Metan
Lo metan es l'alcan mai simple amb solament un atòm de carbòni. Sa formula bruta es CH4.
|
Metan
| |||
|---|---|---|---|
 | |||
| General | |||
| Formula bruta | CH4 | ||
| Nom IUPAC | Metan | ||
| Numèro CAS | 74-82-8 | ||
| Aparéncia | Gas | ||
| Massa moleculara | 16,0425 ± 0,0011 g.mol-1 | ||
| Temperatura de fusion |
91 K | ||
| Temperatura de vaporizacion |
112 K | ||
| Densitat | 0,717 kg.m-3 (293 K) | ||
| Solubilitat | 35 mg.L-1 (290 K) | ||
| ΔfH0gas | -74,87 kJ.mol-1 | ||
| ΔfH0liquid | |||
| ΔfH0solid | |||
| Unitats del SI & CNTP, exceptat indicacion contrària.
| |||
| Identificants | |||
| BNF | . | ||
| SUDOC | . | ||
| BNE | . | ||
| GND | . | ||
| VIAF | . | ||
| ISSN | . | ||
| ZDB | . | ||
| Joconde | . | ||
| Mérimée | . | ||
| IMDb | . | ||
| NOR | . | ||
| ISO standard | . | ||
| |||
Es un gas que se trapa a l'estat natural e produit per d'organismes vivents. Es principalament utilizat coma combustible e mai coma liquid refrigerant. Es tanben conegut coma un dels principals gases d'efièch de sèrra.
Gasós dins las condicions normalas de temperatura e de pression pòt èsser transportat jos aquela forma (gasosa) generalament per gasoduc, o a l'estat liqueficat per metanièrs e mai escassament per camions.
Los arqueobacteris dits metanogènas produson d'un biais anaerobia gaireben tot lo metan servat dins los terrenhs sedimentaris. Lo metan produit per la reaccion de serpentinizacion entre las peridotitas e l'aiga de mar dins las dorsalas oceanicas s'escapa normalament e es oxidat dins l'atmosfèra.
D'enòrmas quantitats de metan son rebondudas dins lo sossòl geologic jos forma de gas natural. De grandas quantitats, de mal evaluar, son tanben presentas sul fons marin jos forma d'idrats de metan, establas a bassa temperatura e nauta pression. Los volcans de fanga, las descargas publicas e la digestion del bestial, especialament dels romiaires, las risièras, los estuaris polluats, los fuòcs de bòsques desgatjan de metan.
Es naturalament present dins l'atmosfèra terrèstra. Mas los apòrts antropics an mai que doblat sa concentracion dempuèi la revolucion industriala. Atenhiá 1 748 ppb en 1998. Après un periòde d'estabilizacion (a aperaquí 1 774 ppb, de 1999 a 2006) la creissança de sa concentracion tornèt en 2007 amb un novèl recòrd en 2016 (1 853 ppb, siá + 257 % respècte al nivèl preindustrial) puèi en 2018 (1 860 ppb). D'analisas isotopicas suggerisson qu'aqueste acreissament recent del metan atmosferic seriá principalament d'origina non-fossila.
Lo metan demòra mens de detz ans dins l'atmosfèra ont es destruch per de radicals idroxil OH•, mas es un gas d'efièch de sèrra fòrça pus poderós que lo CO2, amb un potencial de rescalfament global 28 còps mai enauçat, responsable, al nivèl actual de sa concentracion, de qualques per cent de l'efièch de sèrra total a l'òbra dins nòstra atmosfèra. Aital, a títol comparatiu, sus un orizon de 100 ans, deslargar una certa quantitat de metan dins l'atmosfèra terrèstra ten un efièch sul rescalfament climatic aperaquí 9 còps mai important que de cremar aquela meteissa quantitat de metan en dioxid de carbòni (CO2).
