Magalona

Magalona es un masatge apertenent ara a la comuna de Vilanòva de Magalona (Erau). Es una anciana illa volcanica ligada a l'ora d'ara al continent per de cordons litorals. Lo site abriga ara la Catedrala de Sant Pèire e Sant Pau de Magalona e un centre d'ajuda pel trabalh.

Toponimia

Las fòrmas ancianas son : civitas Magalonensium (variacions : Magolonensium, Magalenensium) , au sègle V, Magalona, cap a 678, Magdalonam, Magalonam en 752, sedis Magalone cap a 922, S. Petri de Magalona en 961, Magalone seu Villenave, aut Magalone aut Villenove en 1055, apud Magalonam en 1161, etc., ecclesie Magalone en 1180, l'avesque de Magalona en 1318, 1320, insulam Magalone en 1331, Maguelonne en 1505, Maguelonne en 1514, Magalone en 1529, 1550, Maguelone en 1570, Maguelonne en 1613, le chateau forteresse de Maguelonne en 1632, Maguelone en 1626, 1648, Magueloñe en 1740-60, Maguelonne en 1770-71 (mapa de Cassini), Maguelone en 1771^[1].

Segon Hamlin, Magalona vendriá daus elements preceltics *mag- « autura» e *lona « palú », çò que donariá un sens dau tipe : « truc [que s'elèva] daus palús »; una autra possibilitat seriá amb dos sufixes (*mag-al-ona, cf. Magalaç)^[1]. Segon Delamarre, Magalona vendriá dau celtic *magalona, de *magalos, « prince », amb un sens que seriá « domèni princièr » ^[2].

Istòria

Foguèt una anciana ciutat fondada pels Visigòts, sus l'illa omonima. En rason de la seuna posicion sus un cordon sablonenc aisit d'aparar, entre una lòna e la mar, l'illa venguèt lo luòc d'una catedrala e un ancian evescat que foguèt roïnat pels Francs en 737.

La vila actuala de Vilanòva de Magalona foguèt bastida a la meteissa epòca sul continent.

Los evesques se refugièron sul site de Substancion qu'arai despareguèt. Magalona foguèt relevada per l'evesque Arnald (1030-1060). En 1172, lo comtat de Melguèlh passèt als mans de l'Ostal de Tolosa. Lo privilègi de batre moneda (lo sòu melgorian) aperteniá als comtes de Melguer que, roïnats, daissèron lors drechs al papa Innocenci III que los fudèt a l'evesque Guilhèm III d'Autinhac (1204-1216) lo 14 d'abril de 1215. Dempuèi, la comtat de Melguer foguèt als mans dels evesques de Magalona. Aqueles evesques deguèron far fàcia a la pujada de l'ostal d'Aragon que veniá de dintrar en possession de Montpelhièr. A partir de 1293, Felip IV de França installèt un talhèr a Someire que foguèt transferit a Montpelhièr en 1356. Lo sètge episcopal foguèt suprimit en 1536 e s'establiguèt a Montpelhièr.

La Catedrala de Sant Pèire e Sant Paul de Magalona d'estil romanic, fortificada, foguèt classificada Monument istoric. Lo site abriga actualament un centre d'ajuda pel trabalh.

Geologia

L'illa foguèt formada per una erupcion surtseiana entre -3,8 Ma e 5 Ma (pliocèn)^[3].

Galariá

Faciada Oèst de la catedrala de Sant Pèire e Sant Pau de Magalona
per Séraphin-Médéric Mieusement
(mars 1888)
Faciada occidentala e portal de la catedrala de Sant Pèire e Sant Pau de Magalona.
Relèu de Sant Pèire (a dreta del portal).
Relèu de Sant Pau (a esquèrra del portal).

Nòtas et referéncias

↑ ^1,0 et ^1,1 Frank R. Hamlin, Toponymie de l'Hérault, Dictionnaire Topographique et Étymologique, Éditions du Beffroi e Études Héraultaises, 2000, p. 225
↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 185 e 355
↑ Paul Ambert, Le volcanisme Pliocène inférieur de Maguelone (région de Montpellier, Hérault)- C. R. Geoscience 335 (2003).

Vejatz tanben

Ligams intèrnes

Ligams extèrnes

Bibliografia

(fr)J. Rouquette e A. Villemagne, Cartulaire de Maguelone, 4 tomes, 1912
(fr)J. Rouquette e A. Villemagne, Bullaire de l'église de Maguelone, 2 tomes, 1914

[frh-1] 1,0 et ^1,1 Frank R. Hamlin, Toponymie de l'Hérault, Dictionnaire Topographique et Étymologique, Éditions du Beffroi e Études Héraultaises, 2000, p. 225

[2] Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 185 e 355

[3] Paul Ambert, Le volcanisme Pliocène inférieur de Maguelone (région de Montpellier, Hérault)- C. R. Geoscience 335 (2003).

[1]

[2]

[3]