Irena Sendler

Irena Stanisława Sendler ò Irena Sendlerowa, nascuda Krzyżanowska (15 de febrier de 1910, Otwock - 12 de mai de 2008, Varsòvia) èra una resistenta polonesa que participava au sauvament deis enfants josieus dau Guèto de Varsòvia. Foguèt reconeguda coma Justa entre lei Nacions per lo Memoriau de Yad Vashem en 1965.

Retrach d'Irena Sendler en 1942.

Fotografia d'Irena Sendler en 2005.

Nasquèt en 1910 dins una banlèga obriera de Varsòvia. Son paire èra un mètge engatjat dins l'ajuda sociala ai familhas pauras e militant dau Partit Socialista Polonés que moriguèt de tifús en 1917. Durant sa jovença, Irena Sendler jonhèt l'Union Esquerrista de la Jovença Democratica e participèt a divèrseis accions còntra lei discriminacions visant leis estudiants josieus de l'Universitat de Varsòvia.

Au començament de la Segonda Guèrra Mondiala, trabalhava au Departament de l'Ajuda Sociala de la comuna de Varsòvia ont organizèt un ret d'ajuda ai paures. Après la desfacha polonesa de setembre de 1939, participèt a la formacion d'un grop clandestin dirigit per l'escrivan Jan Dobraczyński. L'objectiu èra d'ajudar leis enfants abandonats dins lei carrieras e de sortir leis enfants josieus dau Guèto de Varsòvia. A partir de la fin de 1942, lo grop foguèt ajudat per l'organizacion Żegota. En decembre de 1942, Irena Sendler venguèt cap dau departament de l'enfança fins a son arrestacion per la Gestapo lo 20 d'octòbre de 1943. En despiech de torturas que la laissèron infierma tot lo rèsta de sa vida (braç e cambas romputs), donèt ges d'informacion sus son organizacion e foguèt condamnada a mòrt. Pasmens, Żegota capitèt de corrompre sei gardians e d'organizar sa liberacion. Aperaquí 2 500 enfants foguèron sauvats dau Guèto per son accion.

Après la guèrra, assaièt de retrobar lei parents deis enfants josieus sauvats mai la màger part èran estats exterminats dins lei camps nazis. En 1948-1949, foguèt arrestada per la polícia politica dau regime comunista en causa dei liames entre Żegota e l'Armia Krajowa. Pasmens, venguèt sòci dau Partit Obrier Unificat Polonés fins a la repression saunosa dei manifestacions de 1968. En 1965, foguèt reconeguda coma Justa entre lei Nacions.</ref> e venguèt ciutadana d'onor d'Israèl en 1991. En 1980, jonhèt lo movement Solidarność.

Venguèt famosa en 1999 après la descubèrta de son òbra per d'estudiants estatsunidencs a l'origina d'una pèça de teatre sus son accion durant la guèrra. A partir d'aquela annada, recebèt mai d'un guierdon coma una letra personala dau papa Joan Pau II (2003), l'Òrdre de l'Aigla Blanca (2003) ò la creacion d'una fondacion portant son nom per perseguir son òbra (2006). En mai d'aquò, divèrsei carrieras ò escòlas portan son nom.

Liames intèrnes

• Olocaust.
• Guèto de Varsòvia.
• Just entre lei Nacions.