Constantin Samuel Rafinesca

Constantin Samuel Rafinesca, e tanben en anglés Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz o en italian Co(n)stantino (Constantinòble, 22 d'octobre de 1783Filadèlfia, Estats Units, 18 de setembre de 1840) foguèt un erudit del sègle XIX d'origina occitana e alemanda que s'interessèt a la botanica, la zoologia, l'estudi arqueologic de la terrissa d'America del Nòrd e a las lengas ancianas de Mesoamerica.

Constantin Samuel Rafinesca

Rafinesca èra un excentric, e foguèt sovent descrich per sos contemporanèus coma un "gèni erratic". Èra un autodidacta qu'aviá una excellenta coneissença dins mantun airal scientific (subretot en botanica e en zoologia) e mai en lingüistica. Pasmens sas contribucions foguèron pas reconegudas en son temps. Es uèi que s'estima que Rafinesque èra plan mai avançat que son epòca.

Biografia

modificar
 
Illustracion de C.S. Rafinesca, dins Ittiologia siciliana (1810)

Constantin Samuel Rafinesca nasquèt en 1783 a Gàlata, un barri de Constantinòble. Son paire, F. G. Rafinesca, èra un mercadièr occitan, originari de Marselha e sa maire, Madeleine Schmaltz, èra nascuda al país mas èra d'origina alemanda. La familha visquèt qualque temps en America per escapar a la violéncia de las Guèrras Napoleonencas mas son paire moriguèt de la fèbre jauna a Filadèlfia a l'entorn de 1793. Lo jove Rafinesca passèt alara sa joventut a Marselha e faguèt son educacion d'un biais autodidacte. Quand aviá 12 ans, aviá ja començat a colleccionar de plantas dins un erbièr e quand ne faguèt 14 aprenguèt solet lo grèc e lo latin per tal de comprendre los libres que legissiá dins la bibliotèca de sa grand.

En 1802, a l'edat de 19 ans, Rafinesca se n'anèt a Filadèlfia amb son fraire cabdet, Antoine; amassa viatgèron pels estats de Pennsilvània e Delaware e venguèt amic de la màger part dels joves botanistas dels Estats Units. Tornèt en Euròpa tre 1805 amb una colleccion bèla d'especimèns botanics e s'installèt en Sicília, dins la vila de Palèrm. S'i avodèt al comèrci e coneguèt un succès tal que se retirèt d'aquela activitat quand arribèt als 25 ans per se consagrar del tot a l'istòria natuala. Durant un temps, Rafinesca trabalhèt tanben coma secretari al consulat american. Se maridèt en 1809 amb una autoctòna qu'aviá pas que 15 ans, Giuseppa Vaccaro, e amassa aguèron dos enfants, una filha en 1911, Emilia, e un dròlle, Linné, que se moriguèt jovenet. Rafinesca publiquèt en 1810, dos libres d'ictiologia: Caratteri di Alcuni Nuovi Generi e Ittiologia Siciliana.

Qualques ans mai tard, per encausa del fracàs de sa vida conjugala, Rafinesca decidiguèt de tornar viure als Estats Units.

Publicacions notablas

modificar
 
Atlantic Journal (1832–1833)
  • 1832:

Rafinesque, Constantine (1832). Philology. Second letter to Mr. Champollion on the graphic systems of America, and the glyphs of Otolum or Palenque, in Central America – Elements of the glyphs 1. 

Correspondéncia

modificar

Betts, Edwin M. (1944). The Correspondence between Constantine Samuel Rafinesque and Thomas Jefferson 87, 368–380. 

Boewe, Charles (1980). Editing Rafinesque holographs: the case of the short letters 54, 37–49.