Wikipèdia

Ifriqiya

L'Ifriqiya (en berbèr: ⵉⴼⵔⵉⵇⵢⴰ, en arab: إفريقية), representa una partida del territòri d'Africa del Nòrd del periòde de l'Edat Mejana occidental, qui correspond a la província d'Africa dins l'Antiquitat tardièra. Lo territòri de l'Ifriqiya correspond uèi a la Tunisia, à l'Èst del Constantinés (Èst de l'Argeria) e a la Tripolitània (Oèst de la Libia)[1].

Vista de la Granda Mosquèta de cairoan primièra mosquèta bastida en Ifriqiya, Cairoan, Tunisia.

Es jos aqueste nom qu'aqueste territòri es conegut al moment de l'arribada dels Arabes musulmans e de la resisténcia que lor es opausada per las populacions berberas partesanas d laes religions ibicas[2],[3], cristianisme o josièva[4]. Lo continent, qu'èra primièr nomenat « Libia » per Erodòt ten son nom d'aquesta denominacion que los Romans impausèron per lor conquista.

Etimologia

modificar

Lo mot Africa vendriá del tèrme « Ifri »[5],[6], un radical qu'auriá engendrat lo mot Ifriqiya. Ifri designa una divinitat berbèra[7],[8],[9].

Lo mot « Africa », nom de la divesa Africa adoptada pels Romans, sembla ligat al tèrme berbèr taferka designant una tèrra o una proprietat terrenca, e qu'aqueste que viu sus aquesta tèrra es nomenat Aferkaw, qu'auriá donat africanus en latin. Aqueste nom donèt en arab (ifrīqīyā) qu'auriá permis als novèls venguts de designer l'Africa dins son sens modèrne. Es tanben possible que lo mot venga del grèc aphrike (« sens freg »), del latin aprica (« solelhat ») o d'un autre tèrme latin, africus, designant en Campània lo « vent pluviós » venent de la region de Cartage. En efièch, a l'origina, los Romans nomenavan sonque « Africa » aquesta partida nòrd del continent. Lo mot « Africa » poiriá venir del nom de la tribú dels Afridi que vivián en Africa del Nòrd près de Cartage.

Segon unes cercaires, lo mot seriá ligat al tèrme « Ifran » aveyant donat son nom a la tribú dels Aït Ifran[10],[11],[12],[13],[14] tanben nomenat Iforen, Ifuraces ou Afer (que designe en berbèr una espeluga o cauna segon Ibn Khaldun) una poderosa tribú berbèra apartenent a la branca dels Zenèts d'Argeria.

Istòria

modificar
 
Mapa del sultanat hafside vèrs 1400.

Après la dominacion cartaginesa, romana, e vandal, los Bizantins prenon plaça en Ifriqiya. Enseguida, los Omeias prenon lo territòri après aver ganhat la guèrra contra Kusaïla e la reina Kahina[15]. Los Califat Abbassids prenon lor seguida e, dempuèi lo cemençament de lor califat, la region tend a l'autonomia. En 800, lo corassan Ibrahim ibn al-Aghlab obten lo títol d'emir de Cairoan e fonda la dinastiá dels Aglabids[16].

A la fin del sègle IX, la region ven dominada els grops ismaeliens qu'acaban per y instaurer lo Califat fatimid. A la mitat del sègle X, pendent las guèrras entre Fatimids et Caridjits, Abu Yazid, un membre de las tribús dels Wargu e dels Merendjissa eissudas dels Banó Ifren, mèna una podesrosa revòlta berbèra que buta lo poder dels Fatimids.

Segèron de revòltas e lo poder dels Fatmids es desplaçat. Lor poder decisional se fixa en Egipte e confian lo govèrn regional a una novèla dinastiá d'emirs berbèrs: los Zirids. En 1048, aqueste dirigants nòus trencan amb lo poder fatimid e reconeisson coma sobeiran lo califa de Bagdad[17],[18]. Los Fatimids reagisson en 1052[19] envoiant los Ilalians saquetjar la region. L'Ifriqiya alara aflaquida, es conquerida pels Normands de Sicília en 1146 acabant atal la dinastia dels zirids[20]. Los Normands, jos Rogièr II puèi Guilhèm Ièr, dirigissont l'Ifriqiya, jol nom de reialme d'Africa (regno di Africa) fins a 1160 que lo territòri es pres pels Almoads après de l'aflaquiment dels Normands en guèrra a l'Orient Pròche,[21].

L'Ifriqiya es enseguida dominada pels Afsids, que venon independent dels Almoads a partir de 1207, puèi conquerida en 1574 pels Otomans.

Nòtas e referéncias

modificar
  1. ↑ (fr) Article « Ifriqiya » (Larousse.fr).
  2. ↑  {{{títol}}}. .
  3. ↑  {{{títol}}}. .
  4. ↑  {{{títol}}}. ISBN 978-2-296-05773-9. LCCN 2009583336. .
  5. ↑  {{{títol}}}. .
  6. ↑  {{{títol}}}. .
  7. ↑  {{{títol}}}. .
  8. ↑  {{{títol}}}. .
  9. ↑  {{{títol}}}. .
  10. ↑ (en) Babington Michell, « The Berbers », Journal of the Royal African Society, vol. 2, no , janvier 1903, p. 161-194.
  11. ↑  {{{títol}}}. .
  12. ↑  {{{títol}}}. .
  13. ↑  {{{títol}}}. .
  14. ↑ ..
  15. ↑  {{{títol}}}. .
  16. ↑ (en) Kirk H. Sowell, The Arab world: an illustrated history, éd. Hippocrene Books, New York, 2004, p. 75.
  17. ↑ Arthur Pellegrin, Histoire de la Tunisie : depuis les origines jusqu'à nos jours, éd. Librairie Louis Namura, Tunis, 1948, p. 246.
  18. ↑ (en) [1]Ignaz Goldziher, Mohammed Ibn Toumert et la théologie de l'islam dans le nord de l'Afrique au sègle XI, éd. BiblioBazaar, Charleston, 2009, p. 23.
  19. ↑ (fr) Éric Limousin, 100 fiches d'histoire du Moyen Âge : Byzance et le monde musulman, éd. Bréal, Paris, 2005, p. 125.
  20. ↑ https://web.archive.org/web/20130922005940/http://www.qantara-med.org/qantara4/public/show_document.php?do_id=596&lang=en.
  21. ↑ Abulafia, The Norman Kingdom of Africa, 26.
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Ifriqiya&oldid=2280020 »