Cianur d'idrogèn

Lo cianur d'idrogèn (acid cianidric ò acid prussic en solucion aquosa) es un compausat quimic de formula generala HCN. Es una substància fòrça toxica que pòu entraïnar una anoxia en causa de la fixacion de l'ion CN^– sus la molecula d'emoglobina.

Modèl molecular dau cianur d'idrogèn.

Isolat per lo premier còp en 1704, son estudi aguèt un ròtle important dins leis ans 1780 per la comprenença dau foncionament deis acids. D'efiech, es una dei premierei substàncias acidas que conteniá pas d'oxigèn, çò qu'èra considerat impossible per lei teorias de l'aciditat dau periòde. Sa formula quimica foguèt definitivament identificada en 1815. A l'estat pur, se presenta sota la forma d'un liquid incolòr volatil que son ponch de fusion es de 26 °C. Es conegut per son odor caracteristica d'ametla amara. Es estable a l'estat pur mai, en preséncia d'impuretats, a rapidament tendància a polimerizar per formar un solid brun.

Sintèsi

Existís plusors procès per lo sintetizar en quantitats importantas :

• lo procès Degussa es una reaccion a 1 200 °C, en preséncia d'un catalizaire de platina, entre lo metan e l'amoniac :

CH₄ + NH₃ → HCN + 3 H₂

• lo procès Andrussow es similar au procès Degussa mai un apòrt de dioxigèn a luòc per empachar la formacion de diidrogèn (explosiu).

CH₄ + NH₃ + 1,5 O₂ → HCN + 3 H₂O

• lo procès Shawinigan utiliza d'idrocarburs coma matèria premiera. A luòc a 1 300 °C en preséncia de còc. Per exemple, amb lo propan :

C₃H₈ + 3 NH₃ → 3 HCN + 7 H₂

En laboratòri, es possible de produrre de quantitats pichonas gràcias l l'accion d'un acid sus un cianur alcalin. Per exemple, :

H₊ + NaCN → HCN + Na₊

L'ensemble d'aquelei mecanismes necessita la mesa en òbra de condicions de seguretat estrictas per empedir d'empoisonaments.

Reactivitat e aplicacions

Lo cianur d'idrogèn reagís en preséncia d'aire per formar d'aiga, de dioxid de carbòni e de diazòt. Pòu tanben reagir amb de compausats organics coma leis aldeïds e lei cetonas. Dins l'industria quimica, es principalament utilizat per la fabricacion de pesticidas.

Seguretat

Lo cianur d'idrogèn es una substància perilhosa que son utilizacion necessita lo respècte de règlas estrictas. Premier, es una substància fòrça inflamabla (ponch d'ulhauç de -17,8 °C) que vèn explosiva dins l'aire a partir d'una concentracion de 5,6 %. Puei, es un poison per l'èsser uman. Una exposicion a una concentracion de 300 ppm es per exemple sufisenta per tuar un individú san en quauquei minutas.

Annèxas

Liames intèrnes

• Cianur.

Bibliografia

• (fr) INRS, Cyanure d’hydrogène et solutions aqueuses. Fiche toxicologique n° 4, version de setembre 2022, consultada lo 2 d'abriu de 2023, [1].