Bactèri

Los bactèris —mens sovent las bacterias— son d'organismes vivents unicellulars procariòtas, caracterizats per una abséncia de nuclèu e d'organets. La màger part dels bactèris possedisson una paret cellulara constituada de peptidoglicans. Los bactèris mesuran qualques micromètres de long e pòdon presentar diferentas formas: de formas esfericas (còcas), de formas alongadas o en barròts (bacils), de formas mai o mens en espirala. L’estudi dels bactèris es la bacteriologia, una branca de la microbiologia.

Escherichia Coli

Los bactèris son presents dins totes los tipes de biotòps encontrats sus Tèrra. Pòdon èsser isolats dins lo sòl, las aigas doças, marinas o saumastras, l’aire, las prigondors oceanicas, la rusca terrèstra, sus la pèl e dins l’intestin dels animals. I a quaranta milions de cellulas bacterianas dins un grama de sòl e un milion de cellulas bacterianas dins un millilitre d’aiga doça. I auriá en tot 5 × 10³⁰ bactèris dins lo monde. Pasmens, un grand nombre d'aqueles bactèris son pas encara caracterizats perque son pas cultivables en laboratòri. Los bactèris an una importància considerabla dins los cicles biogeoquimics coma lo cicle del carbòni e la fixacion de l’azòt de l’atmosfèra.

En çò de l'òme, s'es calculat que 10¹² bactèris colonizan la pèl, 10¹⁰ bactèris colonizan la boca e 10¹⁴ bactèris demòran dins l'intestin, çò que fa que i a detz còps mai de cellulas bacterianas que de cellulas umanas dins lo còs uman. La màger part d'aqueles bactèris son inofensius o benefics per l’organisme. Existisson pasmens d'espècias patogènas nombrosas que son a l'origina de fòrça malautiás infecciosas coma lo colèra, la sifilis, la pèsta, lo carbon, la tuberculòsi. De bactèris pòdon provocar de trebols respiratòris o intestinals e d’autres pòdon èsser responsables de l’infeccion d'una nafradura. Las infeccions bacterianas se pòdon tractar mercé als antibiotics que mai que mai enebisson una de sas foncions vitalas (per exemple la penicillina blòca la sintèsi de la paret cellulara).

Los bactèris tanben son utils per l’òme dins los procèsses de tractament de las aigas usadas, dins l’agroalimentari per la fabricacion de iaorts o de formatge e dins la produccion industriala de nombroses compausats quimics.

Istòria

Los bactèris son microscopics, e son visibles pas qu'amb un microscòpi. Antoine van Leeuwenhoek foguèt lo primièr a observar de bactèris, mercé a un microscòpi de sa fabricacion, en 1668.

Lo mot de bactèri apareis pel primièr còp amb lo microbiologista alemand Christian Gottfried Ehrenberg en 1828. Aquel mot derivat del grèc βακτήριον (bakterion) significa «bastonet».

Al sègle XIX, los trabalhs de Louis Pasteur revolucionèron la bacteriologia. Demostrèt en 1859 que los procèsses de fermentacion son causats per de microorganismes e qu'aquela creissença se deviá pas a la generacion espontanèa. Demostrèt tanben lo ròtle dels microorganismes coma agents infeccioses. Pasteur concebèt tanben de mitans de cultura, de procèsses de destruccion dels microorganismes coma l’autoclava e la pasteurizacion.

Lo mètge alemand Robert Koch e los seus collaboradors metèron al punt las tecnicas de cultura dels bactèris sus mitan solid. Robert Koch es un dels precursors de la microbiologia medicala, trabalhèt sul colèra, la malautiá del carbon (antrax) e la tuberculòsi. Demostrèt clarament qu’un bactèri pòt èsser l’agent responsable d’una malautiá infecciosa e prepausèt una seria de postulats (los postulats de Koch) per confirmar lo ròtle etiologic d’un microorganisme dins una malautiá. Obtenguèt lo Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina en 1905.

Los microbiologistas Martinus Beijerinck e Sergei Vinogradskii inicièron los primièrs trabalhs de microbiologia de l’environament e d’ecologia microbiana en estudiant las comunautats microbianas del sòl e de l’aiga e las relacions entre aqueles microorganismes.

Se los bactèris èran coneguts al sègle XIX, existissiá pas encara de tractament antibacterian. En 1909, Paul Ehrlich metèt al punt un tractament contra la sifilis abans l’utilizacion de la penicillina en terapeutica, suggerida per Ernest Duchesne en 1897 e estudiada per Alexander Fleming en 1929.

En 1977, Carl Woese, mercé als seus trabalhs de filogenia moleculara, devesiguèt los procariòtas en dos grops : los Bactèris e los Archaea.

Estructura

Estructura d'un bactèri

• A : pilli
• B : ribosòmas
• C : capsula
• D : paret cellulara
• E : flagèls
• F : citoplasma
• G : vacuòlas (substància de resèrva)
• H : plasmidi
• I : acid nucleïc
• J : membrana plasmica

Reproduccion

Los bactèris an una reproduccion asexuada. Una cellula bacteriana se dividís dins un procès de division binària. Durant aquel procès, una cellula maire se dividís en doas cellulas filhas en formar una paret cellulara transversala e donant naissença a dos individús geneticament identics. Pasmens un bactèri pòt tanben subir de variacions geneticas mercé a d'eveniments de recombinason coma las mutacions (cambis aleatòris del material genetic), transformacion (lo transferiment d'ADN liure de proteïnas d'una cellula bacteriana que se troba en solucion cap a una autra), transduccion (lo transferiment d'ADN viral, bacterian o dels dos amassa al mejan de bacteriofags e conjugason bacteriana) Lo transferiment d'ADN entre dos bactèris utiliza una estructura proteïca especiala nomenada pilus sexual. Aqueles bactèris qu'an aquesidas un ADN nòu pòdon alavetz se devesir e o transmetre a lor progènia. Fòrça bactèris contenon un ADN extracromosomic circular, nomenat plasmidi, e qu'es d'extrèma importància per la biologia moleculara e tanben per l'aparicion de resisténcias als antibiotics.

En condicions favorablas, los bactèris se pòdon multiplicar en formant d'agregats visibles a l'uèlh nus, coma dins lo cas de las biopelliculas.

Vejatz tanben

• Lista dels bactèris importants clinicament
• Staphylococcus
• Streptococcus

Bibliografia

•  {{{títol}}}. ERPI (2^a edicion). 
•  {{{títol}}}. De Boeck (2^a edicion). 
•  {{{títol}}}. Pearson (11^a edicion).