Lo proletariat es, segon Karl Marx, la classa sociala opausada a la classa capitalista. Es formada pels proletaris, tanben momenat mai sovent trabalhadors.

Le Wagon de tresena classa, Honoré Daumier, òli sus tela (1862).

Lo proletari possedís ni capital ni mejans de produccion e deu donc, per subvenir als seus besonhs, aver recors al trabalh salariat.

Etimologia modificar

Lo mot « proletari » designa a l'origina un ciutadan roman qu'a sonque sos enfants (proles) coma riquessa. Forma la classa mens considerada de la civitas (ensems dels ciutadans), constituida d'aquelas que pòdon comprar pas cap de pèça d'armadura e que possedisson lo drech de vòte sonqu'en teoria. Es la darrièra classa sociala.

Definicions del proletariat modificar

 
Los Manjaires de trufas, Vincent van Gogh, òli sus tela (1885).

Apròcha marxista modificar

Segon la definicion de Marx e dels marxistas, lo proletariat es constituit de l'ensems dels salariats e dels caumaires (consideradas coma de salariats sens emplec) e lo proletariat es la classa sociala que, per aver de que viure, es obligat de vendre sa fòrça de trabalh a la classa antagonista, que dispausa del capital e dels mejans materials de produccion[1],[2].

Marx e Engels prepausan mai d'una definicion del proletariat: «cal comprendre per proletari lo salariat que produch lo capital e lo fach fructificar, e que M. Capital […] saca per la calada del moment que n'a pas mai besonh» (Lo Capital). Dins lo Manifèst del partit comunista (1848), Marx parla del proletariat coma essent «la classa dels trabalhadors modèrnes».

Del meteis biais que los revolucionaris franceses distinguissián tres classas socialas distinctas — es a dire lo Tèrç Estat, lo clergat e la noblesa —, lo proletariat marxista se definís en oposicion a la nocion de borgesiá. «Se recruta dins totas las jaças de la populacion» (Karl Marx, Manifèst del partit comunista, 1848). «Per proletari, al sens economic, cal comprendre lo trabalhador salariat que produch de capital e lo met en valor.» (Karl Marx, Lo Capital, 1867). Cal notar que los caumaires son tanben considerats coma fasent partit del proletariat.

Selon Engels : «Per borgesiá, se compren la classa dels capitalistas modèrnes, que possedisson los mejans de la produccion sociala e emplegan de trabalh salariat; per proletariat, la classa dels trabalhadors salariats modèrnes que, possedisson pas en pròpre lors mejans de produccion, son redusits a vendre lor fòrça de trabalh per viure[3]

L'interés del proletari es d'obtenir mai possible de son trabalh, alara que recipròcament lo proprietari dels mejans de produccion cerca a minimizar aquel cost. Lo proletari a donc d'intereses contraris a aqueles del borgés (o del capitalista). D'ont un conflicte entre eles, la « lucha de las classas ».

Segon Marx, lo motor de l'Istòria es precisament la lucha de las classas. Lo contèxte istoric es important per comprene las nocions de « borgesiá » e de « proletariat » a una epòca ont lo drech de vòte es reservat a la classa possedenta. E es perque i a lucha entre los proletaris e los borgeses que los proletaris devon escartat la borgesiá de l'exercici del poder e suprimir l’expleitacion economica, permetent la desapareisson de las classas socialas («l'abolicion de tota dominacion de classa» es l'objectiu enonciat per Marx dins los estatuts de l'Associacion internacionala dels trabalhadors, en 1864). La societat vendriá alara comunista.

Segon Maximilien Rubel, «lo postulat de l'autoemancipacion proletariana sosten l'òbra de Marx coma un leitmotiv[4]

Autras apròchas modificar

Segon Raymond Aron (en 1955), lo proletariat amassariá «los salariats que trabalhan de lors mans dins las usinas», es a dire los obrièrs[5].

D'autras fonts associan lo proletariat a tota o partida de la classa obrièra Dans la Britannica : «In the theory of Karl Marx, the term proletariat designated the class of wage workers who were engaged in industrial production and whose chief source of income was derived from the sale of their labour power ; despite synonymous use in agitational literature, the term proletariat was distinguished from the working class as a generic term. The former referred to those engaged in industrial production, whereas the latter referred to all who must work for their living and who received wages or salary.» [6].

En 1925, Edmond Goblot enrequiguèt la nocion de capital i inclusissent lo « capital uman » (subretot las relacions/amics e los diplòmas). A la lucha de las classas s'apondan donc de novèlas discriminacions socialas entre los diplomats e los non diplomats[7]. Pierre Bourdieu o desvelopa dins (fr)La Distinction (1979) jol concèpte de capital cultural. D'autors contemporanèus aprochan la proletarizacion del fenomèn de pauperizacion e d'exclusion[8]. E, segon Raoul Vaneigem, «lo proletariat perdèt son nom dempuèi que la màger partida dels ciutadans ne fan partit[9]

Notas e referéncias modificar

  1. Veire per exemple Maximilien Rubel, « La concepcion del proletariat per Marx », comunicacion al 5n Congrés mondial de sociologia, Washington, 1962. Tanben Jacques Wajnsztejn, Après la revolucion del capital, L'Harmattan, 2007, p. 138. E Yvon Quiniou, Karl Marx, Lo Cavalièr blau, 2007}.
  2. «L'esséncia del sistèma [capitalista] demora, segon Marx, dins la relacion entre lo capital e la fòrça de trabalh, la relacion salariala. Lo mòde de produccion capitalista se caracteriza per la division de la societat en doas classas antagonistas: proprietaris dels mejans de produccion, que compran la fòrça de trabalh en vista de realizar un profièch per la venta de las merças produchas, e proletaris, contraints per viure de vendre lor fòrça de trabalh.» Jean-Charles Asselain, dins (fr)« Lo capitalisme: mutacions e diversitats », n°349 de La Documentation française, març abril de 2009, p. 3.
  3. Friedrich Engels, nota al Manifèst del partit comunista, 1888.
  4. (fr)Maximilien Rubel, Marx critique du marxisme, Payot, 2000, p. 288.
  5. Raymond Aron, (fr)L'Opium des intellectuels, 1955, partie I, Chapitre III, section « Définition du prolétariat » : «degun ignora quines son, dins una societat modèrna, los òmes que s'accordam a batejar proletaris: los salariats que trabalhon de lors mans dins las usinas.»
  6. «Dins la teoria de Karl Marx, lo tèrme proletariat designa la classa dels trabalhadors salariats que foguèron engatjats dins l'industria de produccion e que la font màger de revenguts raja de la venta de lor fòrça de trabalh; pasmens que sinonimes dins la literatura d'agitcion, lo tèrme proletariat foguèt distriat de l'expression classa obrièra coma tèrme generic. Lo primièr fa referéncia a aqueles que son engatjats dins la produccion industriala, alara que la darrièra nocion a totes aqueles qui devon trabalhar per viure e que recebon de convenenças o salaris.»
  7. (fr)Edmond Goblot, La Barrière et le Niveau, édition numérique Denis Anne, p. 32.
  8. (fr)Karine Clément, « Russie : pauvreté de masse et stigmatisation des pauvres (Partie 2) », Cultures & Conflits, 35, 1999, en linha.
  9. (fr)Modestes propositions aux grévistes, 2004.

Vejatz tanben modificar

Articles connèxes modificar