Joseph Aloïs Schumpeter (Triesch, Moràvia, 8 de febrièr de 1883 – Salisbury, Connecticut, 8 de genièr de 1950) es un economista autriac del mitan del sègle XX, conegut per sas teorias sus las fluctuacions economicas, la Destruccion creatritz e l'innovacion. Es l'autor d'una Istòria de l'analisi economica, pareguda en 1954 e que encara fa referéncia. Es un dels grands conservators del sègle XX amb Russell Kirk e Leo Strauss. Pas dins lo corrent keynesian, nimai dins lo corrent marxista, pasmens que liberal, es qualificat d’economista eterodòxa per sas teorias sus l’evolucion del capitalisme.

Joseph Schumpeter
Naissença8 de febrièr de 1883
Triesch, Moràvia (Àustria-Ongria)
Mòrt8 de genièr de 1950
Salisbury, Connecticut (Estats Units d'America
País d'originaBandièra: ÀustriaÀustria

Biografia

modificar

Joseph Schumpeter nasquèt en 1883 a Třešť en Moràvia, vila àustroongresa, uèi en Chequia, d'un paire industrial del textil. Venguèt orfanèl a l'edat de 4 ans. Passionat per l'Antiquitat greco-latina, dintrèt en 1901 a la facultat de drech de Viena e s’interessèt lèu a la sociologia en estudiant d'autors coma Werner Sombart e Max Weber. Descobrigèut l’economia, en seguent los corses dels teoricians de l'Escòla austriaca: Friedrich von Wieser, Eugen von Böhm-Bawerk e Carl Menger[1]. Diplomat doctor en drech en 1906, anèt en Anglatèrra e se maridèt en 1907 amb Gladys Ricards Seaver. Mas son maridatge faguèt fracas[2]. Daissèt alara Anglatèrra e s'installèt al Caire ont trabalhèt coma qu'avocat pel tribunal mixte internacional.

En 1908, publiquèt son primièr obratge, que venguèt sul còp un classic de l'estatistica economica, Natura e esséncia de l'economia teorica, çò que li permetèt d'obtenir en 1909 un pòste de professor associat en economia politica a l'Universitat de Czernowitz.

Publiquèt la primièra edicion de sa Teoria de l'evolucion economica en 1911, obratge que se desliga de l'encastre neoclassica e testimònia de son interès per la dinamica e las leis del cambi economic. Schumpeter met subretot en relèu l'importància de l'entreprenor e del processus de destruccion creatritz aportada per l'ofèrta de produches nòus sul mercat. Entre 1911 e 1919, ensenhèt coma professor a l'Universitat de Graz (en Àustria). Amb los sociològs Werner Sombart e Max Weber, dirigiguèt Archiv für Sozialwissenschaften (Archius per las sciéncias socialas). En 1913-1914, foguèt professor invitat a l'universitat Columbia de Nòva York.

Aprèp la Primièra Guèrra Mondiala, foguèt per pauc de temps ministre de las Finanças (1919-1920) del gouvèrn de coalicion social-democrat e social-crestian d'Otto Bauer alara que l’Empèri d'Àustria-Ongria s’esfondrava. Divorcièt de Gladys puèi dirigiguèt pendent quatre ans una banca privada, la Banca Biedermann de Viena, fins a sa quincanèla (1920-1924)[3].

En 1925 venguèt professor de finanças publicas a l'Universitat de Bonn e faguèt un movèl matrimòni amb Anna Reisinger. Mas l'an seguent, moriguèron sa femna e lor filh noirigat. Publiquèt la segonda edicion de la Teoria de l’evolucion economica (1926). A partir de 1927 e fins a sa mòrt, ensenhèt a l'Universitat de Harvard ont s'installèt definitivament en 1932, a la seguida de la pujada del nazisme en Euròpa Centrala. D'entre sos estudiants a Harvard i a Robert Heilbroner, Paul Samuelson, Wolfgang Stolper, Paul Sweezy, Nicholas Georgescu-Roegen e James Tobin.

Un tresen còp se maridèt amb una economista Elizabeth Boody en 1937. De 1937 a 1941, sa reputacion internacionala lo menèt a la presidéncia la Societat d’econometria qu'es un dels fondators. Venguèt president de l'American Economic Association en 1948. La fin de sa vida serà marcada per l'edicion de dos obratges importants: Los Cicles dels afars (1939) que tracta de l’analisi de la creissença) e Capitalisme, socialisme e democracia (1942) que li valdrà una fama d’economista « eretic ».

Moriguèt lo 8 de genièr de 1950 d'una emorragia cerebrala dins son ostal de Taconic, (Connecticut), al moment qu'èra elegit primièr president de la novèla Associacion Internacionala d'Economia. Son esposa, Elizabeth Boody editarà aprèp sa mòrt la monumentala Istòria de l'analisi economica (1954) que i consacrèt sos darrièrs ans e L'esséncia de la moneda (1970).

Teoria economica

modificar

Schumpeter se daissa dificilament classificar dins una escòla economica. Pasmens qu'èra austriac, jamai èra de l'Escòla austriaca amb que foguèt familiarizat pels ensenhaments d'Eugen von Böhm-Bawerk a l'Universitat de Viena.

L'economista qu'admirava mai èra sens controvèrsia Léon Walras, mas son analisi despassa fòrça l'encastre neoclassic. Tanben foguèt fòrça influenciat pels escriches del sociològ alemand Max Weber. E, se partatgèt de conclusions amb Karl Marx, son analisi èra fòrça alunhada del marxisme. Es considerat en general coma lo fondator de l'evolucionisme economic. Es atal repertoriat dans lo cercle dels economistas dichs « eterodòxes ».

Estima que lo fondament e lo ressòrt de la dinamica de l'economia son l'innovacion e lo progrès tecnic. L'istòria del capitalisme es una mudason de contunh. La tecnologia evolua, se transforma butant de panèls entièrs de l'activitat economica a se passir fins a desapareisser aprèp que foguèron dominants. Lo cambi es estructural abans d'èsser quantitatiu.

Lo vam del sistèma economic: l'entrepreneire innovador

modificar

Schumpeter insistís sul ròtle major de las innovacions dins lo vam, la mesa en movement de l'economia jos l'accion de l'entrepreneire. Es per la fabricacion de produchs nòus, l'adopcion de processus e de tecnicas inedits, l'utilizacion de novèlas matèrias primièras o la dobertura de novèls mercats que las estructuras acaban per cambiar.

L'innovacion: de l'economia estacionària cap a l'evolucion economica

modificar

Schumpeter vòl provar lo ròtle determinant de l'innovacion dins lo vam del sistèma economic. Pren coma punt de despart la modelizacion d'una economia estacionària, nomenada circuit economic, e que los diferents elements estructurals se reproduson a l'identic.

S'agís d'una representacion simplificada de la vida economica e de las relacions que se nosan entre los agents economics. La logica d'aquel circuit economic es aquela de l'equilibri general: los movements adaptatius dels prèses asseguran l'adequacion entre las diferentas variablas economicas, e cada factor de produccion es pagat a son prètz. Aquel circuit economic se caracteriza per la liura concurréncia, la proprietat privada e la division del trabalh entre los agents.

Aqueles darrièrs, qu'agisson en foncion de lor experiéncia passada, introduson cap de ruptura fondamentala dins lors comportaments e las relacions economicas en plaça. Los metòdes de produccion e las practicas de consomacion demòran establas, l'ofra ven egala a la demanda pel jòc dels prèses, de biais que l'allocacion de las ressorsas es eficienta. Los comportaments rotinièrs e los mecanismes adaptatius conduson alara a un estat estacionari.

Òr, segon Schumpeter, aquela rotina es trencada per l'entrepreneire e sas innovacions. Atal, l'evolucion pòt pas venir d'una modificacion quantitativa (aument de la produccion o del capital), mas de la transformacion qualitativa del sistèma de produccion. Schumpeter mòstra que lo factor determinant d'aquela evolucion es l'innovacion: aquela es al còr en mai del procèssus de creissénça, de transformacions estructuralas mai importantas.

Se gropa en general las innovacions en doas categorias: las innovacions de produch e las innovacions de procediment. L'actor central d'aqueles darrièrs es l'entrepreneire.

L'entrepreneire actor fondamental de l'evolucion economica

modificar
 
Thomas Edison, entrepreneire marcant de la fin del sègle XIX
 
Henry Ford, qu'inspirèt Schumpeter per sa descripcion de l'entrepreneire modèl

Dins la concepcion de Schumpeter, l'entrepreneire incarna lo pari de l'innovacion, tèsi que desvelopèt en particular dins Teoria de l'evolucion economica en 1913 ; son dinamisme assegura la reüssida d'aquela. L'entrepreneire, que se deu pas confondre amb lo cap d'entrepresa simple administrator gestionari, o amb lo rentièr capitalista proprietari dels mejans de produccion, es per el un vertadièr aventurièr qu'esita pas a sortir de las dralhas per innovar e entraïnar los autres òmes a agir d'un biais diferent que la rason, la crenhença o l'abitud, lor dictan de far. Deu véncer las resisténcias que s'opausan a tota novetat riscant de negar lo conformisme del mitan.

Per exemple, Henry Ford èra pas un entrepreneire quand en 1906 venguèt cap d'entrepresa independent, mas o venguèt en 1909 quand sos usinas comencèron de fabricar la famosa Ford T a un còst que ne fa pauc a pauc un estatut d'objècte de consomacion corrent als Estats Units d'America: adoptèt lo sistèma de cadena de montatge, permetent a l'encòp de baissar lo còst de produccion e d'aumentar son debit, alara davancièr de la produccion de massa. Un autre exemple de vertadièr entrepreneire es Alfred Krupp quand concentrèt verticalament sas entrepresas, e que metèt en practica lo novèl procediment de fabricacion de l'acièr imaginat per l'anglés Henry Bessemer.

L'entrepreneire es plan segur motivat per la realizacion de beneficis eissits dels riscs preses e la reussita. Mas, la concepcion del profit defenduda per Schumpeter es originala: l'entrepreneire crèa de valor, tot coma lo salarièr, e es tanben motivat per un ensems de mobils irracionals que los principals son sens dobte la volontat de poténcia, lo gost esportiu de la victòria e de l'aventura, o la jòia simpla de crear e de donar vida a de concepcions e idèas originalas. Per Schumpeter, lo profit es la sancion de l'iniciativa creatritz dels riscs preses per l'entrepreneire. Aquela concepcion es contrària als economistas classics que fasián del profit la contrapartida dels esfòrces productius (capital e trabalh) de l'entrepreneire, alara qu'es puslèu del ròtle del cap d'entrepresa. Aquela concepcion es tanben contrària a la marxista que plaça l'origina del profit dins la confiscacion de la maivalença, es a dire l'apropriacion d'una partida del fruch del trabalh dels salariats pel rentièr capitalista.

Lo profit es encara mai important e immediat que l'entrepreneire es capable de rebutar tota forma de concurréncia dirècta e immediata. L'innovacion consistís pus sovent a aver una posicion favorabla dins sa branca, e sa difusion permet d'obtenir de dreches comercials que tecnicament permeton a l'entrepreneire de dispausar d'un monopòli. Schumpeter considèra los monopòlis nascuts de l'innovacion coma necessaris al bon foncionament del capitalisme. En situacion de monopòli, l'entrepreneire es liure de fixar un prètz de venda superior a son còst marginal. En situacion de concurréncia pura e perfècta, per aumentar sos profits, l'entrepreneire a pas mai aquela possibilitat; al contrari per demorar concurrencial, son prètz de venda pòrta a s'aprochar del còst marginal (es lo concèpte marxista de la baissa tendenciala del taus de profit qu'es criticat aquí per Schumpeter). Per tornar beneficiar d'una libertat dels prèses de venda, luenh del còst marginal, l'entrepreneire deu baissar aquel darrièr en redusent sos còstes de produccion per d'economias d'escala (aument de la produccion e de la talha de las entrepresas) o per una aumentacion de la productivitat (coma per l'innovacion). Los riscs que pren l'entrepreneire en innovant son motivats per la perspectiva de conquesta d'una posicion de monopòli o per sa demorança.

Schumpeter mòstra qu'un univèrs non atomistic (grand nombre d'entrepresas) es pas forçadament negatiu pel consomator perque lo monopòli mena pas totjorn a l'aument dels prèses o a la baissa de la produccion. L'entrepresa geganta percebent un susprofit pòt efectuar d'investiments importants. Encara, las innovacions engendran d'efèctes de sinergia al nivèl de l'economia. An d'externalitats positivas sus l'entraïnament sus de sectors economics e de creacions de novèlas activitats. Apareisson coma fèrre d'ast de la creissença economica, justificant alara l'existéncia d'aqueles novèls actors contribuissent al vam del capitalisme. Pasmens, aquelas situacions de monopòli duran pas. Es lo jòc de la concurréncia que las banaliza batalhejant pels susprofit, lo motor del progrès economic, mas tanben lo factor explicatiu dels movements ciclics de l'economia.

De fluctuacions economicas al cambi social: la destruccion creatritz

modificar

L'innovacion es a l'encòp font de creissença e factor de crisi. Es çò que Schumpeter resumís per la formula « destruccion creatritz ». Las crisis son pas de simples mancas de la maquina economica; son inerentas a la logica intèrna del capitalisme. Son salutàrias e necessàrias al progrès economic. Las innovacions arriban en pinhat gaireben totjorn al bas de l'onda depressionista, perque que la crisi butassa las posicions aquisas e fa possibla l'exploracion d'idèas novèlas e dobrís d'oportunitats. Al contrari, quand un periòde naut de non crisi, l'òrdre economic e social blòca las iniciativas, çò que frena lo flux de las innovacions e prepara lo terren per una fasa de recession, puèi de crisi.

Ritmes economics e ritmes tecnologics

modificar

L'observacion empirica del sistèma economic mòstra l'existéncia, amb intervals regulars, de cicles economics onte las fasas de prosperitat alternan amb las fasas de depression.

Totes los economistas mostrèron de mecanismes de regulacion permetent al capitalisme de se desvelopar al delà de las crisis, e cerquèron de provar l'existéncia d'aqueles ritmes. Schumpeter prepausèt una interpretacion dels ritmes economics a la lutz dels ritmes o ondas tecnologics: las innovacions son a l'origina de cicles economics. Mòstra que lo fenomèn de pinhat d'innovacions es a l'origina a l'encòp de l'espandiment coma de la recession que li succedís. Schumpeter donèt una analisi coerenta dels cicles longs dichs cicles Kondratieff (en omenatge a l'economista sovietic Nikolai Kondratieff).

De fach, Schumpeter tanben s'inspirèt dels trabalhs de l'économista francés Clément Juglar que lo primièr aviá mostrat dempuèi 1856, los fenomèns ciclics sus un periòde d'una desena d'ans, alara que Kondratieff vigilava sobretot las causas d'aqueles cicles longs: l'usura e lo renovelament de las grandas infrastructuras (camins de fèrres, canals, grands amainatjaments fonzièrs) que la construccion demanda d'investiments excepcionals. Mas aquelas explicacions li semblavan insufisentas, preferissent parlar d'ondas massivas d'innovacions gropada a l'entorn d'una descobèrta centrala, coma la maquina de vapor que dralha la revolucion industriala entre 1790 e 1850 e lo camin de fèrre que dinamizèt l'economia dels ans 1890 fins a la Segonda Guèrra Mondiala.

 
Lo cicle economic

Schumpeter pretend que tres cicles se superpausan e explican per l'essencial l'evolucion de la conjontura:

  • los cicles corts, o cicles Kitchin, que duran en mejana 40 meses e s’explican segon el per de variacions d'estòcs,
  • los cicles mejans, dichs cicles Juglar, que duran, eles, entre 6 e 11 ans,
  • les cicles longs, o cicles Kondratieff, que s’espandisson sus 40 a 60 ans. Serián lo resultat d’innovacions majoras: maquina de vapor, automobil.

Los monopòlis meton l'economia sus la via del progrès mas son pas que temporaris. Los susprofits menèron a d'entrepreneires imitators a prepausar de bens similars o de procediment vesins obligant las entrepresas en plaça a se diferenciar de contunh o a baissar lors prèses. Aquel fenomèn d'imitacion entraïna d'innovacions de pinhats, es a dire una agregacion d'innovacions provocadas per la reüssita de l'entrepreneire innovator que sa posicion es pas que temporàriament dominanta.

L'aplicacion e la difusion de las innovacions dependent en amont de la propension de l'entrepreneire a prendre de riscs, de la recèrca dins l'emergéncia d'invencions susceptiblas d'èsser expleitadas, e del crèdit. Dependon en aval de la propension dels individús a recebre l'innovacion (pels produchs novèls), doncas de lors gosts e abituds. Aquelas condicions resultan de la realizacion, de la velocitat e de l'espandisa de la difusion. Es doncas lo jòc innovacion-imitacion-monopòli temporari qu'assegura la creissença economica e lo revolum perpetual de las posicions establidas.

L'activitat ciclica se debana del biais seguent: la fasa d'espandiment s'explica pels profits qu'engendran un aument dels investiments e de la demanda, jos l'efècte dels pinhats d'innovacion. Dins un primièr temps, los crèdits accordats van provocar una inflacion dels bens de produccion puèi de consomacion. En seguida, la quantitat addicionala de bens engendra la deflacion, accentuada pel remborsament dels crèdits anonciant la depression. Las possibilitats de profit venon raras, los quincanèlas apareisson. Lo fenomèn d'imitacion entraïna una saturacion dels mercats e una bassa de la renda monopolistica, doncas una reduccion de l'investiment seguida d'une bassa de l'activitat. La crisi poirá pas èsser passada que per d'autras ondas d'innovacions. Es lo mecanisme decisiu de l'activitat ciclica qu'implica un processus de destruccion creatritz.

L'expansion depend de la difusion e de l'assimilacion de las novèlas condicions d'activitat. La depression correspond a un periòde de desaparicion de las estructuras productivas en excès e de las deutes, e a la gestacion de novèlas innovacions. Per Schumpeter, la durada de cada cicle correspond a l'importància de las innovacions e lors efèctes d'entraïnament.

Lo progrès tecnic es pas un flux continú e los cicles obeïsson a de mecanismes autoregulators. Se difusa de biais periodic per ondas a partir de qualques sectors e qualques luòcs.

Progrès tecnic e cambi social

modificar

L'introduccion del progrès tecnic a un efècte suls comportaments e las abituds dels diferents agents economics. L'entrepreneire innovator entraïna fòrça imitators, çò qu'entraïna un cambi radical de lor foncion de produccion (reorganizacion del trabalh). Las innovacions que difusan dins l'economia van tresvirar los biais de consomacion en respondent a de besonhs non satisfachs, e quitament ne crear de novèls. Los mercats se tròban atal modificats. Lo progrès tecnic agís sus las estructuras de l'economia tota entièra: la combinason dels factors de produccion (trabalh e capital) se modifica perque i a remplaçament de las estructuras ancianas per de novèlas, e doncas mobilitar dels mejans de produccion. L'impacte sus la natura de las qualificacions e l'emplec, e mai sus lor reparticion espaciala es considerable. Fin finala, lo progrès tecnic assegura de posicions dominantas e trebolada l'estat dels rapòrts de fòrça entre los païses al nivèl internacional.

La fin del capitalisme

modificar

Dins son òbra Capitalisme, socialisme, e democracia, Schumpeter sembla rejònher la concluson de Karl Marx sus l'inevitabilitat de l'esfondrament del capitalisme. Schumpeter demòra pasmens convencut dels malfachs del capitalisme e regretava aquela fin inevitabla, segon sos dichs «s'un mètge prevei que son pacient va morir, aiaquò vòl pas dire qu'o desire». Se desguisarà doncas coma partisan del socialisme per incitar lo jove socialista a legir son trabalh, esperant que son lector reconeisseriá d'esperèl las errors del socialisme[4].

Se Schumpeter rejonh la conclusion de Marx, regrata son rasonament coma aquel de Keynes: «Coma amb Marx, es possible d’admirar Keynes tot ne considerant pasmens que sa vision sociala es falsa e que caduna de sas proposicions es fallaciosa[5]». Schumpeter estima que Marx e Keynes se rejonhan perque lors teorias explican que lo capitalisme pòt s'esfondrar segon de causas que son endogènas, caractèr comun que permet d'ofrir una justificacion racionala a l'anticapitalisme[6].

Schumpeter rebuta lo materialisme istoric, per el l'estructura economica determina pas entièrament la societat e pensa pas que la viabilitat del capitalisme siá intrinsècament menaçada per exemple per una baissa tendenciala del taus de profèit (l'innovacion podent la contrariar). Al contrari, per Schumpeter coma per Marx, lo succès del capitalisme mena inevitablament a la concentracion del capital, es a dire a la creacion de grandas entrepresas, geridas per de caps d'entrepresas, simples administrators e apartenent a de rentièrs capitalistas, vertadièrs proprietaris de las entrepresas. Per Schumpeter, aquela concentracion s'acaba per l'aveniment d'un sentiment d'ostilitat generala contra lo capitalisme. Mas «la massa del pòble n'elabora jamai de la seuna initiaciativa d'opinions trencadas [e] es encara mens capable de las enonciar, nimai de las convertir en actitudas e en accions coerentas.» Schumpeter pensa pas doncas qu'es una revolucion dirigida per un ipotetic proletariat obrièr que destruirà lo capitalisme. L'ostilitat cap al capitalisme pòt s'exprimir e se traduire pas qu'amb l'ajuda d'una larga franja de la classa dels intellectuals.

Lo capitalisme entraïna lo desvolopament de l'aparelh educatiu, çò que tot a l'encòp mena a la formacion d'una opinion publica larga e a une subreproduccion dels intellectuals a respècte dels besonhs de las professions liberalas. Los intellectuals desconsiderats e pauc remunerats an tot interès per se ligar contra lo capitalisme e a abeurar l'opinion publica de discors contra l'argent e l'esperit d'entrepresa. Catalizan e precipitan l'ostilitat generala contra lo capitalisme. Lo capitalisme s'escleròsa atal progressivament de l'interior, per de rasons socialas e politicas, a mesura que de majoritats democraticament elegidas causisson de metre en plaça una economia planificada acompanhada d'un sistèma d'Estat providéncia e de restriccion dels entrepreneires. Lo clima intellectual e social necessari a l'esperit d'entrepresa e d'innovacion, e doncas a l'aparicion d'entrepreneires, declina e acaba per èsser remplaçat per una forma o una autra de socialisme, encara mai esclerosant. Los govèrns an alara tendéncia, per se far populars, a desvolopar l'« Estat fiscal » e a transferir lo revengut dels productors cap als non productors, malcorant l'estalvi e l'investiment al benefici de la consomacion, çò que crèa una pression inflacionista creissenta. Dins totas decisions, los govèrns democraticament elegit tendon alara, per garantir lor reeleccion, a privilegiar lo tèrme cort al detriment del tèrme long.

Schumpeter es convincut que la liura concurréncia capitalista es lo melhor sistèma economic, recomanda pas aquela evolucion, mas sap pas cossí l'evitar. Lo capitalisme pòt perseguir son camin cap en abans simplament a condicion que demòre l'esperit dels entrepreneires que sol fa sa fòrça. Una critica radicala del capitalisme inspirada de l'òbra de Schumpeter, soslinha que genèra la granda entrepresa e qu'aquela darrièra atuda tota volontat d'imaginacion. Las grandas organizacions son marcadas per la multiplicacion dels quadres gestionaris, dels expèrts e dels burocratas, menats a rasonar en tèrmes de carrièra, de revengut regular e de posicion sociala e del meteis còp pau o pas clinats a prene de riscs coma dins lo modèl de l'entrepreneire.

Òbras majoras de Joseph Schumpeter

modificar
  • Natura e contengut principal de la teoria economica (Das Wesen und der Hauptinhalt der theoretischen Nationalökonomie), 1908.
  • Teoria de l’evolucion economica (Theorie der wirtschaftlichen Entwicklung).
  • Los cicles dels afars: una analisi teorica, istorica, estatistica del procediment capitalista (Business Cycles: a Theoretical, Historical and Statistical Analysis of the Capitalist Process), 1939.
  • Capitalisme, socialisme e democracia (Capitalism, Socialism, and Democracy), 1942.
  • Istòria de l'analisi economica (History of Economic Analysis), publicat post mortem en 1954.
  • Teoria de la moneda e de la banca - Tome 1, l'esséncia de la moneda,
  • Teoria de la moneda e de la banca - Tome 2, Teoria Applicada

Nòtas e referéncias

modificar
  1. (fr)Jean-Claude Drouin, Les grands économistes, Presses Universitaires de France, 2006.
  2. (en) « In praise of entrepreneurs », The Economist, 26 d'abril de 2007.
  3. id "Drouin"
  4. Muller, Jerry Z. The Mind and the Market. Anchor Books, New York. 2003.
  5. Joseph Schumpeter, Istòria de l’analisi economic
  6. Joseph Schumpeter, op. cit.

Bibliografia

modificar
  • (fr)Alexis Karklins-Marchay, Joseph Schumpeter, Vie - Oeuvres - Concepts, 2004, Ellipses, ISBN 2-7298-1372-1
  • (fr)Maurice Baslé, etc., Histoire des pensées économiques – les fondateurs, 2a ed, Sirey, ISBN 2-247-01666-9
  • (en) Ján Iša, Profiles of world economists: Joseph Alois Schumpeter, BIATEC, Volume XII, avril 2004, lire en ligne
  • (en) Thomas K. McCraw, Prophet of Innovation: Joseph Schumpeter and Creative Destruction, 2007, Belknap Press, 719 pages


Ligams extèrnes

modificar

 

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Joseph Schumpeter.