Parallèl (geografia)

Un parallèl es un cercle perpendicular a l'axe terrèstre e parallèl a l'Eqüator. Sus un meteis parallèl, la latitud es constanta. La posicion sus cada parallèl es mesurada mercé a la longitud. Sus l'eqüator, la latitud es egala a zèro, de 0º a 90º, al nòrd es positiva e al sud es negativa.

• Lo parallèl geodesic d'un luòc es aquel qu'es definit sus un modèl geodesic de la Tèrra, sus que la latitud representada sus las mapas (latitud geodesica) es constanta.
• Lo parallèl astronomic d'un luòc es la linha imaginària sus la superfícia de la Tèrra, sus que la latitud astronomic es constanta. A causa de las irregularitats de la superfícia de la Tèrra , los parallèls astronomics son de linhas irregularas, coïncidisson pas amb lo parallèl geografic.

Cercle Polar Antartic.

Cercle Polar Artic.

Tropic del Càncer.

Tropic del Capricòrne.

Mesuras

Vaquí una Taula de las mesuras totalas (Circonferéncia) dels parallèls (N o S) que lors latituds son multiplas de 10º, mas lo Tropic del Càncer, o Tropic del Capricòrne, Cercle polar artic, Cercle polar antartic. Se veson tanben las mesuras dels intervals de 1° de longitud sus cadun d'aqueles Parallèls.

Latitud	Perimètre (km)	Compr. 1° (km)
0° Eqüator	40 076,64	110,664;
10°	39 471,84	109,644;
20°	37 674,36	104,651;
22° 26' Tropics	36 787,56	102,188;
30°	34 725,60	96,490;
40°	30 743,28	85,338;
45°	28 812,47	80,035;
50°	25 811,64	71 699;
60°	20 089,08	55,830;
67° 34' C. Polars	15 986,00	44,405;
70°	13 747,68	38,188;
80°	6978,60	19,395;
90° pòls	0	0

Extrèms

Los parallèls que son gaireben totalament maritims se situan entre lo sud de la Tèrra del Fuòc (latitud 57º Sul) e una pauc al nòrd del Cercle Polar Antartic (latitud 66º Sud); Dins aquelas latituds se troban solament d'illas pichonas al sud de l'Ocean Atlantic, coma: Illas Sandwich del Sud, las Orcadas, Illa Elefant, Illas Shetland del Sud, illas de la Peninsula Antartica.

Lo parallèl que passa en valors absoludas per lo mai de tèrras es lo 30º Nòrd, que passa pel nòrd d'Africa, nòrd de la Peninsula Arabica, Iran, Paquistan, nòrd d'Índia, China, nòrd de Mexic, sud dels Estats Units.

Lo parallèl que en valors relativas passa per lo mai de tèrras (mens d'oceans e de mars) es lo 46º 30' Nòrd amb prèp de 79,48% de sa circonferéncia del parallèl 30º. Passa per França, nòrd d'Itàlia, los Balcans, sud de Russia, Cazacstan, Mongolia, nòrd de China, nòrd dels Estats Units.

Son pas considerats dins la definicion precedenta coma parallèl "relativament" pus terrèstre los parallèls de pichona longor, dins los extrèms nòrd e sud de la planeta:

• los parallèls al sud del Parallèl 84 S son 100% terrèstres, sus l'Antartica.
• prèp del Parallèl 63 N i a de latituds que son terrèstras a mai de 75% (nòrd de Siberia, Escandinàvia, Canadà, Alaska).

Lo parallèl que presenta la pus granda longor sus un meteis país es prèp de la latitud 59° 45' N, copant Russia a proximitat de Sant Petersborg a l'oèst e lo pòrt de Magadan a l'èst. D'autres se situan als Estats Units, Canadà, China, Austràlia e Brasil.

A l'eqüator, lo pus long dels parallèls dividís la Tèrra en dos emisfèris, lo Sud e lo Nòrd. Dins l'Emisfèri Nòrd i a 69,72% de las tèrras emergentas, 90,94% de la populacion mondiala e aquí se concentran 94% del PIB total del monde.

Un parallèl prèp de la latitud 25,9° N dividís la Tèrra en doas calòtas amb egalas airas de tèrras emergentas.