Ilex paraguariensis
L'Iles paraguaiensis o èrba deu Jesuitas (var. èrba dels/dei/aus/delh/deth jesuitas/jesuista - yerba mate en castelhan ; ka'a en guaraní erva-mate en portugués) qu'ei com ac indica sa nomenclatura binominau un arbust de Paraguai e tanben deus país qui'u costejan : Argentina, Brasil e Uruguai. Que viu naturalament en dessús deus autes arbos. Qu'ei mei que mei famós per'mor las soas huelhas que serveishen entà preparar lo mate, l'infusion consomada a grana escala dens los país d'on ei originària aquesta planta. Qu'ei donc cultivada industrialament e aquò dempuei que los jesuitas e decidèn de lançar aquesta produccion qui b'èra estada ensenhada peus amerindians guaranís.