Lo tatar (tatar tele, tatarça, татар теле, татарча) es una lenga turquesa parlada per mai de sièis milions de personas dins la republica del Tatarstan, en Bashquiria e d'autras comunautats de Russia e païses de l'anciana Union Sovietica. Après de la desapareisson de l'URSS, los tatars del Tatarstan comencèron a utilizar l'alfabet latin. Lo nom de la lengua a una connotacion negativa, per que deriva d'un mot que designa l'infern.

Infotaula de lengaTatar
татар теле Modifica el valor a Wikidata
Locutors5350000
TipologiaSOV [1]
Aglutinanta
Classificacion lingüistica
Tatar
Estatut oficial
Oficial deTatarstan
Còdis lingüistics
ISO 639-1tt Modifica el valor a Wikidata
ISO 639-2tat Modifica el valor a Wikidata
ISO 639-3tat Modifica el valor a Wikidata
Ethnologuetat Modifica el valor a Wikidata
Glottologtata1255 Modifica el valor a Wikidata
ASCL4303 Modifica el valor a Wikidata
IETFtt Modifica el valor a Wikidata
Mòstra
Барлык кешеләр дә азат һәм үз абруйлары һәм хокуклары ягыннан тиң булып туалар. Аларга акыл һәм вөҗдан бирелгән һәм бер-берсенә карата туганнарча мөнәсәбәттә булырга тиешләр
Barlıq keşelәr dә azat hәm üz abruyları hәm xoquqları yağınnan tiŋ bulıp tualar. Alarğa aqıl hәm wөcdan birelgәn hәm ber-bersenә qarata tuğannarça mөnәsәbәttә bulırğa tieşlәr
بارلق کشیلر ده آزاد هم اوز آبرویلاری هم حقوقلاری یاغندان‌ تیڭ بولوب طوالار. آلارغه عقل هم وجدان بیرﻟﮕﻪن هم بر-برسنه قاراطه طوغانلارچه مناسبتده بولرغه تییشلر

I a una lenga del meteis grope mas formant una branca separada, lo tatar de Crimèa (ucraïnés: кримськотата́рська мо́ва, krimskotatarska mova; tatar de Crimèa: Qırımtatar tili), parlada pels tatars de Crimèa (ucraïnés: кримські татари, krimski tàtari; tatar de Crimèa: qırımtatarlar, al singular: qırımtatar), en Crimèa, Ozbequistan e d'autres endrechs, mas se deu pas lo de confondre amb lo tatar que parlam aquí.

Dialèctes

modificar

Lo tatar es divisa en tres dialèctes: lo central (tatar de Kazan), aquel de l'Oèst lo mishari (al mièg de la Volga) e l'oriental en Siberia. L'alfabet utilizat es lo cirillic amb de variantas especificas.

Caracteristicas

modificar
 
Bilhet del metrò en tatar e en rus

Coma lenga se caracteriza per l'armonia vocalica; conten 16 vocalas. Las seunas sillabas presentan una estructura fòrça variada, amb d'atacas complèxas. Es una lenga aglutinanta.

  • Correspondéncia, lo tàtar I, U, Ü amb lo turc E, O, Ö.
  • Bilabiala en primièra sillaba o monosillabas.
  • Lo nom a de categorias de nombre, possession, atribucion, predicacion e cas.
  • L'adjectiu se declina pas
  • I a sonque un tipe de declinason
  • I a siès categorias de numerals
  • Las categorias verbalas son la negacion, vòtz e nivèl. Es conjugat per persona e nombre dins totes los mòdes.

Referéncias

modificar

Istòria e literatura

modificar

Diccionaris

modificar