Cercle artic
Lo cercle artic es un dels cinc parallèls principals indicats sus las mapas terrèstras. Es lo parallèl de 66° 33' 39" de latitud nòrd, la latitud pus meridionala ont se pòt observar lo solelh de mièjanuèit.
Definicion modificar
Lo cercle artic marca lo limit sud del jorn polar al solstici de junh e de la nuèit polara al solstici de decembre. Al delà del cercle artic, lo solelh demòra en dessús de l'orizont pendent almens vint-e-quatre oras d'arrèu almens un còp l'an (solelh de mièjanuèit). Recipròcament, lo solelh demòra en dejós de l'orizont pendent almens vint-e-quatre oras d'arrèu almens un còp l'an.
En fach, a causa de la refraccion e que lo solelh apareis coma un disc e pas coma un punt, se pòt apercebre una partida del Solelh de mièjanuèit la nuèit del solstici de junh fins a 50' (90 km) al sud del cercle artic (del meteis biais al solstici de decembre, se pòt apercebre una partida del solelh fins a 50' al nòrd del cercle artic). Aquò se verifica solament al nivèl de la mar: de s'auçar aumenta aquelas valors.
Posicion modificar
La posicion del cercle artic es determinada per l'enclinason de l'axe de rotacion de la Tèrra a respièch de l'ecliptica. Aquel angle es pas constant e seguís de cicles amb de periòdes divèrses. A causa de la nutacion, l'enclinason oscilla de 9" (gaireben 280 m a la superfícia) sus un periòde de 18,6 ans. Lo cicle principal a un periòde de 41 000 ans e una amplitud de 0,68°, o 76 km a la superfícia. Actualament, l'enclinason demenís de gaireben 0,47" cada an e lo cercle artic se muda cap al nòrd de 14 m cada an.
Païses traversats modificar
Lo cercle artic travèrsa los païses seguents, en partissent de 0° de longitud cap a l'Èst :
- Norvègia (lo cercle artic travèrsa d'illas al larg de la còsta norvegiana, entre elas Sørnesøya, Storselsøy e Rangsundøya)
- Suècia
- Finlàndia
- Russia
- Estats Units d'America (Alaska)
- Canadà (Yukon, Territòris del Nòrd-Oèst, Nunavut, amb l'illa de Baffin)
- Danemarc (Groenlàndia)
- Islàndia (Grímsey)
Los territòris situats pus al nòrd del cercle artic son pauc poblats. Las pus grandas villas son Mormansk (325 100 abitants) e Norilsk (135 000 abitants), totas doas en Russia. Tromsø en Norvègia a 62 000 abitants. Rovaniemi en Finlàndia es situada subretot al sud del cercle artic e a prèp de 58 000 abitants.