una femnas mai o mens conegudas dels autors grècs.

Lo malastre sembla s'acarnir per acabar la dinastia de Priam amb determinacion: los Grècs se fan fòrts de far morir los descendents del rei de tròia, quitament se se coneis pas l’astre de totes. Son quita felen, Astianax, filh d'Ectòr, alara menon e eritièr possible del tròn, es getat pel dessús de la muralhas de la vila e per lo far morir segon las versions mai correntas[7]. Lo fracàs dels Troians dins la guèrra de Tròia fa trantalhar l’òrdre geopolitic de la refgion: segon la version d'Euripides o aquesta d'Ovidi, Priam abriga son darrièr filh, Polidòr, dins l’esper que siá lo subrevivent de la dinatia, e lo confia alara al rei tràcia Polimnestòr, rei cupid sembla, qu’esitèt pas a passar d'amic a traïdor vergonhós fasent tuar a la lança lo prince troian e se desfar vulgarament del còrs dins l’ondada vesina[8],[9]. La branca cabdeta de l’ostal de Tròia, aquesta dirigida per Enèu, sembla astrada melhor segon l'Eneïda.

Nòtas e referéncias modificar

 
Priam suplicant Aquiles de li torne lo còrs d'Ectòr (Alexandre Ivanov)

Nòtas modificar

  1. ↑ Hellanicos (4F139) suivant Apollodore (III, 12, 3) mentionne également Placia, fille d’Otréos et Leucippé.
  2. ↑ amb una desena incertains: Brissonius, Demnosia, Eresus, Ethionome, Henicea, Hipposidus, Demosthea, Lysianassa, Phegea, Philomela.

Referéncias modificar

Omèr, Iliada

  1. ↑ XXIV, 475.
  2. ↑ V, 638-642.
  3. ↑ Vers 184-190.
  4. ↑ Vers 190 et suiv.
  5. ↑ III, 146-174.
  6. ↑ III, 261-263.
  7. ↑ Chant XXIV.
  8. ↑ XXIV, 695-720
  9. ↑ VI, 240-250.
  10. ↑ XXIV, 496.
Autras referéncias anticas
  1. ↑ Alcman, Modèl:Fr. 171 PMG.
  2. ↑ 2,0 et 2,1 Apollodòr Bibliotèca II, 6, 4 et III, 12, 5. Error de citacion : Etiqueta <ref> no vàlida; el nom «app» està definit diverses vegades amb contingut diferent.
  3. ↑ Apollodòr Epitòma, V, 21.
  4. ↑ 4,0 et 4,1 Modèl:HygFab, CXII et XC, XCI, XCIII. Error de citacion : Etiqueta <ref> no vàlida; el nom «hyg» està definit diverses vegades amb contingut diferent.
  5. ↑ Les Troyens de l'Iliade: mythe et histoire], Librairie Droz, 1985, p. 117 et suivantes.
  6. ↑ « Priamide », sur dicolatin.com (consulté le 9 novembre 2016).
  7. ↑ Apollodòr Bibliotèca E. V, 22 (ou 23)
  8. ↑ Ovidi Metamorfòsi (XIII, 429-435 et 531-575).
  9. ↑ Euripides Ecuba (pèça entièra)

Vejatz tanben modificar

  • Tresaur de Priam
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Priam&oldid=2430413 »