Deflacion
La deflacion es un ganh de poder de crompa de la moneda que se traduch per una baissa duradissa del nivèl general dels prètz. Aqueste fenomèn deu pas èsser confondut amb la desinflacion qu’es un alentiment de l'inflacion, es a dire una diminucion del taus d'inflacion. Sens mencion explicita, s'agís pas de la baissa del prètz d'un ben o quitament dels prèses d'un sector d'activitat, mas del nivèl mejan l'ensems dels prètz. Se parla pasmens de deflacion sectoriala, pels prètz d'un sector particular (per exemple, lo sector informatica patiguèt dins las annadas 1990 e 2000 una deflacion sectoriala). La deflacion es pas una simetria negativa de l'inflacion, que los procediments e las consequéncias qu'implica son diferents. Aquesta darrièra pren tres formas: monetària (reduction dels mejans de pagament en circulation), financièra (contraccion del credit), reala (diminucion de la produccion). La deflacion es una consequéncia normala de l'evolucion de las estructuras economicas quand los mercats son saturats o a la seguida de novelums que permeton de ganhs de productivitat. Del vejaire istoric la deflacion podèt aver èsser regulatritz (comme au XIXe siècle), veire volontària coma dins las annadas 1920 e 1930, abans qu’aquesta politica siá denonciada coma dangierosa. La deflacion es uèi encora considerada coma un risc de defugir per las Bancas centralas.
Istòria
modificarEpisòdes de deflacions abans lo sègle XIX.
modificarA partir de la mitat del sègle XV los metals precioses, escandalhs de las monedas europèas de l'epòca, comencèron a mancar al moment ont lo van de las espècias d'Asia provocava una sortida d'aur. Los talhièrs de fabricacions de moneda fermèron los uns après los autres, las merças se vendèron pas pus. Entre 1400 e 1500, los prètz en Euròpa baissèron de 25 a 50 %. A la mitat de sègle XVI, l'aur d'America latina acaba amb la carestiá e torna aviar l'inflacion.
La deflacion regulatritz del sègle XIX.
modificarLas deflacions del sègle XIX an per contèxte economic un sistèma capitalista purament concurencial. Pendent aqueste sègle, fasas d'espandiment e de depression s'encadenavan, aquestas darrièras permetent de restablir las condicions de la represa economica. Auças e baissas dels prètz seguissiá aquestes movements, alara la crisi e los mercats concurencials regulavan l'economia. Bernard Rosier et Pierre Dockès qualifican aqueste fenomèn de cicle classic. Lo sègle XIX vei s'encadenar dos cicles classics.
Un primièr cicle long comença a la debuta del sègle e diferentas fasas de depression se debanèron de 1816 a 1848. Los prètz baissèron dins gaireben totes los grands païses industrializats pendent aqueste periòde. De 1819 a 1821 lo govèrn britanic, après lo còst de las guèrras napoleonianas, decidiguèt de tornar a l'escandalh aur en quatre ans. La banca d'Anglatèrra sarra donc lo vitz monetari e l’ofèrta de moneda es reducha de 17 %. Aquò va provocar una importanta davalada dels prètz. La convertibilitat es retablida en 1821. De 1839 a 1843 als EUA diferents Estats del Sud, productor de coton, malevèron d'importantas somas d'argent a las bancas. En parallèl, aquestas especulan sul prètz del coton. En 1839, lo Realme Unit, lor mercat màger, redusiguèt sas importacions, provocant un aclapament dels cors. Los productors essent pas pus en mesura de remborsar lors manlèus, las bancas se trapan alara en crisi e arrèstan los pagaments en espècias. Un quart faguèt falhida. La deflation s'installèt alara dins lo país, amb de prètz en baissa de 40 % en quatre ans. Alara que los prètz baissavan, los salaris nominals davalèron encora mai çò que provocant una diminucion dels mercats per las entrepresas.
Un segon cicle long caracteriza la segonda mitat del sègle XIX amb una aviada de 1850 a 1873, puèi la Granda Depression de 1873 a 1896. Lo darrièr tèrç del sègle XIX es marcat per un long periòde de deflacion dels prètz a la consomacion dins los païses desvelopats. De 1873 a 1896 al Reialme Unit, de 1875 a 1906 en França, de 1865 a 1906 als EUA. Après 1850, lo vam se pièja sul desvelopament del camin de fèrre, de la metallurgiá e de la construccion mecanica. Aquesta fasa s'acompanha d'una modèsta auça dels prètz. La conjonctura vira amb la crisi de 1873. Los prètz baissèron fòrça e d'autras crisis mens importantas caracterizan lo periòde: 1882 en France e 1890 en Grand Bretanha.
Al sègle XIX, la deflacion exprimís un excès de l'ofèrta al respècte de la demanda. Aquò provòca una diminucion de la valor globala de l'ofèrta, en quantitat e en prètz. Las entrepresas en dificultat baissèron lor prètz e lor produccion çò qu’apregondís la crisi. Los salaris nominals baissèron, empachant tota repreda venent d'un aument de la consomacion dels salariats. Dins lo mèsme movement, quantitat de moneda e credit s'ajustèron a la baissa. Aquesta guèrra dels prètz provoquèt de grevas consequéncias economicas e socialas. La gravitat del fenomèn demora dins lo caractèr exogèn de sa fin. En efièch cal un eveniment exterior per sortir de la deflacion: intervencion de l’Estat, lucha sociala, guèrra etc.
La deflacion volontària dins las annadas 1920 e 1930.
modificarDins las annadas 1920 unes païses menèron de politicas de deflacion volontària. L'objectiu de talas politicas es de reduire los prètz e los còsts de produccion per manténer o restablir la paritat aur de la moneda. La baissa dels prètz provòca una reduccion de la massa monetària, donc la valor de cada unitat monetària exprimida en aur aumenta. Aquesta politica cerca a far baissar los prètz e salaris de biais autoritari, al risc de provocar una espirala deflacionista.
La Grand Bretanha menava dins las annadas 1920 una politica de deflacion. Aquesta darrièra venguèt carestiosa en tèrmes de creissença e de caumatge. L'objectiu d’aquesta politica es de restablir l'anciana paritat aur de la liura esterlina après lo rapòrt Cunliffe de 1918, del nòu governaire de l'epòca de la Banca d'Anglatèrra. Per aquò lo govèrn menèt una politica de rigor budgetària e monetària. La politica es un succès que la libra tornèt convertibla en aur a la paritat 4,86 dollars en mai 1925. Mas aqueste succès a un còst, que dins lo mèsme temps las exportacions britanicas baissèron (en 1929 son de 20 % inferioras al nivèl de 1913), la creissença economica estanhèt e lo caumatge demorèt a un nivèl naut, superior a 8 %. Aquesta politica s'acabèt en 1931 amb la devaluacion de la liura esterlina.
En 1930, en Alemanha, lo cancelièr Heinrich Brüning menava una politica de deflacion amb per objectiu de "tornar los salaris, los tractaments e lo prètz de la vida al nivèl de 1913". En cncrèt aquesta politica se traduch per una baissa de 10 % dels tractaments dels foncionris, una baissa de 6 % de totes los salaris e una reduccion des prestacions socialas coma l'allocacion caumatge.
En 1935, en França, lo cap del govèrn Pierre Laval menava una politica d'austeritat drastica amb d’objectius deflacionistas, mas aquesta politica manca a far sortir lo país de la crisi. Entre 1930 e 1935, los prix a la consomacion baissan de 35 a 40%.
La crisi de 1929 s’espeta a la borsa de Nòva York lo dejòus 24 d’octobre. Marca un còp d'arrèst a un important movement de pujada especulativa suls mercats financièrs e imobilièrs, que dura dempuèi lo començament de las annadas 1920. La depression que seguís lo crac borsièr dura fina a 1933. Aquesta s’espadís a las autras economias capitalistas pel biais del comèrci internacional e dels movements de capitals. Lo sector bancari conéis fòrça falhitas. Entre decembre de 1929 emarç de 1933, los prètz baissan de 27 % als EUA. Aquesta reculada neta s'acompanha d'un aclapament de la demanda e de l'activitat. L'emplec baissa de 16 % en tres ans e l'ensems dels salaris versats subís una reculada de mai de 40 %, creant dins lo país una situacion sociala dificila. Los prèsts dels produchs agricòls son divisats per dos en quatre ans. En França los prètz dels bens de consomacion baissan d’unes 25 % en quatre ans. S’obsèrva a l'epòca un desvelopament del protectionisme, e la màger partida de las economias industrializadas son en deflacion.
La deflacion que seguí la crisi de 1929 a de prigondas causas monetàrias. Abans la crisi, la creacion monetària tròp importanta provesís un movement d’especulacion generalizada e una euforia enlugranta. Aquesta creacion se traduch pas en inflacion reala, que las esfèras realas e financièras son desconectadas. Après la crisi, los mancas suls credits, las falhitas bancàrias e las politicas monetàrias restrictivas e prociclicas provocant una destruccion importanta de moneda, font de la deflacion. La contraccion del credit provòca aquesta de l'economia reala, çò que mena a la davalada dels prètz.
La deflacion japonesa a partir de las annadas 1990.
modificar
Lo Japon dintra dins una deflacion rebalaira a partir del coemnçament de las annadas 1990. Precisament, lo Japon es en desinflacion entre 1990 e 1995 puèi realament en deflacion en 1996/1997. A partir de là, l'economia japonesa conéis pas que de brèus e leugièrs episòdis d'inflacion, al mens find a la mitat de las annadas 2010
Aquesta situacion trapa son origina dins lo crac borsièr de 1990 al Japon. De 1985 a 1988 lo yen s'aprecia, çò que provòca de falhitas e l'aparicion de crèdits dobtoses dins lo bilanç de las bancas. Mentretant cofla un important vam d’especulacion borsièra e imobilièra. Per enfrentar la casuda de la valor dels actius, ostals e entrepresas compriman lors despensas amb per objectiu de se desendeutar. Mas aqueste movement generalizat de desendeutament contribuís a accentuar la baissa de valor dels actius, e dins lo mème temps provòca la baissa dels prètz.
Per afrontar la situacion, la Banca del Japon (BoJ) baissa sos taus directors pendent tota la decenniá de 1990, sens capitar. Enseguida la BoJ realiza una politica monetària non convencionala, amentant sa basa monetària via un aisiment quantitatiu (quantitative easing). Aquesta politica que consistís a aigar los mercats financièrs de liquiditats ten un impacte limitat, dins la mesura ont se traduch pas per un aument del volum de crèdit a l'economia reala. En parallel lo govèrn mèna de politicas de relança budgetària, e se en efièch la creissença demora positiva l'es a un ritme plan inferior a aqueste de la decenniá de 1980, e pagat per un pesuc endeutement public,.
Las deflacions en ligam amb la crisi de 2008.
modificarEn 2008 e 2009, en Irlanda, las bancas son emportadas per la crisi financièra e la bofiga immobiliària pèta. Fàcia a la crisi, lo govèrn decidís alara una baissa dels salaris dins la foncion publica e la reduccion de las prestacions socialas. Lo sector privat redusís tanben sos còsts salarials. Aquò provòca una baissa de l'activitat economica e una baissa dels prètz pendent 18 meses.
Causas
modificarSe pòt destriar las causas monetàrias e financièras de la deflacion de las causas non monetàrias, eissidas en particular de la teoria keynesiana.
Monetàrias e financièras
modificarDiminucion de la massa monetària
modificarLa diminucion de la massa monetària coma causa de la deflacion utiliza la teoria quantitativa de la moneda, que: amb M : la massa monetària, V : la velocitat de circulacion de la moneda, P : los prètz, T : volum de las transaccions. Considerant que la velocitat de circulacion de la moneda (V) e lo volum de las transactions (T) son fixes de cort tèrme, una diminucion de la masse monetària (M) provòca per identitat una diminucion del nivèl dels prètz (P).
En practica, una diminucion de la massa monetària (bilhets de bancas e monedas escripturala) pòt correspondre a un remborsament de deute per l’Estat, las entrepresas, o los ostals.
Contraccion del credit
modificarLa deflacion pòt èsser la consequéncia d'una contraccion del crèdit, o impausada per l’Estat per una politica d’enquadrament o que lo crèdit ven tròp car. Lo crèdit ten un ròtle important dins la transmission de la politica monetària a l'economia reala. Se la Banca centrala mèna una politica expansionista mas que lo canal del credit es ineficient, aquesta politica poiriá se transmetre pas a l'economia reala e puslèu provesir lo coflament de bofigas especulativas. Una restriccion fòrta e durabla de la distribucion de crèdit mèna a una situacion deflacionista.
Tanben, la pojada dels tauses d'interès reals aumenta lo còst del credit e de l'investiment. Aqueste fenomèn pòt èsser lo signe d'una politica monetària restrictiva.
Politica de moneda fòrta
modificarUna politica de moneda fòrta, qu’a per objectiu l’auçada de la valor extèrna de la moneda nacionala, pòt causar la deflation, qu’aquesta politica passa per una contraccion de la massa monetària o una auçada dels tauses d'interès. Per exemple, en França al començament de las annadas 1990, la politica del franc fòrt pòt explicar la situacion de deflacion rabalaira.
Subrendeutement
modificarUn endeutement excessiu produch un efièch de massa quand los prètz baissan. Dins un primièr temps, l'endeutement sostient la creissença mas a tèrme pòt produire d’efièch deflacionistas, en accòrdi amb lo mecanisme de deflacion pel deute d'Irving Fisher, mecanisme que serà presentat dins la seccion consequéncias[1].
Preferéncia per la liquiditat
modificarLa nocion de preferéncia per la liquiditat, introducha per John Maynard Keynes, mòstra que las decisions d'investiment dels entreprenaires depend de lor nivèl de fisança dins l'avenir. Se lo nivèl de fisança es flac (e donc que la preferéncia per la liquiditat es fòrta), preferisson téner d’actius pauc riscats e fòrça liquids. Dins aquesta situacion d'incertitud la baissa dels taux d'interès mèna pas a un aument de l'investiment. L'economia estanha e la deflacion menaça.
Non monetaris
modificarLa deflacion es associada a un contèxte de recession. Las causas non monetàrias de la deflacion son eissidas de la teoria keynesiana.
Crisis de subreproduccion
modificar
En periòde de descreissença, l'aument de la produccion provòca la pujada dels prètz. Quand progressivament la produccion trepassa los mercats, un ajustament se produch en accòrdi amb la lei de l'ofèrta e de la demanda. Los ofreires se fan concurréncia per escolar lor produccion, çò que mèna a une baissa dels prètz e tanben la falhida dels ofreires mens competitius, e fins a aténher un nòu equilibri.
Baissa de las possibilitats de venda
modificarSegon Keynes, los entrepreneires fixan lo nivèl de produccion segon la demanda efectiva, es a dire lo nivèl de demanda en bens de consomacion e d'investiment que los entrepreneires anticipan. S'anticipan una baissa de la demanda efectiva, que siá o non reala, los entrepreneires baissaràn lo nivèl de produccion, çò que fa baissar lo nivèl dels revenguts distribuits e in fine fa baissar la demanda, çò que pòt menar a la recession e a una situacion deflacionista.
Baissa dels còsts
modificarPrimièr, la baissa dels còsts pòt revelar una baissa del prètz de las matèrias primièras. S’aquestas matèras primièras dintrarián dins lo procediment de fabricacion de fòrça produchs (per exemplo le petròli), alara l'efièch suls prètz ees mai sovent amplificat.
Segon, la baissa dels còsts pòt remadar als salaris. Çai contre, lo diagrama a 45°. La drecha C + I representa la demanda nacionala (consomacion + investiment). En abscissi Y representa lo revengut nacional. En ordonnada, Y representa lo produch nacional. La drecha Y representa la situacion que lo produch nacional egala lo revengut nacional. A l'equilibri, C + I = Y determina lo revengut nacional d'equilibri Y0. Aqueste revengut nacional d'equilibri nacional Y0 pòt correspondre pas a una situacion de plen emplec dels factors de produccion. Es notada, aquesta situacion de plen emplec, F. Se constata aquí que Y0 < F. Seguís qu'en F, la demanda potenciala (punt B) es inferiora a l'ofèrta potenciala (punt A). Avèm B < A. Aquesta situacion mèna a un sobremplec dels factors de produccion, coma per exemple lo trabalh. Aquesta diferéncia (AB) provòca una baissa dels salaris, que tanben mèna a una baissa dels prètz. Se nomena aquest segment AB l'escart deflacionista.
L'insufisença dels salaris provòca una reduccion de las possibilitats de venda que pòt menar a la recession e a la deflacion. Atal segon Keynes dins la Teoria generala de l'emplec, de l'interès e de la moneda : « Paréis que, se la man d’òbra, en responsa a un declin de l'emplec, ofrissiá sos servicis a un salari nominal sempre mai bas, ne’n resultariá mai sovent pas cap de diminucion dels salaris reals; quitament benlèu aquestes salaris reals aumentarián, que lo volum de la produccion tendriá a descréisser ». La deflacion provòca una pujada dels salaris reals.
Causas demograficas
modificarLo vielhiment de la populacion, que baissa la pression demografica e lo nombre ostal joves al respècte del rèste de la populacion, pòt representar un factor important de tendéncia deflacionista. La reculada de la demanda qu’acompanha lo vielhiment de la populacion fa baissar la valor dels patrimònis. Aquesta baissa de riquesa tòca l'activitat economica e los prètz[2].
Consequéncias
modificarLa baissa dels prètz produch diferents efièchs sus un cèrt nombre de variablas economicas. Per d’economistas coma Clément Juglar, Arthur Cecil Pigou, Friedrich Hayek o Joseph Schumpeter, la deflacion es una fasa necessària del cicle economic que permet de purgar l'economia per restablir las condicions de la creissença. Pasemens la deflacion pòt representar un risc e venir fòra de contraròtle.
Impacte sus la consomacion e l'estalivi
modificar.png)
Cal pas confondre baissa sectoriala dels prètz e baissa generala.
La deflacion sectoriala es la baissa del prètz relatiu d'una cèrta categoria de bens. aquesta provòca tecnicament una auçada de la demanda per aqueste produch, per efièch de substitucion.
Al contrari, pendent una baissa generala dels prètz, lo ganh de poder de crompa pels ostals rebat pas de biais mecanic sus una auçada de la consomacion. En efièch se los agents anticipan una baissa durabla dels prètz, pòdon clinar a tesaurizar aqueste ganh de poder de crompa fasent lo rasonament qu'una mèsma soma d'argent permetrà de crompar mai de bens dins lo futur, al respècte d’un crompa immediata. S’aqueste fenomèn, nomenat efièch de revengut ganha sus l'efièch prètz (que li incita a consomir mai quand los prètz baissan, mercé a la pujada del poder de crompa que’n resulta), alara la demanda baissa, la produccion tanben, e se dintra dins una espirala deflacionista. Aqueste fenomène es agravat per l’auçada dels taus d'interès reals qu’aumenta los rendiments de l'estalivi, e amplifica la tesaurizacion. Aquesta espirala deflacionista s'autoentreten d'esperela, e cal una intervencion exogèn per que s’arrèste.
Impacte sul deute
modificar| Période d'expansion, confiance |
→ | Endettement ménages, entreprises Ètat |
→ | Surendettement, difficulté de remboursement |
| ↓ | ||||
| Déflation | ← | Baisse da la consommation, de l'investissement et de la dépense publique |
← | Volonté de désendettement |
| ↓ | ||||
| Hausse du poids de l'endettement |
→ | Liquidation du patrimoine financier et réel |
→ | Déflation généralisée : secteur réel financier |
Lo mecanisme de deflacion pel deute expausat per Irving Fisher mòstra l'impacte important de la baissa dels prètz sul pes del deute. En periòde d'expansion, la fisança règna, los prètz aumentan e los agents (ostals, entrepresas, Estat) s'acòrdan. L'euforiá mena al subrendeutement, e los agents començan a voler se desendeutar. Los ostals reduson lor consomacion, las entrepresas reduson lors investiments, l’Estat reduch son deficit. Se totes los agents se desendeutan en mèsme temps, aquò mèna a la recession e a la deflacion. Lo pes real del deute (la resèrva nominala de deutes al respècte l'indici dels prètz) aumenta, çò que mèna los agents a far mai d’efòrts per se desendeutar, per exemple en liquidant lors patrimònis financièrs e reals, çò que in fine agrava la deflacion[1].
La deflacion tòca la dinamica del deutes dels Estats, e tanben lor sòlde public. Lor endeutement massís significa qu'en cas de deflacion, lo caldrà remborsar mai qu'avant. Per la dilucion del poder de crompa de la massa monetària existissent dins una massa monetària màger, l'inflacion es un impòst sus la tenguda de moneda, al benefici de l'emetor de moneda; la deflacion a l'efièch rigorosament invèrse: lo poder de crompa de la massa monetària existissent créis, e l'emetor de moneda pèrd una font importanta, çò que redusís son poder d'influéncia.
Impacte sus la valor dels patrimònis
modificarLa baissa dels prètz, e par exemple la baissa del prètz dels actius, redusís la valor dels patrimònis. Aqueste patrimònis es una sèrva de consomacion potenciala futura, e tanben una garantia per obténer de credits. Costituís donc un poder de crompa futur. La deflacion degrada lo nivèl d’aqueste poder de crompa, çò que mèna los agents a aumentar lor estalivi per reconstituir lors encaissas, mas aquò fasent reduson la consomacion globala e donc l'activitat.
Impacte suls tauses d'interès reals
modificarLo taus d'interès real es egal a la diferéncia entre lo taus d'interès nominal e lo taus d'inflacion. En deflacion lo taus d'inflacion es negatiu, los taus d'interès reals son donc egals a la soma dels tauses nominals e dels tauses de deflacion. Mai la deflacion es fòrta, mai los tauses d'interès reals son importants, çò que damatja l'investiment e favoriza l'estalivi al prejudici de la consomacion e donc de l'activitat.
Impacte de la non realizacion de las anticipacions
modificarLos escarts entre las anticipacions e las realizacions efectivas tòcan la situacion dels diferents agents economics. Los tauses d'interès dels manlèus prenon en compte de la variacion del nivèl general dels prètz (taus d'interès real). La mecanica es perturbada quand las anticipacions se realizan pas: se l'aument dels prètz es mai fòrta que çò qu’es explicitament o implicitament previst pels contractes, los manlevaires son avantatjats al prejudici dels creancièrs, e inversament se los prètz baissan mai que previst[1]. La situacion dels malevaire e de creditors es pasmens pas simetric: l'apauriment dels creancièrs nets a pas d'efièch immediat levat una baissa de lor capacitat de financiament futur, alara que la carga mai pesuga dels manlevaires nets pòt los menar a la fahita e fin finala a l'apauriment dels creancièrs que son pas remborsats. Es çò que fa l'inflacion mai confortabla pel cort tèrme.