Eva Perón
Eva Duarte de Perón (nascuda a Los Toldos lo 7 de mai de 1919 - mòrta a Buenos Aires lo 26 de julhet de 1952), coneguda per son escais d'Evita Perón, foguèt la femna de Juan Domingo Perón, militar e president d'Argentina de 1946 a 1955 e tanben de 1973 a 1974. Es un dels personatges mai celèbres de l'istòria argentina.
Biografia
modificar
Lo lòc de neishença d'Evita (vaduda Eva Ibarguren) qu'ei un enigma. Un document faus establit per era quan esposè lo generau Perón que mentau Junín lo 7 de mai de 1922. Que s'a credut longtemps qu'èra en vertat a Los Toldos en 1919 d'estar lo lòc on e pravè dab la soa familha. En vertat, çò qui sabem qu'ei que lo son pair qu'èra un proprietari de tèrras qui avèva ua vita dobla dab ua familha oficiau dab la soa molhèr e mainatges non arreconeguts dab la mair d'Evita, Juana Ibarguren. Per aquesta rason, la mainada que seré dilhèu vaduda dens la proprietat pairau La Unión. Ua auta ipotèsi que mentau la quita ciutat de Junín on la mair e seré dilhèu anada entà i arrecéber assisténcia medicau.
Mainada, Evita qu'avó de sofrir mantuns abaishaments per'mor d'estar ua hilha naturau. Lo son pair non arreconegó pas cap deus sons hilhs dab Juana Ibargurene e que viscón dab chic de mejans financièrs. Qu'èra un proprietari d'origina basca francesa, politician conservator e chic onèste. A la soa mort, la familha d'Evita qu'avó d'abandonar lo camps on vivèvan entà installà's a Los Toldos on totòm la sabèva "hilha naturau". Durant la soa carrièra politica, que's pelegè contra aquesta mena de discriminacion.
Durant la soa infància pauc gaujosa qu'aimè hèra lo cinèma e las recitacions e que comencè a aver saunèis de har l'actriça un dia.
Arron, la familha que's mudè a la ciutat de Junín on Juana Ibarguren avó ua pension. Un ser, lo cantaire Agustín Magaldi que s'i ostalè e Eva que's las virè entà'u convéncer de l'ajudar a anar a Buenos Aires entà realizar aqueth saunei.
Las purmèras annadas que hon mauaisidas e Evita non s'i escadè pas brica au cinèma. que patí la hami e lo praubèr. Qu'avó quitament de har fotografias leugerament eroticas (per aquestas tempsadas). Lo son succès qu'arribè a la ràdio on fin finau e aquesó ua certa notorietat e un poder d'influéncia qui la dè lo parat de tornar au cinèma, aqueste còp per la grana pòrta (en poder, enter autes causas procurar celluloïde, qui dens las annadas 40 e èra hèra rar). Aquesta situacion que generè rivalitats, la mei famosa dab l'actriça Libertad Lamarquè qui anè dinc a exilià's au Mexic.
En 1944 un terratrem que segotí la ciutat de San Juan (capitau de la província de San Juan). A l'escadença de l'espectacle de solidaritat au Luna Parcque rescontrè lo generau Juan Domingo Perón en plena pujada de cap au poder e qu'anava esposar.
En 1945 Perón que ho arrestat e detiengut dens l'Isla Martín García ; qu'èra quitament prèst a abandonar tot espèr de carrièra politica e a se retirar de la vita publica ; totun, los sons partisans que mobilizèn las massas e qu'obliguèn lo govèrn a'u liberar lo 17 d'octobre de 1944. Arron, que's bastí la legenda d'ua Evita qui aurè mobilizadas las massas era medisha, mes aquò qu'ei faus puish qu'en aqueras temporas Evita n'avèva pas cap pes politic.
Qu'aproheitè totun de la pujada politica deu son marit, vadut president, entà préner la soa revancha sus l'oligarquia. Com purmèra dauna que devèva presidir la Sociedad de Beneficiencia (la Societat de Benhasença) qui èra ua associacion de hemnas de l'oligarquia qui's divertivan dab lo pretèxte de recoltar moneda entaus praubes. Non volèvan pas d'Eva Perón (hilha naturau, vaduda prauba, a la campanha, actriça e peronista) mes fin finau e cap d'ua longa procedura que se l'avón d'acceptar. Qu'èra la debuta d'ua competicion enter era e las daunas de l'oligaquia.
.JPG)
Dens aqueste combat, shens non pas desbrembar d'on e vieneva, que's pelegè entaus praubes entaus mainatges e entà las joenas mair solas. Los mejans emplegats n'èran pas tostemps legaus (qu'empleguè mantuns biais d'intimidacion suber los qui podèvan pagar) e shens cap de comptabilitat mes que balhava era medisha e directament l'ajuda aus praubes en bèth los arrecéber particularment o en tot distribuir presents aus mainatges. Au contra de la Sociedad de Beneficiencia lo pretzhèit b'èra pas de donar causas de pauc valor aus praubes mes au contre de'us tornar la dignitat (en bèth auherir, per exemple a ua mainada o a ua hemna prauba lo vestit qui n'avèva pas entà har la purmèra comunion o lo maridatge). Aqueste contacte e aquesta atencion dirècta de cap aus quaus e consacrava dias sancèrs que la dèn ua popularitat de las granas e massiva. Qu'e atau qui vadó Evita e los qui aperava afectuosament los sons descamisados (los "shens camisa").
En 1947 que he ua virada en Euròpa. Que ho arrebuda peu president Auriol e peu Papa Pi XII ; en Soïssa l'oligarquia argentina qu'empleguè la soa influéncia entà qui la vesita oficiau no hossi pas ua escaduda ; en Anglatèrra la reina que's las virè entà non la pas arrecéber, donc Evita n'i anè pas ; fin finau la consecracion qu'arribè dab lo viatge en Espanha on ho arrecebuda com ua reina per'mor lo dictator Francisco Franco insollat qu'avèva hèra besonh de l'ajuda d'Argentina.
A maugrat d'aquesta miei escaduda, Evita au son retorn en Argentina que ho arrecebuda per ua horrera entosiasta de descamisados.
La popularitat d'Evita que sostienè la deu regim peronista. Totun, dens l'entoratge politic de Perón, aquesta popularitat b'èra pas tan grana. En tan que moviment populista, lo peronisme qu'amassava sensibilitats e interès politics hèra desparièrs e tots b'èran pas virats de cap aus interès deus praubes dehenuts per Evita.
A l'escadença de las eleccions de 1951 e de la Convencion peronista, las massas de militants peronistas qu'esperavan la formula Perón com president e Evita com vicepresidenta. Au balcon quan lo pòble ac demandava en cridant, Evita que domandé au son marit çò qui calèva arrespóner ; aqueste que digó alavetz digas que òc mes shens non pas ac díser. Evita qu'empleguè ua formula ambigüosa e que declarè au micro Que harèi com ac digui lo generau.. Fin finau non ho pas causida com vicepresidenta. Que's morí chic de temps arron d'un càncer de l'utèrus e au cap d'ua longa agonia.
Chic arron, lo son hrair, Juan, qu'èra trobat mort (oficiaument suicidat).
Necrografia
modificar
A la soa mort, lo còs d'Eva Perón que ho momificat peu doctor Pedro Aras. Lo regim peronista qu'organizè obsèquias nacionaus. Las massas qu'arrecontín de cap a Buenos Aires entà demorar òras e quitament diadas entà la poder véder un darrèr còp (tan per tan quauques segondas). Arron, que ho hicat au som de la tor de la CGT per demorar la bastida d'un mausolèu pas jamei entamenat. En 1955, un còp d'Estat aperat Revolución Libertadora que capvirè lo generau Perón. Lo navèth president, lo generau Aramburu, que volèva har desaparéisher lo còp mes shens non pas los destrúser per'mor de las soas conviccions catolicas. Que'u he estujar per l'armada. Totun, hens sengle estujau, candelas alucadas qu'apareishén ; que hon interpretadas per l'armada com signes que l'oposicion peronista armada d'esquèrra e sabèva on e demorava lo còs de la soa madona. Un militar que ho encargat de l'escóner en çò son ; fatigat e en plena paur paranoiaca qu'aucidè la soa molhèr prenhada un còp qu'aquesta e tornava a casa en la bèth préner per un terrorista. Aramburu que decidí d'estujar aqueste còs a l'estrangièr dab un faus nom e en tot mandar mantuns atahuts enter pèrder las pistas.
Non voló quitament pas saber eth medish on èra anat fin finau ; que ho lo generau d'origina bearnesa Alejandro Agustín Lanusse qui s'encargué de l'operacion. Per aquesta rason, quan mantuas annadas arron, Aramburu e hore près, torturat e executat per la guerrilla, non podó pas conh.essar on e demorava lo còs qu'avèva estujat. En vertat qu'èra sepelit a Milan hens lo cemitèri deu Verano devath lo nom de María Maggi.
Un còp vadut president e prèst a tornar la democracia (e donc lo poder au generau Perón), Lanusse que s'encarguè de l'operacion invèrsa : tornar lo còs au generau Perón alavetz en exili a Madrid hens lo quartièr de Puerta de Hierro. Aquò que ho hèit en 1971. Dab lo son retorn au poder, aqueste que he tornar en Argentina lo còs de la soa dusau molhèr en que la he sepelir au cemitèri de La Recoleta (paradoxaument lo cemitèri de l'oligarquia qui tant avèva combatuda).
