Tigre (flume)

Tigre
Caracteristicas
Longor	1 900 km
Bacin	258 000 km2
Bacin collector	Chatt-el-Arab
Debit mejan	1 500 m3⋅s-1
Riu
Font	Taurus
Embocadura	lo Chatt-el-Arab
S'escampa dins	Golf Persic
Geografia
Païses traversats	Turquia, Siria, Iraq
Regions traversadas	Mesopotamia
Vilas principalas

Tigre es, amb Eufrates, un dels dos grands flumes que limitan Mesopotamia; es lo mai oriental d'ambedós e travèrsa Iraq dempuèi las montanhas d'Anatolia. Lo nom de Tigre ven del persan ancian e significa «lo rapid». Un autre nom per aquel riu, utilizat als temps dels persans, èra Arvand, qu'a lo meteis sens. Lo nom d'Arvand, en persan modèrne, se referís uèi a la partida bassa de Tigre.

Etimologia

Lenga	Noms per Tigre
Akkadian	Idiqlat
Arabi	دجلة, Diğlä
Armèni	Տիգրիս, Tigris
Grèc ancian	ἡ Τίγρης, -ητος, hē Tígrēs, -ētos; ἡ, ὁ Τίγρις, -ιδος}}, hē, ho Tígris, -idos
Ebrieu	חידקל , Ḥîddeqel
Ourrit	Aranzah
Curd	Dîcle (prononciacion : Didjlé)
Persan	vièlh:Tigrā; دجله Dijle
Sumerian	Idigna/Idigina
Siriac	ܕܩܠܬ Deqlaṯ
Turc	Dicle (prononciacion : Didjlè)

Nais dins las montanhas del Taure, a l'èst de Turquia, e s'escor sus 1 900 km cap al sud-èst fins a jónher Eufrates a Al-Qurna, al sud d'Iraq, per anar dins lo golf Persic amb lo nom de Shatt al-Arab. Los afluents principals son Diyala e Zab.

Bagdad, la capitala iraquiana, se tròba sus la riba occidentala de Tigre, alara que la vila portuària de Bassòra es situada de l'autre costat, prèp de la boca, dins la partida nomenada Shatt al-Arab. Dins l'antiquitat, las grandas ciutats mesopotamianas longavan lo riu o pas gaire luènh, e l'aiga de Tigre irrigava la civilizacion sumeriana. Las principalas ciutats èran Niniva, Ctesifont e Seleucia de Tigre, mentre que las aigas de Tigre arribavan a la ciutat de Lagash per un canal bastit cap a 2400 abC. La ciutat natala de Saddam Hussein, Tikrit, tanben tòca lo riu que son nom ne deriva.

Tigre foguèt una importanta via de comunicacion e de transpòrt dins un país fòrça desertic. Fins a Bagdad es navegable pels batèus de pichon galbre, al contrari de l'amont fins a Mossol. Lo transpòrt fluvial perdèt son importància al sègle XX amb l'arribada del camin de fèrre Bassora-Bagdad-Mossol e las carrièras.

I a fòrça presas d'aiga sul riu en Iraq e en Turquia que fornisson l'aiga e asagan las regions aridas e semideserticas non luènh de sa val. Las restancas tanben evitan las inondacions de la partida iraquiana, que abans èran abitualas en causa de la fonda de las nèus de las montanhas turcas vesinas dempuèi abril. Lo restancament recent del riu dins la partida turca foguèt un subjècte de controvèrsia, perque los efèctes sul mitan coma la possibilitat de la reduccion del debit en aval.